Con tàu lộng lẫy Phi – dài 59 mét, trị giá gần 51 triệu USD – từng được thiết kế như một biểu tượng tối thượng của lối sống xa hoa. Mục đích của nó là rong ruổi qua làn nước trong xanh của Địa Trung Hải hay vùng biển thơ mộng Caribe. Thế nhưng, từ tháng 3/2022, con tàu ấy đă nằm im ĺm bên bờ sông Thames, ngay giữa trung tâm London, không được phép rời bến.
Từ du ngoạn xa hoa đến số phận bị kẹt lại
Phi là một trong hơn chục siêu du thuyền thuộc sở hữu của các tỷ phú Nga bị “neo giữ” sau khi phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt lên các tài phiệt có liên quan hoặc bị nghi ngờ có quan hệ thân cận với chính quyền Tổng thống Vladimir Putin. Dù chủ nhân của Phi – theo nhiều nguồn tin – không bị liệt kê chính thức trong danh sách trừng phạt, nhưng con tàu vẫn bị giữ lại như một phần trong chiến dịch gây áp lực kinh tế lên giới siêu giàu Nga.
Phi trở thành một “biểu tượng” của cuộc chiến mới: không chỉ là chiến tranh súng đạn, mà c̣n là cuộc chiến pháp lư và tài sản trên quy mô toàn cầu.
Giữ mà không tịch thu: Rắc rối pháp lư kéo dài
Một trong những điều nghịch lư đang xảy ra: các nước phương Tây, bao gồm Anh, Mỹ, Đức và Ư, không thể dễ dàng tịch thu các tài sản như du thuyền, biệt thự hay máy bay của các tỷ phú Nga. Pháp luật quốc tế và nội luật của từng quốc gia không cho phép việc "chiếm đoạt tài sản" nếu không chứng minh được sự liên quan trực tiếp đến các hành vi phạm luật hay tài trợ chiến tranh.
Do đó, nhiều du thuyền chỉ có thể bị “giam giữ vô thời hạn”. Trong khi đó, chi phí duy tŕ, bảo tŕ và quản lư những “khối tài sản nổi” này là một gánh nặng tài chính không nhỏ với chính phủ các nước đang giữ chúng.
Riêng với Phi, chi phí đậu tại bến West India Quay ở London – nơi có mức phí neo đậu đắt đỏ – ước tính lên tới hàng trăm ngh́n bảng mỗi năm, chưa kể chi phí bảo tŕ kỹ thuật, bảo hiểm, đội ngũ kỹ thuật viên giám sát 24/7.
Chủ nhân im lặng – Chính phủ bối rối
Chủ nhân của Phi được cho là doanh nhân người Nga Sergei Naumenko – người không có tên trong danh sách trừng phạt chính thức của Anh hay EU. Tuy nhiên, giới chức London đă tuyên bố việc giữ tàu dựa trên “mối liên hệ đáng ngờ” với các cá nhân trong ṿng thân cận của Kremlin.
Đáng chú ư, từ khi bị giữ đến nay, chủ sở hữu không lên tiếng yêu cầu nhận lại tàu hay kiện tụng. Sự im lặng này khiến giới chức Anh càng khó xử: không thể tịch thu, không thể bán, và cũng không thể sử dụng. Phi trở thành một “vật chứng bị bỏ quên” – mắc kẹt giữa luật pháp, chính trị và kinh tế.
Một cuộc chiến dài không hồi kết?
Khi chiến sự ở Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, những tài sản như du thuyền Phi sẽ tiếp tục bị “giam giữ”. Tuy nhiên, sự im lặng kéo dài không chỉ đến từ chủ nhân du thuyền, mà c̣n là sự lúng túng của chính phủ các nước phương Tây: Nếu trả lại – sẽ bị xem là mềm yếu trước Nga. Nếu tịch thu – sẽ mở ra hàng loạt vụ kiện tụng kéo dài và tốn kém.
Giữa những tranh căi về mặt pháp lư, siêu du thuyền – từng là niềm kiêu hănh của giới siêu giàu Nga – giờ hóa thành một "xác tàu lặng lẽ", nổi trên mặt nước nhưng mắc kẹt trong thế giới quyền lực và chính trị toàn cầu.
VietBF@sưu tập