Nhiệt độ mùa hè nóng nực có thể chỉ khiến người b́nh thường đổ mồ hôi nhiều hơn, nhưng với bệnh nhân tiểu đường, đó lại là một chuyến "tàu lượn siêu tốc" trong việc kiểm soát đường huyết.
Bạn có thấy rằng, dù b́nh thường kiểm soát đường huyết khá tốt, nhưng cứ đến mùa hè là chỉ số lại lên xuống thất thường không?
Đây không phải là cảm giác chủ quan, mà là do thời tiết nắng nóng thực sự khiến việc quản lư đường huyết trở nên phức tạp hơn.
Thời tiết nóng bức có ảnh hưởng lớn đến đường huyết. Nhiệt độ cao là một tác nhân gây căng thẳng cho cơ thể, kích thích bài tiết hormone làm tăng đường huyết, dẫn đến chỉ số tăng cao. Cùng lúc đó, nhiệt độ cao cũng làm các mạch máu giăn nở và lưu lượng máu dưới da tăng lên. Với những bệnh nhân tiêm insulin dưới da, tốc độ hấp thụ insulin có thể nhanh hơn, làm tăng nguy cơ hạ đường huyết.
Vào mùa hè, nếu đổ mồ hôi nhiều mà không bù đủ nước kịp thời sẽ dẫn đến mất nước và máu bị cô đặc. Điều này không chỉ khiến kết quả đo đường huyết có vẻ cao hơn b́nh thường mà c̣n có thể làm mất chất điện giải, ảnh hưởng đến độ nhạy của insulin. Hơn nữa, trong môi trường nhiệt độ cao, cảm giác thèm ăn thường giảm, việc ăn ít đi có thể làm đường huyết thấp. Tuy nhiên, nếu ăn nhiều trái cây theo mùa, đồ uống lạnh hoặc bia, đường huyết lại tăng vọt.
Ngoài ra, c̣n một số yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến sự ổn định của đường huyết. Nhiệt độ tăng khiến người lớn tuổi thường giảm vận động, tiêu hao năng lượng ít hơn, dẫn đến đường huyết tăng cao. Nóng bức c̣n kích thích hệ thần kinh giao cảm, ảnh hưởng đến giấc ngủ, từ đó gây ra những dao động về đường huyết.
Cần thay đổi những thói quen này ngay
Ngủ không điều độ
Mùa hè ngày dài đêm ngắn, thời tiết nóng dễ ảnh hưởng đến giấc ngủ. Nhiều người có thói quen thức khuya để tránh nóng, nhưng điều này cực kỳ bất lợi cho việc kiểm soát đường huyết.
Mọi người nên điều chỉnh nhiệt độ pḥng ở mức 24–26 độ C, tránh để điều ḥa thổi thẳng vào người, thông gió định kỳ và duy tŕ nếp sống sinh hoạt đều đặn. Cần lưu ư, một số bệnh nhân tiểu đường đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm, đây có thể là dấu hiệu của hạ đường huyết.
Tâm trạng dễ thay đổi
Vào mùa hè, con người dễ trở nên cáu kỉnh. Khi đường huyết lên xuống thất thường, t́nh trạng này lại càng tồi tệ hơn. Mất kiểm soát cảm xúc sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến đường huyết, tạo thành một ṿng luẩn quẩn.
Việc học cách tự điều chỉnh rất quan trọng. Bệnh nhân tiểu đường có thể thử hít thở sâu, nghe nhạc hoặc tṛ chuyện với người thân, bạn bè để giảm căng thẳng. Nếu cần, hăy t́m kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ tâm lư.
Bù nước không kịp thời
Đừng đợi đến khi khát mới uống nước, đặc biệt là với người lớn tuổi mắc bệnh tiểu đường. Tốt nhất là nên uống một lượng nhỏ nước lọc hoặc trà loăng mỗi giờ, tổng lượng nước uống hàng ngày nên đạt 7-8 cốc (1.500-1.700 ml).
Lưu ư, bệnh nhân tiểu đường không nên uống đồ uống có đường, nước ngọt có ga, trà đặc, cà phê đặc và các loại rượu bia. Với những người mắc bệnh gan, thận nặng, cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ về lượng nước uống.
Chủ quan về vệ sinh
Vào mùa hè, bệnh nhân tiểu đường dễ bị nhiễm trùng da, đường hô hấp và đường tiết niệu. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra nhiễm toan ceton do tiểu đường. Bệnh nhân nên tắm rửa và thay quần áo thường xuyên, giữ cho da sạch sẽ, khô ráo.
Ngoài ra, hăy chú ư đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Khi bị viêm dạ dày ruột cấp tính, tiêu chảy và nôn mửa có thể gây tăng đường huyết do căng thẳng, thậm chí là các biến chứng cấp tính của bệnh tiểu đường.
Tự ư giảm hoặc ngưng thuốc
Nắng nóng khiến người ta ăn kém hơn, một số bệnh nhân tiểu đường lo sợ bị hạ đường huyết nên tự ư giảm hoặc ngừng thuốc. Đây là một hành động cực kỳ nguy hiểm!
Việc điều chỉnh liều thuốc phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt là với những người đang sử dụng insulin. Tự ư ngừng thuốc có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Ăn uống lành mạnh như thế nào trong mùa hè?
Nhiều bệnh nhân tiểu đường ăn uống không ngon miệng vào ban ngày, nhưng buổi tối lại "đánh chén" với bia, lạc, đậu nành lông, đồ nướng... cùng bạn bè, khiến đường huyết tăng vọt mà không hề hay biết.
Bệnh nhân tiểu đường nên tính toán lượng calo cần thiết hàng ngày dựa trên t́nh trạng bệnh của ḿnh và lập ra một kế hoạch ăn uống phù hợp. Hăy chọn những thực phẩm thanh đạm, giàu chất xơ như rau củ, trái cây ít đường, bánh ḿ nguyên cám và ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.