Kỷ nguyên công nghệ mới đang dần được định hình lại Thung lũng Silicon, với AI trở thành yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng sản phẩm đầu ra.
Sau 3 thập kỷ thống trị bởi phần mềm và trải nghiệm người dùng, ngành công nghệ đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc toàn diện. Những ưu tiên từng định hình thế hệ startup Web2 giờ không còn là lợi thế cạnh tranh cốt lõi.
Thay vào đó, cuộc chơi công nghệ toàn cầu đang tái định hình xung quanh hạ tầng phần cứng, thuật toán học sâu và năng lực xử lý dữ liệu khổng lồ. Đây không chỉ là sự thay đổi về công cụ hay mô hình kinh doanh, mà là sự chuyển dịch mang tính nền tảng trong cách thế giới định nghĩa giá trị công nghệ.
Trong bối cảnh ấy, Thung lũng Silicon không còn là biểu tượng của văn hóa khởi nghiệp tự do. Những công ty với giá trị hàng tỷ USD tại đây đang dần bước vào cuộc chiến công nghệ khốc liệt, nơi những nhà sáng lập phải chọn giữa lý tưởng sáng tạo và thực tế địa chính trị toàn cầu.
Kỷ nguyên mới bắt đầu
Trong quá khứ, các công ty công nghệ tại Thung lũng Silicon nổi tiếng với văn hóa thoải mái và những đặc quyền dành cho nhân viên. Từ văn phòng mở với ghế lười, bữa trưa miễn phí cho đến bia thủ công và phòng chơi bóng bàn, môi trường làm việc tại đây tưng được xem là hình mẫu lý tưởng. Giai đoạn Web2 cũng là lúc các kỹ sư trẻ tại Facebook, Apple hay Google phát triển mạnh mẽ các nền tảng mạng xã hội, dịch vụ chia sẻ hình ảnh và ứng dụng di động phục vụ người tiêu dùng.
Tuy nhiên, cục diện hiện nay đã khác. Thị trường công nghệ đang dịch chuyển sang một kỷ nguyên mà những người trong ngành gọi là công nghệ cứng, nơi yêu cầu về kiến thức phần cứng, thuật toán và năng lực xử lý dữ liệu lớn được đặt lên hàng đầu. Những chủ đề quen thuộc trong giới công nghệ giờ không còn là phát triển ứng dụng đơn giản hay giao diện người dùng, mà là mạng nơ-ron, mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và GPU.
Thung lũng Silicon thay đổi phong cách làm việc. Ảnh: Agence France-Presse.
Bên cạnh sự thay đổi trong nội dung công việc, vị trí địa lý của trung tâm công nghệ cũng dịch chuyển. Từ những thị trấn truyền thống như Palo Alto và Menlo Park, giới công nghệ đổ về San Francisco, nơi hàng loạt startup AI đang hoạt động mạnh mẽ. Trong khi đó, Google và các ông lớn công nghệ khác đã cắt giảm tuyển dụng, tập trung tinh giản bộ máy và quản lý chi phí chặt chẽ hơn.
Văn hóa công sở cũng thay đổi đáng kể. Các quyền lợi mềm như bữa ăn miễn phí, thư giãn giữa giờ hay văn phòng thân thiện không còn là ưu tiên. Nhân sự được tuyển chọn kỹ hơn, thường là các kỹ sư có chuyên môn sâu về AI, phần cứng và hệ thống tính toán hiệu năng cao. Các nhà quản lý doanh nghiệp cũng tập trung nhiều hơn vào năng suất và hiệu quả đầu tư, thay vì thu hút nhân tài bằng đặc quyền ngoài lương.
Cùng với đó, quan điểm chính trị của giới công nghệ cũng có sự thay đổi. Trước đây, Thung lũng Silicon được xem là thành trì của chủ nghĩa tự do, nhưng một số nhà đầu tư và nhà sáng lập đã chuyển hướng sang ủng hộ thị trường tự do, đồng thời bày tỏ quan điểm cứng rắn về sự can thiệp của chính phủ. Điều này cũng góp phần thay đổi các lĩnh vực được đầu tư, bao gồm cả quốc phòng.
Sự cạnh tranh khốc liệt
Sự phát triển của AI buộc các công ty công nghệ phải đầu tư mạnh vào hạ tầng phần cứng. Theo nhiều báo cáo, Meta, Microsoft, Amazon và Google có thể chi tổng cộng hơn 350 tỷ USD vào AI trong năm 2025. Các khoản đầu tư này tập trung vào trung tâm dữ liệu, năng lượng, thiết bị tính toán và hệ thống mạng tốc độ cao, những yếu tố cần thiết để vận hành các mô hình AI quy mô lớn.
Bản chất của kỷ nguyên công nghệ hiện tại không còn là “viết phần mềm nhẹ” hay “ra mắt ứng dụng nhanh”. Thay vào đó, những doanh nghiệp đi đầu là những công ty sở hữu năng lực xử lý dữ liệu, cơ sở hạ tầng đắt đỏ và khả năng huấn luyện các mô hình AI tốn kém. Vì vậy, giới đầu tư đang ưu tiên rót vốn vào các công ty công nghệ lõi, nơi công nghệ yêu cầu thời gian dài để phát triển và không dễ sao chép.
Nhiều ông lớn công nghệ tại Thung lũng Silicon cạnh tranh khốc liệt trong thời đại AI. Ảnh: Bloomberg.
Việc thay đổi mô hình phát triển công nghệ cũng kéo theo sự dịch chuyển nhân sự. Những chuyên gia từng giỏi về thiết kế giao diện, truyền thông kỹ thuật số hay marketing đang dần nhường chỗ cho các kỹ sư học sâu, chuyên gia dữ liệu, nhà thiết kế phần cứng và kỹ thuật robot. Văn hóa “tự do sáng tạo” được thay thế bằng kỳ vọng cao về kỹ năng kỹ thuật và cường độ làm việc.
Tuy nhiên, tiềm năng mà AI mang lại cũng rất lớn. Nhiều chuyên gia kỳ vọng trí tuệ nhân tạo sẽ mở ra cơ hội mới trong y tế, giáo dục, thám hiểm không gian và năng lượng. Nếu được triển khai đúng cách, kỷ nguyên công nghệ cứng có thể tạo ra bước nhảy tương tự như cuộc cách mạng công nghiệp nhưng với tốc độ nhanh và trên quy mô lớn hơn.
Thung lũng Silicon tái thiết
Tại San Francisco, các khu vực như Mission District, Potrero Hill và Hayes Valley đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ của làn sóng công nghệ. Các startup AI gồm OpenAI, Notion và Chroma đã di dời hoặc mở rộng văn phòng tại đây. Nhiều tòa nhà từng bỏ trống sau đại dịch như văn phòng cũ của Uber và Zynga nay đã có người thuê trở lại, chủ yếu là các công ty công nghệ cao.
Khu vực Hayes Valley thậm chí được giới công nghệ gọi bằng cái tên mới “thung lũng não bộ”. Đây là nơi tập trung đông đảo kỹ sư AI, nhà nghiên cứu và nhà đầu tư. Các buổi gặp mặt, tiệc công nghệ và sự kiện thảo luận kỹ thuật diễn ra thường xuyên tại các không gian làm việc chung, nhà hàng và quán cà phê trong khu vực, góp phần định hình lại đời sống công nghệ tại thành phố này.
Nhiều startup chấp nhận mô hình làm việc cường độ cao. Một số công ty yêu cầu nhân viên làm việc 70 giờ/tuần, lấy cảm hứng từ mô hình 996 của Trung Quốc. Mặc dù gây tranh cãi, xu hướng này phản ánh áp lực cạnh tranh lớn trong lĩnh vực AI, nơi tốc độ phát triển có thể quyết định sự tồn tại của một công ty.
Cùng lúc, một thế hệ sáng lập mới đang lên tiếng nhiều hơn trong các vấn đề địa chính trị. Một số cho rằng việc chia sẻ công nghệ toàn cầu đã làm suy yếu lợi thế công nghệ của Mỹ, buộc Thung lũng Silicon cần củng cố vai trò dẫn đầu thông qua các dự án có tính chiến lược quốc gia. Nhiều công ty phát triển công nghệ quân sự hoặc AI cho mục đích quốc phòng cũng được chào đón nhiều hơn trước.
Với những bước tiến mạnh mẽ trong AI, San Francisco đang một lần nữa trở thành tâm điểm của cuộc cách mạng công nghệ mới.
VietBF@ sưu tập
