Sau cuốc xe Uber khi gây ra đám cháy rừng Palisades hồi đầu năm, nghi phạm Rinderknecht cố ngụy tạo bằng chứng rằng anh ta vô ý, song không thể lừa cơ quan điều tra.
Vào đêm giao thừa 31/12/2014, Jonathan Rinderknecht, 29 tuổi, tài xế xe công nghệ Uber, lái xe chở hai người khách tới khu Pacific Palisades, Los Angeles, bang California. Một hành khách nhận thấy Rinderknecht trông có vẻ bồn chồn và tức giận khi nhận cuốc xe cuối năm này.
Rinderknecht tỏ ra quen thuộc với khu vực này, vì từng sống cách đường mòn Skull Rock ở đây chỉ một dãy nhà. Sau khi hoàn thành cuốc xe, Rinderknecht tới đường mòn, dùng bật lửa đốt một đống lửa đón năm mới.
Đống lửa đó đã trở thành một trong những thảm kịch cháy rừng thảm khốc nhất lịch sử bang California, khiến 12 người thiệt mạng và phá hủy hơn 6.000 ngôi nhà ở khu Palisades.
Rinderknecht bị bắt hôm 7/10 với cáo buộc cố ý gây ra đám cháy. Các quan chức cho biết nghi phạm có thể phải đối mặt thêm những cáo buộc khác, trong đó có cả tội danh giết người.
Công tố viên liên bang Rachel Lyons cho hay Rinderknecht đốt đống lửa vì cảm thấy cô đơn vào đêm giao thừa. Hai ngày trước đó, anh ta nhắn tin cho một bạn gái cũ, nhưng người này trả lời "Tôi cần không gian riêng". Rinderknecht cũng đã liên lạc với một người khác, nhưng người này không nhớ ra anh ta là ai.
Lính cứu hỏa bang California dập lửa ở một căn nhà phía tây Los Angeles trong vụ cháy rừng Palisades ngày 7/1. Ảnh: Reuters
Vụ hỏa hoạn đầu tiên mà Rinderknecht gây ra vào ngày đầu năm mới được giới chức Los Angeles gọi là đám cháy Lachman. Ngay khi phát hiện đám cháy, lính cứu hỏa đã được triển khai đến đường mòn Skull Rock và dập tắt ngọn lửa vào ngày 2/1. Nhưng ngọn lửa vẫn tiếp tục âm ỉ dưới lòng đất, lan dần theo hệ thống rễ của thảm thực vật dày đặc, trước khi bùng phát trở lại sau một trận gió lớn.
Nó bùng phát trở lại vào ngày 7/1 gần đường mòn, biến thành đám cháy vượt tầm kiểm soát, thiêu rụi hơn 9.300 ha và gây thiệt hại khoảng 150 tỷ USD. Nó hoành hành trong hơn ba tuần, phá hủy các khu dân cư, lan sang cả khu vực Topanga và Malibu. Trong hàng nghìn công trình bị phá hủy có nhà của một số người nổi tiếng, như diễn viên, nhà làm phim Mel Gibson, ngôi sao truyền hình Paris Hilton hay diễn viên Jeff Bridges.
Cơ quan điều tra cho biết họ lần theo dữ liệu điện thoại của Rinderknecht để xác định vị trí anh ta khi đám cháy ban đầu bùng phát sau giao thừa. Tuy nhiên, khi bị hỏi sâu hơn về chi tiết, Rinderknecht nói dối điều tra viên, tuyên bố mình ở gần cuối lối mòn vào ngày hôm đó.
Uber cho biết Rinderknecht không mở ứng dụng này vào thời điểm xảy ra vụ cháy, nhưng công ty đã hợp tác chặt chẽ với Cục Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ (ATF) nhằm giúp xác định vị trí nghi phạm thông qua dữ liệu GPS cùng các thông tin liên quan khác.
Công ty cũng đã cắt quyền truy cập ứng dụng của Rinderknecht ngay sau khi biết về nghi vấn anh ta liên quan đến vụ cháy. Tuy nhiên, họ lưu ý rằng Rinderknecht đã vượt qua vòng kiểm tra lý lịch đầu tiên vào năm 2023 và những lần kiểm tra thường niên sau đó.
Nhà chức trách cho biết họ còn tìm thấy những mối liên hệ khác giữa Rinderknecht và vụ hỏa hoạn trên điện thoại của anh ta, trong đó có video nghi phạm quay cảnh lính cứu hỏa đang cố gắng dập lửa. Rinderknecht được cho là đã rời khỏi đường mòn khi đám cháy bùng phát và gặp lính cứu hỏa đi tới, nên đã quay lại, thậm chí còn đề nghị giúp đỡ.
Dữ liệu điện thoại còn cho thấy Rinderknecht đã gọi tới đường dây khẩn cấp 911 nhiều lần ngay sau nửa đêm, nhưng không thể kết nối do sóng điện thoại chập chờn. Rinderknecht còn hỏi ChatGPT: "Bạn có bị đổ lỗi không nếu một đám cháy bùng lên vì thuốc lá của bạn?".
Theo điều tra viên, nghi phạm muốn "giữ lại bằng chứng về việc bản thân đã cố gắng hỗ trợ dập tắt đám cháy". "Anh ta muốn tạo ra bằng chứng như một lời giải thích vô tội cho nguyên nhân vụ cháy", cáo trạng có đoạn.
Cơ quan điều tra ghi nhận Rinderknecht tỏ ra lo lắng trong buổi thẩm vấn với họ vào ngày 24/1 và thiết bị phát hiện nói dối cho thấy động mạch cảnh của anh ta đập mạnh mỗi khi bị hỏi ai là người đã gây ra vụ cháy. Tuy nhiên, họ khi đó không có đủ bằng chứng để phát lệnh bắt. Theo nhà chức trách, Rinderknecht đã chuyển đến Florida ngay sau vụ cháy.
Các điều tra viên phát hiện Rinderknecht bị ám ảnh với lửa và sự tàn phá. Vào tháng 7/2024, 5 tháng trước khi bị cáo buộc gây ra thảm họa cháy rừng, Rinderknecht đã yêu cầu ChatGPT tạo ra hình ảnh "bức tranh phản địa đàng" có cảnh rừng đang cháy và một đám đông người chạy trốn khỏi ngọn lửa.
"Ở giữa bức ảnh là hàng trăm nghìn người nghèo khổ đang cố gắng vượt qua một cánh cổng khổng lồ với biểu tượng USD", Rinderknecht viết trong câu lệnh cho AI. "Phía bên kia cánh cổng và toàn bộ bức tường là những con người giàu có nhất. Họ đang thư giãn, nhìn thế giới chìm trong lửa và xem mọi người vật lộn. Họ cười, tận hưởng và nhảy múa".
Rinderknecht gần đây cũng trao đổi với ChatGPT rằng: "Tôi thực sự vừa đốt một cuốn Kinh thánh. Cảm giác thật tuyệt vời. Tôi cảm thấy thật sự được giải phóng".
Một cuộc rà soát độc lập về vụ cháy do các giám sát viên hạt Los Angeles thực hiện đã phát hiện ra rằng "những quy định lỗi thời" về việc gửi cảnh báo khẩn cấp đã làm chậm trễ cảnh báo sơ tán, bên cạnh những sai sót khác.
Thống đốc California Gavin Newsom gọi vụ bắt Rinderknecht là bước đi quan trọng hướng tới việc "mang lại câu trả lời cho hàng nghìn người dân California bị đảo lộn cuộc sống" vì thảm kịch cháy rừng.
Vài giờ sau khi Rinderknecht bị bắt, Sở Cứu hỏa Los Angeles (LAFD) đã công bố báo cáo đánh giá được mong chờ từ lâu về vụ hỏa hoạn Palisades. Báo cáo trình bày chi tiết 36 tiếng đầu tiên LAFD ứng phó với đám cháy.
Báo cáo phát hiện ra rằng lính cứu hỏa của LAFD không có đủ nguồn lực ứng phó khi đối diện điều kiện thời tiết cảnh báo đỏ, đồng thời gió mạnh cấp độ bão đã tiếp sức cho ngọn lửa.
LAFD liệt kê gần 100 thách thức mà lính cứu hỏa phải đối mặt trong vụ cháy Palisades, vốn kéo dài suốt 25 ngày và buộc nhiều nhân viên ứng phó thảm họa phải làm việc liên tục 36-48 tiếng.
"Các nhân viên ứng phó đã phải đối mặt với hậu quả không thể tránh khỏi của một thảm họa đa tầng: Thảm thực vật khô cằn, hoạt động gió bất thường và không ngừng, lượng tro tàn lớn, môi trường xung quanh có nhiều cây cối dễ cháy, các công trình lớn dễ bị tổn thương, nguồn cung cấp nước suy giảm, và mất đi khả năng hỗ trợ dập lửa từ trên không", báo cáo nhấn mạnh.
Ngoài ra, lính cứu hỏa đã không thể xác định được nguồn gốc vụ cháy, gặp khó khăn trong việc triệu tập nhân viên ngoài ca trực ứng phó và các chỉ huy cứu hỏa thiếu kinh nghiệm trong việc xử lý đám cháy quy mô lớn như vậy.
Chậm trễ trong việc thông báo sơ tán cùng với các vấn đề trong việc sắp xếp sơ tán và điều tiết giao thông cũng gây ra nhiều khó khăn trong ứng phó thảm họa.
Quyền giám đốc LAFD Ronnie Villanueva, người thay thế giám đốc bị sa thải Kristin Crowley, cho biết ông hy vọng báo cáo này sẽ "củng cố niềm tin công chúng vào khả năng sẵn sàng của LAFD trong việc ứng phó với bất kỳ vụ cháy rừng nào trong tương lai".
