Suốt 40 năm qua, ông Trump đă thoát khỏi vô số thách thức pháp lư, nhưng điều này có thể sắp chấm dứt với cuộc điều tra ở New York.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt nguy cơ bị bồi thẩm đoàn Manhattan, New York, truy tố v́ cáo buộc chi 130.000 USD, thông qua luật sư thân tín Michael Cohen, để che giấu mối quan hệ với diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels trong giai đoạn tranh cử tổng thống năm 2016.
Ông Trump tuần trước dẫn các nguồn tin ṛ rỉ cho biết ḿnh sẽ bị bắt vào ngày 21/3. Tuy nhiên, Fox News dẫn các nguồn tin cho hay quyết định truy tố ông có thể được công bố vào tuần sau, do đại bồi thẩm đoàn Manhattan, nơi xem xét quyết định truy tố, đang phỏng vấn một nhân chứng mới liên quan đến cuộc điều tra.
Khả năng ông Trump bị truy tố về chuyện chi tiền "bịt miệng" sao khiêu dâm Daniels có thể khiến ông trở thành cựu tổng thống Mỹ đầu tiên đối mặt các cáo buộc h́nh sự. Điều này cũng chấm dứt 4 thập kỷ ông thoát khỏi vô số thách thức pháp lư.
"Nếu bản cáo trạng được đưa ra, đó sẽ là sự kiện gây sốc, khi lần đầu tiên một cựu tổng thống bị truy tố", Michael D'Antonio, tác giả từng viết nhiều sách về ông Trump, nhận định.
Theo D'Antonio, trong sự nghiệp kinh doanh và chính trị 40 năm qua, ông Trump đă đối mặt với rất nhiều lần có nguy cơ bị điều tra và truy tố, nhưng đều "thoát hiểm" ngoạn mục bằng chiến thuật đối phó được ông tích lũy dần.
"Phủ nhận mọi thứ, đánh lạc hướng, tŕ hoăn trước áp lực ṭa án và không đưa ra bất cứ thứ ǵ bằng giấy trắng mực đen, đó chính là cách Trump làm", Jennifer Taub, giáo sư tại Trường Luật Đại học Western New England, đánh giá về chiến thuật ông Trump đối phó với các vụ kiện nhằm né tránh trách nhiệm pháp lư, trong khi vẫn thực hiện được công việc làm ăn của ḿnh.
Ông Trump lần đầu vướng vào rắc rối pháp lư từ năm 1973, khi Bộ Tư pháp Mỹ đệ đơn kiện dân sự đối với Trump và cha ông, Fred Trump. Đơn kiện cáo buộc cha con Trump và Tập đoàn Trump, quản lư khoảng 14.000 căn hộ ở Queens, Brooklyn và Staten Island, đă vi phạm Đạo luật Nhà ở Công bằng khi cố t́nh từ chối đơn đăng kư thuê nhà của những người da màu.
Bằng chứng được Bộ Tư pháp Mỹ đưa ra là đơn đăng kư thuê nhà của các khách hàng da màu bị đánh dấu "C", dường như viết tắt của "color" (màu). Cha con Trump đă quyết liệt phản bác, thậm chí kiện ngược Bộ Tư pháp đ̣i bồi thường 100 triệu USD với cáo buộc phỉ báng.
Trước phản ứng của nhà Trump, Bộ Tư pháp Mỹ quyết định dàn xếp sự việc, kết thúc vụ kiện bằng thỏa thuận cho phép một số khách hàng da màu thuê nhà của Tập đoàn Trump, nhưng không buộc gia đ́nh Trump phải thừa nhận đă vi phạm Đạo luật Nhà ở Công bằng.
Trump sau đó tự hào khoe rằng ông đă "thực hiện một cuộc thương lượng mà không cần thừa nhận tội lỗi".
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Davenport, Iowa, hôm 13/3. Ảnh: AFP.
Kể từ đó, Trump và các doanh nghiệp của ông đă trở thành mục tiêu của hàng ngh́n vụ kiện dân sự và loạt cuộc điều tra về các giao dịch bất động sản, ṣng bạc hay các cáo buộc hối lộ, vận động hành lang trái phép.
Nhóm giám sát chính phủ Công dân v́ Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington (CREW) cho biết tính tới tháng 11/2022, ông Trump đă bị cáo buộc ít nhất 56 tội danh h́nh sự kể từ khi khởi động chiến dịch tranh cử tổng thống lần đầu vào năm 2016. Tuy nhiên, ông chưa bao giờ bị truy tố.
"Trump là bậc thầy tŕ hoăn, ông ấy t́m cách tŕ hoăn với hy vọng cuộc điều tra và kiện tụng sẽ qua đi. Và ông ấy đă thành công đáng kể", chủ tịch CREW, Noah Bookbinder, cựu công tố viên liên bang về vấn đề tham nhũng, cho biết.
Ông Trump phản bác bằng tuyên bố mạnh mẽ rằng ông không phạm bất cứ tội danh nào, nên buộc ông phải chịu hậu quả pháp lư là "bất công".
Ngay cả trong nhiệm kỳ tổng thống Mỹ từ năm 2016 đến 2020, ông Trump tiếp tục vướng vào các vấn đề pháp lư. Ông bị công tố viên đặc biệt Robert Mueller điều tra trong hai năm về mối quan hệ giữa chiến dịch tranh cử của ông năm 2016 với chính phủ Nga. Mueller sau đó tuyên bố không t́m thấy bằng chứng nào chứng minh chiến dịch của Trump "thông đồng với Nga".
Sau khi Trump rời Nhà Trắng, các cuộc điều tra lại tiếp tục bủa vây ông nhiều hơn bao giờ hết.
Tập đoàn Trump hồi tháng 1 bị phạt 1,6 triệu USD v́ thực hiện kế hoạch gian lận và trốn thuế suốt nhiều năm. Giám đốc tài chính lâu năm của công ty bị kết án 5 tháng tù.
Tại Georgia, công tố viên hạt Fulton Fani Willis đang điều tra liệu ông Trump và các đồng minh có can thiệp bất hợp pháp với mục đích thay đổi kết quả bầu cử tổng thống ở bang này năm 2020 hay không.
Ở thủ đô Washington, ông Trump đang đối mặt cáo buộc xử lư sai cách các tài liệu mật khi rời nhiệm sở. Các luật sư của Bộ Tư pháp cho biết họ đă thu thập được bằng chứng liên quan đến việc ông Trump lưu giữ trái phép thông tin mật về quốc pḥng cũng như các nỗ lực cản trở công việc của họ.
Một số chuyên gia pháp lư cho rằng ngoài nguy cơ bị giới chức ở Manhattan truy tố, ông Trump có thể phải đối mặt với những cáo buộc nghiêm trọng hơn trong những cuộc điều tra khác, với những hành vi xảy ra nhiều năm trước đây.
"Liệu sau 40 năm, ông ấy có phải lĩnh hậu quả từ những hành động sai lầm trong quá khứ của ḿnh hay không? Trump đă chiến đấu trong thời gian dài và có thể trong 12 tháng tới, ông ấy sẽ đối mặt hai hoặc ba vụ án h́nh sự", Michael Weinstein, luật sư và cựu công tố viên của Bộ Tư pháp, dự đoán.
Tuy nhiên, ông Trump nhiều khả năng sẽ tiếp tục áp dụng chiến thuật cũ, đó là phủ nhận cáo buộc và công kích đối thủ, cũng như kêu gọi người ủng hộ xuống đường biểu t́nh để gây sức ép với giới chức.
Việc bị truy tố có thể khiến Trump đối mặt với hậu quả pháp lư nghiêm trọng nhất từ trước tới nay, nhưng không ngăn cản ông tiếp tục chiến dịch tranh cử. Hiến pháp Mỹ không có quy định nào cấm người bị truy tố, thậm chí tù nhân bị kết tội, tranh cử tổng thống.
Các đồng minh của Trump tin rằng quyết định truy tố trên thực tế có thể mang lại lợi ích trước mắt cho cựu tổng thống, khi giúp ông quy tụ được sự ủng hộ lớn của cử tri trong thời gian diễn ra bầu cử sơ bộ của đảng Cộng ḥa. Nếu Trump bị truy tố nhưng ṭa án không thể kết tội ông, đó sẽ là một thắng lợi pháp lư lớn với ông.
"Thật kỳ lạ khi một cựu tổng thống có nguy cơ bị truy tố lại đang là ứng viên hàng đầu của đảng Cộng ḥa cho cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024", Douglas Brinkley, sử gia tổng thống Mỹ, nói. "Nhưng Trump đă nhiều lần khiến mọi người ngạc nhiên, khi tự biến ḿnh từ một người bị cáo buộc có hành vi không phù hợp trở thành nạn nhân của một cuộc săn phù thủy chính trị".
