Người nhập cư Guatemala không giấy tờ tại Mỹ được chào đón nồng nhiệt tại quê hương, sau khi bị bắt giữ dưới thời chính quyền Joe Biden rồi bị trục xuất dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Những người bị trục xuất khỏi Mỹ được chào đón trở về nhà bằng bánh quy và cà phê tại một trung tâm tiếp nhận ở thành phố Guatemala. Ảnh: CNN.
Chuyến bay hạ cánh an toàn vào buổi sáng tại thành phố Guatemala. Nhưng thay v́ lăn bánh đến khu vực quốc tế của sân bay, máy bay hướng về khu quân đội. Phía trên, máy bay chiến đấu lượn ṿng trong các bài tập huấn luyện.
Khi cửa máy bay mở ra, hàng chục người đàn ông và phụ nữ đi trên đường băng và được Phó tổng thống Guatemala Karin Herrera cùng các quan chức khác chào đón nồng nhiệt. Sau đó, họ được dẫn tới trung tâm tiếp nhận người hồi hương, theo CNN.
“Chào buổi sáng! Các bạn thế nào, paisanos (đồng hương)?", một người hỏi.
Đây là chuyến bay trục xuất từ Mỹ, một hoạt động thu hút sự chú ư kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lên nắm quyền vào tuần trước cùng lời cam kết trục xuất hàng triệu người di cư không có giấy tờ.
Hầu hết người quay về Guatemala trên chuyến bay rời Alexandria, bang Louisiana ngay trước khi Mặt Trời mọc được chào đón bằng bánh quy và cà phê, cùng quy tŕnh xử lư hiệu quả tại trung tâm tiếp nhận người di cư. Nhiều người đi giày thể thao không có dây do các quan chức Mỹ đă tịch thu theo thông lệ an toàn chung.
Theo bà Herrera, các chuyến bay hồi hương giữa Mỹ và Guatemala vốn đă diễn ra, và số lượng chuyến không tăng sau khi ông Trump lên nắm quyền. Bà chỉ ra sự khác biệt duy nhất là Mỹ dùng máy bay quân sự vận chuyển người di cư.
Bà không muốn thảo luận về tranh căi dùng máy bay quân sự vừa qua giữa Colombia và Mỹ, khi trọng tâm của phó tổng thống là công dân Guatemala.
"Chúng tôi cam kết bảo vệ sự toàn vẹn và các quyền cơ bản của họ", bà Herrera nói.
Kết thúc cuộc sống “không có giấy tờ”
Trong chuyến bay này, một số người Guatemala đă sống và làm việc tại Mỹ trong nhiều năm. Có người nói tiếng Anh lưu loát. Song tất cả đều không có giấy tờ nên phải chịu trục xuất.
Có người rời khỏi Mỹ như tội phạm. Họ kể với phóng viên CNN rằng đă bị c̣ng tay trên máy bay cho đến khi ra khỏi không phận Mỹ. Tuy nhiên, cho dù có muốn quay về quê hương hay không, họ vẫn được tiếp đón chính thức rất nồng nhiệt.
Một số ít vẫn bị c̣ng tay và bị cảnh sát hộ tống, dự kiến đối mặt với các cáo buộc do phạm tội tại Guatemala. Song với phần lớn, họ ngồi thưởng thức đồ ăn nhẹ, đợi tới lượt gọi tên và nhận giấy tờ tùy thân tạm thời, kết thúc cuộc sống “không có giấy tờ”.
Các quan chức Guatemala cho biết những người bị trục xuất sở hữu nhiều kỹ năng nên có thể t́m được việc làm và có cuộc sống mới tại quê hương, giúp ích cho chính bản thân họ và cả đất nước.
Hàng chục người bị trục xuất khỏi Mỹ được đưa đến một trung tâm tiếp nhận. Tại đây, họ được Phó tổng thống Guatemala Karin Herrera và các quan chức chào đón. Ảnh: CNN.
Bà Sara Tot-Botoz đă sống 10 năm ở Alabama, làm nghề xây dựng, lợp mái và sửa chữa ôtô. Bà có 2 người con đă trưởng thành. Khoảng 7 tháng trước, bà lái xe rời khỏi Walmart cùng một đứa cháu khoảng 7 tháng tuổi. Cảnh sát đă chặn xe bà lại và phạt v́ không cho cháu dùng ghế ngồi ôtô.
Sau khi bị giới chức phát hiện t́nh trạng nhập cư, bà Tot-Botoz ngồi tù 2 tháng ở Alabama, rồi bị giam giữ 5 tháng tại Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan ở Louisiana. Trở về Guatemala, bà cho biết suy nghĩ đầu tiên là cởi bộ đồ nỉ xám đơn điệu trên người và khoác lên ḿnh bộ quần áo bản địa. Và sau đó là thưởng thức một số món ăn ngon.
Người phụ nữ 43 tuổi này đứng đợi chờ lấy đồ. Chỉ một số ít người di cư có vali. Hầu hết cầm theo một chiếc túi nhựa lớn đựng tất cả đồ đạc họ sở hữu ở Mỹ. Trong khi có người sạc điện thoại tại các ngân hàng điện miễn phí để gọi cho bạn bè hoặc người thân, bà Tot-Botoz thay đồ và vội vă ra ngoài phố.
Bà c̣n một người con gái khác hiện đă 25 tuổi. Cô không gặp mẹ từ năm 15 tuổi. Hai người ôm nhau khóc rất lâu. Họ đă không liên lạc kể từ khi bà Tot-Botoz bị đưa đến trại giam.
“Ở Mỹ hiện rất nguy hiểm”, bà Tot-Botoz nói tới việc những người di cư không giấy tờ có thể bị bắt ở bất cứ đâu.
Bà Tot-Botoz nói hiện tại muốn quay về nhà, cách đó khoảng 5 giờ lái xe, và không bao giờ rời đi.
Những giấc mơ Mỹ dang dở
Song với Fidel Ambrocio, tương lai của anh vẫn nằm tại đất Mỹ. Người đàn ông 35 tuổi đă sống ở Mỹ tổng 19 năm. Anh tới Mỹ lần đầu tiên khi c̣n là một thiếu niên và tự nguyện rời đi một thời gian vào năm 2018, trước khi lại tới Mỹ.
Anh có vợ, một cô con gái 4 tuổi và một cậu con trai sơ sinh, sinh ra chỉ vài tháng trước khi Ambrocio bị giam giữ theo lệnh truy nă cũ v́ xâm phạm trái phép nhà của mẹ vợ cũ.
Ambrocio - từng làm việc trong ngành xây dựng ở Montgomery, Alabama - tức giận v́ không hiểu lư do ḿnh bị trục xuất, khi ông Trump và các đồng minh liên tục nói tới việc trục xuất tội phạm bạo lực ra khỏi đất nước.
“Chúng tôi không phải tội phạm”, anh nhấn mạnh, cho rằng hành vi phạm tội của ḿnh không nghiêm trọng.
Những người di cư được CNN phỏng vấn đều bị giam giữ và trải qua các thủ tục trục xuất dưới thời chính quyền Joe Biden.
Ambrocio nói anh sẽ t́m cách quay trở lại Mỹ. Về mặt pháp lư, anh phải đợi 10 năm nữa mới được nộp đơn xin thị thực. Song Ambrocio sẽ thử sau 2-4 năm, ngay cả khi anh phải du lịch bất hợp pháp và đối mặt với mọi hậu quả.
“Nếu tôi không thể quay lại (Mỹ),
VietBF@ sưu tập
