Tổng thống Mỹ Donald Trump không muốn tham gia vào cuộc xung đột với Iran, nhưng liệu ông có thực sự tránh được?
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Getty)
Những lập luận thuyết phục về an ninh quốc gia và những cân nhắc chính trị trong nước cho thấy Mỹ không nên can dự trực tiếp vào cuộc xung đột ở khu vực vốn bất ổn. Nhưng các thế lực hùng mạnh có thể kéo Mỹ tham gia sâu hơn vào cuộc xung đột hiện nay, thay vì chỉ bảo vệ Israel khỏi cơn mưa tên lửa và máy bay không người lái của Iran.
Một số quan chức Mỹ nói với báo chí, rằng ông Trump đã bác bỏ kế hoạch của Israel nhằm ám sát Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei. Nhưng có một số điều nằm ngoài tầm tay của nhà lãnh đạo Mỹ.
Nếu nhận thấy mình không còn gì để mất, Iran có thể tấn công các căn cứ và quân nhân Mỹ trong khu vực, hoặc các mục tiêu của Mỹ trên toàn cầu. Nếu kịch bản đó xảy ra, Washington sẽ buộc phải phản ứng mạnh mẽ để bảo danh dự và thể hiện năng lực răn đe.
Một khả năng khác là Tehran có thể tấn công tàu bè đi qua Vùng Vịnh hoặc Biển Đỏ, để gây áp lực buộc ông Trump phải kiềm chế Israel. Kịch bản đó có thể gây ra một cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu.
Ông Trump cũng chịu áp lực từ trong đảng của mình về hành động mà chỉ Mỹ mới có thể thực hiện - phá hủy cơ sở hạt nhân ngầm của Iran tại Fordow. Nhiệm vụ này được cho là nằm ngoài khả năng không quân của Israel.
Một số người cho rằng Iran đang ở thời điểm đặc biệt dễ bị tổn thương và Mỹ có thể không bao giờ có cơ hội tốt để phá hủy năng lực chế tạo vũ khí hạt nhân của Iran hơn bây giờ.
Theo bài viết của CNN, ông Trump hiện nay dường như chưa muốn tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột, vì điều này đầy rẫy nguy hiểm. Nó có thể dẫn đến việc mở rộng cuộc xung đột thành cuộc chiến kéo dài mệt mỏi mà không có hồi kết rõ ràng.
Một bài học rút ra từ những năm đầu thế kỷ 21 là các mục tiêu chiến tranh và phân tích của Mỹ về Trung Đông hầu như đều sai lầm thảm hại. Việc lật đổ nhà lãnh đạo Saddam Hussein và cuộc nội chiến ở Syria cho thấy tình hình khu vực trở nên phức tạp như thế nào mỗi khi xuất hiện khoảng trống quyền lực.
Việc Mỹ can thiệp trực tiếp vào xung đột Israel – Iran cũng sẽ gây căng thẳng sâu sắc trong lực lượng ủng hộ ông Trump và phá hủy một trong những nguyên tắc cốt lõi của phong trào "Nước Mỹ trên hết" (MAGA) của ông, rằng Mỹ phải tránh xa các vũng lầy nước ngoài sau hơn 1 thập kỷ sa lầy ở Iraq và Afghanistan.
“Một thế hệ lãnh đạo mới đang vượt qua những xung đột cổ xưa và những chia rẽ mệt mỏi trong quá khứ để xây dựng tương lai nơi Trung Đông được định nghĩa bằng thương mại, không phải hỗn loạn; nơi Trung Đông xuất khẩu công nghệ, không phải khủng bố; và nơi người dân của các quốc gia, tôn giáo và tín ngưỡng khác nhau đang cùng nhau xây dựng các thành phố, thay vì ném bom cho đến khi sự tồn tại của nhau biến mất”, ông Trump nhấn mạnh trong bài phát biểu quan trọng tại Ả-rập Xê-út trong chuyến thăm vào tháng 5 vừa qua.
Việc Mỹ tham gia một cuộc chiến tranh mới hoàn toàn không phù hợp với tầm nhìn như vậy.
Tuy nhiên, những người theo quan điểm diều hâu ở Washington có thể cho rằng Tổng thống Trump đang có cơ hội duy nhất để loại bỏ trở ngại lớn đối với tầm nhìn của ông, bằng cách xóa bỏ con đường phát triển vũ khí hạt nhân của Iran hoặc thậm chí góp phần thay đổi lãnh đạo ở quốc gia này.
Tình thế tiến thoái lưỡng nan mà ông Trump đang đối mặt có thể mang đến kết quả tiêu cực theo cả hai cách.
Hệ thống phòng không Vòm sắt của Israel đánh chặn tên lửa bay vào Tel Aviv ngày 13/6. (Ảnh: AP)
Kết quả tồi theo nhiều cách
Một trong những yếu tố phức tạp đối với ông Trump là dù các cuộc tấn công của Israel đã loại bỏ nhiều lãnh đạo quân sự hàng đầu và các nhà khoa học hạt nhân của Iran, nhưng vẫn chưa rõ liệu Israel có đủ khả năng xóa bỏ chương trình hạt nhân của Iran hay không.
Ngày 15/5, cựu Phó Tổng thống Mike Pence phát biểu trong chương trình State of the Union, rằng nếu cuộc tấn công của Israel không thuyết phục được Iran chấp nhận nhượng bộ lớn để chấm dứt chương trình hạt nhân của nước này, Mỹ nên chuẩn bị tham gia vào cuộc xung đột.
“Nếu Israel cần sự giúp đỡ của chúng ta để đảm bảo chương trình hạt nhân của Iran bị phá hủy một lần và mãi mãi, Mỹ cần phải chuẩn bị để làm điều đó, bởi vì đây là việc bảo vệ đồng minh mà chúng ta trân trọng nhất”, ông Pence nói thêm.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham cho rằng kết quả tồi tệ nhất trong cuộc xung đột giữa Israel và Iran là năng lực hạt nhân của Tehran vẫn tồn tại.
“Nếu ngoại giao không thành công và chúng ta chỉ còn lựa chọn vũ lực, tôi sẽ thúc giục Tổng thống Trump hành động hết mình để đảm bảo khi cuộc xung đột này kết thúc, sẽ không còn gì tồn tại ở Iran liên quan đến chương trình hạt nhân của họ nữa”, ông Graham nói trong chương trình Face the Nation của CBS.
“Nếu điều đó nghĩa là cung cấp bom, hãy cung cấp bom. Nếu điều đó nghĩa là làm cùng Israel, hãy làm cùng Israel”, ông Graham nói thêm.
Nếu làm theo những lời kêu gọi đó, ông Trump sẽ đối mặt với nguy cơ rơi vào vũng lầy như cựu Tổng thống George W. Bush khi ông tham chiến ở Afghanistan và Iraq.
Nhiều tiếng nói đã cảnh báo ông Trump chớ phá vỡ lòng tin vào MAGA để lao vào một cuộc chiến tranh mới ở Trung Đông.
Ông Trump vốn cực kỳ cẩn thận với liên minh phức tạp của mình. Ông không muốn thực hiện những điều có thể làm phật lòng những cử tri đã bỏ phiếu cho ông.
Tổng thống Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ 2 với lời hứa sẽ gìn giữ hòa bình. Nhưng chỉ sau 5 tháng, hai cuộc chiến tranh lớn đang diễn ra, trong đó Iran có thể tạo nên thử thách lớn nhất đối với chương trình MAGA của ông.
Cách tiếp cận mang tính giao dịch của ông đối với cuộc xung đột Nga – Ukraine không mang lại kết quả. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hai lần buộc nhà lãnh đạo Mỹ phải nhượng bộ trong cuộc chiến thương mại.
Quyết định của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khi phát động cuộc tấn công lớn vào Iran có vẻ đã phá hỏng chính sách ngoại giao của ông Trump với Iran, dựa trên ván cược rằng không một tổng thống Mỹ nào có thể từ chối bảo vệ Israel ngay cả khi không đồng tình với các quyết định của nước này.
