Iran tổ chức tang lễ tập thể sau khi mất 4 tỷ đô la tài sản hạt nhân và lãnh đạo quân sự hàng đầu trong các cuộc không kích của Hoa Kỳ-Israel

Iran tổ chức tang lễ tập thể sau khi mất 4 tỷ đô la tài sản hạt nhân và lãnh đạo quân sự hàng đầu trong các cuộc không kích của Hoa Kỳ-Israel

Lễ tang được tổ chức tại Tehran cho các nhà khoa học hạt nhân nổi tiếng và các sĩ quan cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) thiệt mạng trong các cuộc không kích của Hoa Kỳ và Israel. Ảnh do Xinhua cung cấp.

Bất chấp những tuyên bố của các phương tiện truyền thông chính thống, các cuộc không kích kết hợp của Hoa Kỳ và Israel trong hai tuần qua đã rất thành công, gây ra thiệt hại đáng kể cho chương trình hạt nhân của Iran và tiêu diệt các nhà lãnh đạo quân sự chủ chốt, bao gồm các sĩ quan cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), một tổ chức bị Hoa Kỳ chỉ định là khủng bố và hoạt động trực tiếp dưới quyền của Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei.

Iran đã tổ chức một lễ tang cấp nhà nước lớn tại Tehran vào thứ Bảy cho 60 cá nhân thiệt mạng trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày với Israel, bao gồm các chỉ huy quân sự cấp cao, các nhà khoa học hạt nhân và các thành viên gia đình của họ. Phương tiện truyền thông nhà nước tuyên bố rằng có hơn một triệu người đã tham dự, với các văn phòng chính phủ đóng cửa để cho phép các nhân viên công tham gia đám tang. Quy mô của sự tham gia nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của đòn giáng vào giới lãnh đạo quân sự và khoa học của Iran trong các cuộc không kích phối hợp của Hoa Kỳ và Israel.

Tổng cộng, các cuộc tấn công kết hợp đã gây ra hơn 1.000 cái chết, bao gồm ít nhất 417 thường dân, theo một tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Hoa Kỳ. Chiến dịch trả đũa của Iran bao gồm việc bắn hơn 550 tên lửa đạn đạo vào Israel, giết chết 28 người trước khi lệnh ngừng bắn được tuyên bố.

Những tiếng hô vang “ Chết cho nước Mỹ ” và “Chết cho Israel” vang vọng khắp đoàn diễu hành, phản ánh áp lực chính trị trong nước lên giới lãnh đạo Iran sau những tổn thất chiến lược.

Trong số những người thiệt mạng có một số nhân vật quân sự và khoa học quyền lực nhất của Iran, đại diện cho sự mất mát lớn nhất về lãnh đạo cấp cao kể từ Chiến tranh Iran-Iraq những năm 1980. Các nguồn tin tình báo xác nhận rằng khoảng 30 chỉ huy cấp cao đã thiệt mạng, bao gồm Thiếu tướng Hossein Salami, người đứng đầu Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC), và Mohammad Bagheri, tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Iran. Thiếu tướng Gholamali Rashid, chỉ huy Bộ tư lệnh Trung tâm Khatam al-Anbiya của IRGC và cựu phó tham mưu trưởng lực lượng vũ trang cũng thiệt mạng.

Amir Ali Hajizadeh, chỉ huy Lực lượng Không gian Vũ trụ IRGC và là kiến ​​trúc sư của chương trình tên lửa của Iran, nằm trong số những người bị loại. Ông đã giám sát các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Iran vào Israel vào tháng 4 năm 2024 và cuộc tấn công bằng tên lửa năm 2020 vào một căn cứ của Hoa Kỳ tại Iraq. Ông cũng thừa nhận trách nhiệm về vụ bắn hạ một máy bay chở khách của Ukraine năm 2020.

Các cuộc tấn công cũng nhắm vào bộ máy hạt nhân của Iran. Ít nhất 11 nhà khoa học hạt nhân đã được xác nhận là đã thiệt mạng, bao gồm các nhân vật từ Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran và các trường đại học hàng đầu. Những thương vong đáng chú ý bao gồm Fereydoun Abbasi, cựu giám đốc Tổ chức Năng lượng Nguyên tử (2011–2013), và Mohammad Mehdi Tehranchi, hiệu trưởng Đại học Hồi giáo Azad ở Tehran. Những nhà khoa học khác bị giết bao gồm Abdolhamid Manouchehr, Ahmad Reza Zolfaghari, Amirhossein Feghi và Motalibizadeh.

Chiến dịch này cũng loại bỏ những nhân vật chủ chốt của chế độ, bao gồm Ali Ghanaatkar, công tố viên khét tiếng của Nhà tù Evin, người được biết đến vì đã giam giữ những người bất đồng chính kiến ​​như người đoạt giải Nobel Hòa bình Narges Mohammadi.

Các cuộc không kích của Israel và Hoa Kỳ mở rộng ra ngoài Tehran, nhắm mục tiêu có hệ thống vào các cấu trúc chỉ huy IRGC khu vực và các mạng lưới ủy nhiệm. Saeed Izadi, chỉ huy lâu năm của Quân đoàn Palestine thuộc Lực lượng Quds và là điều phối viên chính giữa Iran và Hamas, được các quan chức Israel mô tả là "một trong những kẻ chủ mưu chính của vụ thảm sát ngày 7 tháng 10".

Behnam Shahriyari, chỉ huy Đơn vị chuyển giao vũ khí của Lực lượng Quds, cũng bị giết; ông chịu trách nhiệm vận chuyển vũ khí cho các lực lượng ủy nhiệm của Iran trên khắp Trung Đông. Nhiều chỉ huy tình báo và chỉ huy chiến trường khác có liên quan đến mạng lưới ủy nhiệm của Iran được cho là đã bị tiêu diệt.

Theo Viện Khoa học và An ninh Quốc tế, các cuộc tấn công phối hợp của Hoa Kỳ và Israel đã gây ra sự tàn phá chưa từng có đối với cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran. Tại Natanz, "con ngựa thồ" của chương trình làm giàu của Iran, các hội trường ngầm chứa hơn 18.400 máy ly tâm đã bị hư hại nghiêm trọng, khiến chúng không thể hoạt động. Nhà máy làm giàu nhiên liệu thí điểm trên mặt đất, nơi chứa khoảng 1.700 máy ly tâm IR-4 và IR-6 tiên tiến làm giàu urani lên 60%, đã bị phá hủy hoàn toàn. Cơ sở này đã từng là địa điểm chính của Iran để nghiên cứu và phát triển máy ly tâm.

Sau các cuộc không kích của Israel, lực lượng Hoa Kỳ đã tiến hành các cuộc tấn công “double tap” chính xác bằng bom GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP), với các quả bom liên tiếp được hướng qua cùng một điểm xuyên thủng. Tại Fordow, mười hai quả MOP nhắm vào các hội trường làm giàu được chôn sâu, làm sụp đổ cơ sở hạ tầng xung quanh khu vực thác nước. Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Israel đánh giá địa điểm Fordow đã bị phá hủy và không thể hoạt động.

Khu phức hợp hạt nhân Isfahan bị tấn công trong ba đợt riêng biệt. Các cuộc tấn công đã phá hủy nhà máy chuyển đổi kim loại uranium làm giàu, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các cơ sở sản xuất uranium hexafluoride và làm sập lối vào đường hầm đến các địa điểm lưu trữ ngầm.

Ước tính thận trọng cho thấy tổn thất trực tiếp của Iran do các cuộc tấn công hạt nhân này là 2–4 tỷ đô la, với chi phí tái thiết tiềm năng lên tới 5–10 tỷ đô la. Bao gồm 200–500 triệu đô la cho phần cứng máy ly tâm bị mất, 1–2 tỷ đô la cho việc tái thiết cơ sở ngầm và 500 triệu đến 1 tỷ đô la cho khả năng làm giàu bị mất và sự chậm trễ. Việc phục hồi sẽ bị cản trở hơn nữa do lạm phát, nhu cầu an ninh gia tăng và các hạn chế mua sắm quốc tế.

Ngoài chương trình hạt nhân, chiến dịch này còn tàn phá cơ sở hạ tầng quân sự rộng lớn hơn của Iran. Nhiều cơ sở sản xuất tên lửa đạn đạo, địa điểm lưu trữ, trạm radar, hệ thống phòng không và trung tâm chỉ huy Lực lượng Quds đã bị phá hủy. Đánh giá tình báo xác nhận rằng hàng chục bệ phóng tên lửa và hầm ngầm trên khắp Kermanshah, Tabriz, Isfahan, Tehran và miền tây Iran đã bị loại bỏ. Các kho đạn dược do IRGC điều hành, các cơ sở radar và cơ sở hạ tầng điện quan trọng, bao gồm các trạm biến áp và máy phát điện dự phòng, cũng đã bị ngắt kết nối.

Viện kết luận rằng các cuộc tấn công “đã phá hủy hiệu quả chương trình làm giàu máy ly tâm của Iran”, ước tính rằng sẽ mất rất lâu trước khi Iran có thể phục hồi năng lực trước đây của mình. Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel, Trung tướng Eyal Zamir cũng đồng tình với quan điểm này, tuyên bố: “Chúng tôi đã gây thiệt hại đáng kể cho chương trình hạt nhân, và tôi cũng có thể nói rằng chúng tôi đã làm chậm chương trình này lại nhiều năm—tôi nhắc lại là nhiều năm”.