‘Visitors welcome’ và bi kịch tại nhà nguyện McCandlish Road
Dưới những tháp nhọn vươn lên trời của mỗi nhà nguyện Giáo hội Các Thánh Hữu Ngày Sau (LDS) luôn là tấm biển nhỏ “Visitors welcome” – “Chào đón khách viếng.” Sáng Chủ Nhật ở Grand Blanc Township (Michigan), sự rộng mở ấy bị lợi dụng: một người đàn ông lái xe bán tải tông thẳng vào mặt tiền, phóng hỏa rồi nổ súng vào giáo dân trước khi tử vong trong cuộc đấu súng với cảnh sát. Ít nhất 4 người thiệt mạng, 8 người bị thương; vẫn còn người chưa được liên lạc.
Diễn biến: “Một tiếng nổ lớn, cửa bật tung”
Nhà nguyện trên đường McCandlish – con đường yên ả gần sân golf và hồ nước – trở thành nạn nhân mới nhất của bạo lực súng đạn tại nơi thờ tự ở Mỹ. Khoảng 10 giờ sáng, sau phần Thánh Lễ (Sacrament) – nửa đầu của buổi lễ kéo dài hai giờ – nhiều giáo dân ra về. Khi đang giúp một phụ nữ lên xe, Paula kể lại: “Chúng tôi nghe một tiếng nổ lớn, và cửa bật tung.” Một chiếc bán tải 4 cửa, phía thùng xe cắm hai lá cờ Mỹ, lao thẳng vào sảnh. Nghi phạm 40 tuổi, Thomas Jacob Sanford, nổ nhiều phát súng trường vào giáo dân. Brian – đang đưa các bà cụ lên xe – nói: “Tôi thấy tay súng bước ra khỏi tòa nhà… và cố lái xe rời khỏi đó.”
Ngày chay (fast Sunday) và nỗi buồn kép
Hôm đó là “fast Sunday,” thời điểm mỗi tháng các tín hữu được khuyến khích nhịn hai bữa và quyên phần ăn cho người nghèo. Một ngày hướng thiện, cảm thông – cũng là lúc cộng đồng LDS đang để tang vì chỉ một ngày trước đó, vị lãnh đạo Giáo hội, Chủ tịch Russell M. Nelson, qua đời. “Chủ Nhật lẽ ra là lúc bình an, tĩnh lặng và thờ phượng,” tín hữu Timothy Jones chia sẻ. Trong bối cảnh bạo lực liên tiếp ở nơi thờ tự, “cảm giác như điều này sớm muộn cũng xảy ra – và vì thế càng bi thảm.”
30 giây có mặt, 8 phút khống chế: phản ứng khẩn của lực lượng chức năng
Cảnh sát Grand Blanc Township cho hay họ đến hiện trường chưa đầy 30 giây sau cuộc gọi 911 đầu tiên. Khi nghi phạm rời nhà thờ, hai sĩ quan truy đuổi và “nổ súng đáp trả.” Tám phút sau khi cảnh sát có mặt, kẻ tấn công bị bắn hạ tại bãi đậu xe. Ngay lập tức, ưu tiên chuyển sang cứu nạn và di tản.
Lửa dữ nuốt nhà thờ: y bác sĩ bỏ hàng rào đình công để cứu người
Ngọn lửa bùng lên nhanh chóng, khói đen bốc cao phủ kín bầu trời. Những y tá đang đình công tại Bệnh viện Henry Ford Genesys gần đó nghe tin đã rời hàng rào, chạy tới hỗ trợ lực lượng ứng cứu: “Mạng người quan trọng hơn tranh chấp lao động,” đại diện Teamsters Local 332 nói. Nhiều người sống sót ôm nhau khóc tại điểm đoàn tụ, trong khi lính cứu hỏa vật lộn hàng giờ với biển lửa và khói dày đặc.
Điều tra liên bang: dấu vết chất tăng tốc và nghi thiết bị nổ
FBI dẫn dắt cuộc điều tra theo hướng một vụ bạo lực có mục tiêu. Cảnh sát trưởng William Renye cho biết nghi phạm bị cho là đã cố ý châm lửa; các nạn nhân ở gần đám cháy không kịp thoát. ATF nhận định nghi phạm sử dụng chất tăng tốc (như xăng) để đốt nhà thờ; hiện trường sau đó xuất hiện “một số thiết bị nghi là chất nổ” cần giám định thêm.
“Che chắn cho trẻ em”: tinh thần cộng đồng giữa hỗn loạn
“Chúng tôi đã che chắn cho bọn trẻ, đưa các em đến nơi an toàn,” Cảnh sát trưởng Renye nói về phản xạ của tín hữu. Paula – gắn bó 38 năm với nhà thờ – nghẹn ngào: “Thật tàn khốc khi biết mình đã mất bạn bè.” Một cư dân gần đó, Cindy Walsh, kể: “Tôi nghe tiếng súng… rồi thấy khói bốc ra. Mọi người bắt đầu chạy ra ngoài. Tôi run rẩy. Thế giới quá nhiều hận thù.”
Nhà nguyện thành đống tro tàn, vẫn còn người mất liên lạc
Tòa nhà gạch đỏ với tháp nhọn trắng nay không còn nhận ra. “Thiệt hại toàn bộ,” Cảnh sát trưởng Renye xác nhận. Đống đổ nát phủ kín nơi từng là ghế băng cầu nguyện; cánh cửa chào đón khách viếng đã khép lại. Tối Chủ Nhật, lực lượng chức năng vẫn sàng lọc đống tro để tìm nạn nhân; có thời điểm báo cáo tới bảy người chưa được liên lạc.
Trong lúc chờ kết quả điều tra chính thức, cộng đồng được kêu gọi hỗ trợ nạn nhân, tránh lan truyền tin đồn và tôn trọng nỗ lực của lực lượng chức năng. Giữa một “ngày chay” hướng thiện, Grand Blanc phải đối diện một ngày tang. Nhưng ngay trong hỗn loạn, vẫn sáng lên những hành động kề vai: che chắn cho trẻ nhỏ, y bác sĩ bỏ đình công để cứu người – những điều nhắc ta rằng lòng nhân vẫn còn, và cần được gìn giữ hơn bao giờ hết.
Vụ tấn công sáng Chủ Nhật gây rúng động Michigan
Cảnh sát cho biết Thomas Jacob Sanford, 40 tuổi, cư dân Burton (Michigan), đã lái xe bán tải tông thẳng vào mặt tiền Nhà thờ của Giáo hội Các Thánh Hữu Ngày Sau (LDS) ở Grand Blanc, rồi nổ súng bằng một khẩu súng trường vào giáo dân và có thời điểm châm lửa đốt tòa nhà. Ít nhất 4 người thiệt mạng và 8 người bị thương. Sanford tử vong trong cuộc đấu súng với cảnh sát. Nhà chức trách hiện chưa công bố động cơ.
Chân dung nghi can: cựu binh Iraq, mê thiên nhiên và săn bắn
Theo hồ sơ quân đội và các bài đăng trên mạng xã hội, Sanford là người yêu hoạt động ngoài trời, từng đăng ảnh đi săn hươu và thú rừng. Anh tốt nghiệp Goodrich High School năm 2004 và được ghi nhận trong danh sách cựu học sinh là cựu chiến binh.
Hồ sơ quân ngũ: Thủy quân Lục chiến, từng ra tiền tuyến
Người phát ngôn Thủy quân Lục chiến Mỹ xác nhận Sanford từng phục vụ từ 2004 đến 2008 với cấp bậc trung sĩ, nhận nhiều huy chương. Mùa Hè 2007, anh được điều động trong khuôn khổ Chiến dịch Tự do cho Iraq (Operation Iraqi Freedom). Trước đó, một bài báo địa phương năm 2007 cho biết anh từng sang Nhật Bản theo nhiệm vụ của Thủy quân Lục chiến trước khi chuẩn bị tới Iraq.
Gia đình và gánh nặng bệnh tật của con nhỏ
Tài khoản mạng xã hội liên quan tới gia đình cho thấy Sanford đã lập gia đình và có ít nhất một con trai còn nhỏ. Năm 2015, một trang gây quỹ kêu gọi hỗ trợ chi phí y tế cho con trai mới sinh, được chẩn đoán mắc chứng Tăng insulin bẩm sinh (Congenital Hyperinsulinism), phải nằm viện dài ngày và trải qua nhiều ca phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến tụy. Một bài viết địa phương cho biết Sanford đã xin nghỉ việc tài xế xe tải cho Coca-Cola để ở bên con. Anh từng nói: “Đừng bao giờ coi việc con cái khỏe mạnh là điều hiển nhiên… Tôi tự hào về con trai mình. Tôi đã bốn năm trong Thủy quân Lục chiến và từng ở Iraq, nhưng đây vẫn là thử thách đặc biệt nhất.”
Động cơ vẫn là ẩn số
Đến thời điểm hiện tại, lực lượng chức năng chưa đưa ra bất kỳ giả thuyết chính thức nào về động cơ của vụ tấn công. Trong khi cộng đồng địa phương còn bàng hoàng, các cơ quan điều tra tiếp tục tổng hợp bằng chứng hiện trường, lời khai nhân chứng và dữ liệu liên quan đến quá khứ quân ngũ, công việc, cũng như hoàn cảnh gia đình của Sanford.
Bi kịch với nhiều lớp khuất
Vụ nổ súng tại nhà thờ LDS ở Grand Blanc không chỉ là thảm kịch mất mát sinh mạng, mà còn phơi bày những mảnh ghép phức tạp về một cựu binh từng phục vụ tiền tuyến, một người cha đối mặt bệnh tật hiểm nghèo của con, và những áp lực có thể âm ỉ tích tụ. Cho tới khi có kết luận chính thức, điều cộng đồng cần lúc này là hỗ trợ nạn nhân, giữ bình tĩnh trước tin đồn, và tôn trọng quá trình điều tra của nhà chức trách.
