Tổng thống Madagascar lên máy bay rời khỏi đất nước sau biểu tình bạo động của Gen Z

[june04]

Tổng thống Madagascar đã rời khỏi đất nước, lãnh đạo phe đối lập và một số quan chức cho biết hôm thứ Hai 13/10, đánh dấu lần thứ hai trong vài tuần qua mà những người biểu tình trẻ tuổi lật đổ một chính phủ trong làn sóng bất ổn toàn cầu do thế hệ Gen Z dẫn đầu.

Reuters dẫn lời Siteny Randrianasoloniaiko, lãnh đạo phe đối lập trong quốc hội, cho biết, Tổng thống Andry Rajoelina đã rời Madagascar hôm Chủ nhật sau khi nhiều đơn vị quân đội đào ngũ và gia nhập phe biểu tình.

“Chúng tôi đã gọi cho văn phòng tổng thống và họ xác nhận rằng ông ấy đã rời khỏi đất nước” - ông nói, đồng thời cho biết hiện chưa rõ ông Rajoelina đang ở đâu.

Trước đó, văn phòng tổng thống thông báo ông Rajoelina sẽ phát biểu trước quốc dân vào 7 giờ tối (16:00 GMT) ngày thứ Hai, nhưng sau đó không phản hồi các yêu cầu bình luận.



Tổng thống rời đi bằng máy bay quân sự Pháp
Một nguồn tin quân sự nói với Reuters rằng Rajoelina đã bay ra khỏi Madagascar trên một máy bay quân sự của Pháp hôm Chủ nhật. Đài phát thanh RFI của Pháp cho biết ông đã đạt được thỏa thuận với Tổng thống Emmanuel Macron.

Nguồn tin này nói rằng một chiếc máy bay Casa của quân đội Pháp đã hạ cánh xuống sân bay Sainte Marie của Madagascar hôm Chủ nhật. “Năm phút sau, một trực thăng đến và đưa hành khách lên chiếc Casa” - nguồn tin cho biết, nói thêm rằng hành khách đó chính là Rajoelina.

Các cuộc biểu tình bùng nổ ở thuộc địa cũ của Pháp từ ngày 25/9 do thiếu nước và điện, nhưng nhanh chóng leo thang thành một cuộc nổi dậy toàn diện, phản đối tham nhũng, quản lý yếu kém và tình trạng thiếu các dịch vụ cơ bản.

Biểu tình tương tự cũng diễn ra ở nhiều quốc gia khác, trong đó có Nepal - nơi thủ tướng đã buộc phải từ chức vào tháng trước và Maroc.

Mất sự ủng hộ của quân đội và hiến binh
Ông Rajoelina ngày càng bị cô lập sau khi mất sự hậu thuẫn của CAPSAT, một đơn vị tinh nhuệ từng giúp ông giành quyền lực trong cuộc đảo chính năm 2009.

Cuối tuần qua, CAPSAT đã gia nhập hàng ngũ biểu tình, tuyên bố họ từ chối nổ súng vào người dân và thậm chí hộ tống hàng nghìn người biểu tình tiến vào quảng trường trung tâm thủ đô Antananarivo.

Đơn vị này sau đó tuyên bố tiếp quản quyền chỉ huy quân đội và bổ nhiệm một tổng tham mưu trưởng mới, khiến Rajoelina cảnh báo hôm Chủ nhật về “một âm mưu chiếm đoạt quyền lực” tại đảo quốc nằm ngoài khơi bờ biển phía nam châu Phi.

Hôm thứ Hai, một phe trong lực lượng hiến binh bán quân sự ủng hộ biểu tình cũng đã chính thức giành quyền kiểm soát cơ quan hiến binh, trong buổi lễ có sự tham dự của các quan chức cấp cao, theo phóng viên Reuters tại hiện trường.

Chủ tịch Thượng viện - người trở thành tâm điểm chỉ trích trong các cuộc biểu tình - đã bị bãi nhiệm, và Jean André Ndremanjary được bổ nhiệm tạm quyền, theo tuyên bố của Thượng viện. Theo hiến pháp, khi tổng thống vắng mặt, chủ tịch Thượng viện sẽ tạm thời đảm nhiệm vai trò nguyên thủ quốc gia cho đến khi tổ chức bầu cử.

“Tổng thống phải từ chức!”
Cũng trong ngày thứ Hai, hàng nghìn người tụ tập tại quảng trường trung tâm thủ đô, hô vang “Tổng thống phải từ chức ngay!”.

Nhân viên khách sạn Adrianarivony Fanomegantsoa, 22 tuổi, nói với Reuters rằng mức lương 300.000 ariary (khoảng 67 USD) mỗi tháng của anh hầu như chỉ đủ tiền ăn, lý giải vì sao anh tham gia biểu tình.

“Trong 16 năm qua, tổng thống và chính phủ chẳng làm gì ngoài việc làm giàu cho bản thân, trong khi người dân vẫn nghèo đói. Và chính giới trẻ, thế hệ Gen Z, là những người chịu khổ nhất” - anh nói.

Theo Liên Hợp Quốc, ít nhất 22 người đã thiệt mạng trong các vụ đụng độ giữa người biểu tình và lực lượng an ninh kể từ ngày 25/9.

Madagascar có dân số khoảng 30 triệu người, với độ tuổi trung vị chưa đến 20 - ba phần tư trong số đó sống trong cảnh nghèo đói. Theo Ngân hàng Thế giới, GDP bình quân đầu người của nước này đã giảm 45% kể từ khi giành độc lập năm 1960 đến năm 2020.

Bên cạnh việc nổi tiếng là nơi cung cấp phần lớn vani cho thế giới, Madagascar còn xuất khẩu nickel, cobalt, dệt may và tôm - những mặt hàng then chốt mang lại ngoại tệ và việc làm.