Hiến pháp Mỹ quy định tổng thống phải được trả lương, nhưng Quốc hội sẽ quyết định mức lương.
Tổng thống Mỹ hiện nay được trả 400.000 USD một năm trước thuế, mức lương cơ bản không thay đổi kể từ năm 1999, nhưng đã có sự điều chỉnh so với các mức lương trước đó.
Ông Benjamin Franklin, được biết đến là "một trong những người cha sáng lập Hoa Kỳ", từng cho rằng các tổng thống không nên được trả lương. Trong một bài phát biểu tại Hội nghị Hiến pháp năm 1787, ông Franklin cảnh báo rằng việc trả lương cho tổng thống sẽ thu hút những người không phù hợp cho vị trí này, bao gồm "những kẻ hung bạo, có đam mê mãnh liệt và hoạt động không biết mệt mỏi cho những mưu cầu ích kỷ của họ".
Dù vậy, Franklin không đạt được điều mình muốn, và Hiến pháp Mỹ vẫn quy định rằng "Tổng thống, vào những thời điểm nhất định, sẽ nhận được một khoản thù lao cho công việc của mình". Quốc hội Mỹ sẽ phụ trách quyết định mức lương của tổng thống. Một số tổng thống Mỹ giàu có từng hiến tặng lại số tiền lương này.
Tổng thống Mỹ không được tăng lương
Theo Điều II, Mục 1, Khoản 7 của Hiến pháp, mức lương của tổng thống "sẽ không tăng hoặc giảm trong suốt nhiệm kỳ". Điều đó có nghĩa là một khi nhiệm kỳ bốn năm của tổng thống bắt đầu, mức lương của họ không thể tăng hoặc giảm.
Những người sáng lập nước Mỹ có lý do chính đáng để đưa ra điều khoản này. Vì Quốc hội quyết định mức lương của tổng thống, họ có thể cố gắng gây ảnh hưởng đến các tổng thống bằng cách tăng hoặc giảm lương trong khi họ đang tại nhiệm. Những người soạn thảo Hiến pháp muốn bảo vệ chức vụ cao nhất của đất nước trước nạn hối lộ và tham nhũng, kể cả từ chính Quốc hội.
Cựu Thẩm phán Tòa án Tối cao Joseph Story bình luận: "Cơ quan lập pháp, với quyền tự quyết định đối với lương bổng và thù lao của tổng thống, có thể khiến ông ta phải phục tùng ý chí của họ. Việc kiểm soát cuộc sống của một người trong hầu hết các trường hợp chính là kiểm soát hành động của người đó".
18 vị tổng thống đầu tiên được trả 25.000 USD/năm
Hiến pháp Mỹ ban đầu quy định các tổng thống nên được nhận “tiền thù lao”, nhưng không nói rõ là bao nhiêu. Khi Quốc hội khóa I của nước này họp năm 1789, một trong những nhiệm vụ của họ là ấn định mức lương cho George Washington.
Một số con số khác nhau đã được đề xuất - từ 15.000 đến 30.000 USD một năm. Các nhà lập pháp đã tranh luận liệu lương của tổng thống có nên bao gồm các chi phí như nội thất và tiền thuê người đánh xe ngựa hay không. Cuối cùng, 25.000 USD được đưa ra như một sự thỏa hiệp hợp lý. Con số đó tương đương hơn 800.000 USD vào năm 2025.
Alexander White, một hạ nghị sĩ đến từ Virginia, khi đó băn khoăn liệu 25.000 USD có quá nhiều hay quá ít hay không. "Tôi muốn biết tổng thống được kỳ vọng sẽ sống theo phong cách nào. Nếu muốn theo đuổi phong cách xa hoa và lộng lẫy, số tiền này quá nhỏ, hoặc nếu theo đuổi lối sống tiết kiệm, thì có thể là quá nhiều", White nói.
Cuối cùng, Quốc hội tin rằng nhiệm kỳ của ông Washington sẽ quyết định liệu 25.000 USD có phải là mức lương phù hợp cho một tổng thống hay không. "Chúng tôi chắc chắn rằng người phải thực hiện thử nghiệm đầu tiên sẽ làm điều đó theo cách làm hài lòng tất cả mọi người. Ông ấy biết cách kết hợp giữa giữ gìn phẩm giá và sống tiết kiệm", Hạ nghị sĩ Abraham Baldwin của bang Georgia nói.
Về phần Phó Tổng thống khi đó là John Adams, mức lương của ông được ấn định ở 5.000 USD một năm - một khoản tiền mà một số ý kiến cho là không đủ.
Quốc hội Mỹ từ đó đã không tăng lương cho tổng thống trong 84 năm tiếp theo, nghĩa là 18 vị tổng thống từ Washington đến Ulysses S. Grant được trả 25.000 USD một năm, không điều chỉnh theo lạm phát.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters)
Từ chối nhận lương cũng không được
Trong bài diễn văn nhậm chức đầu tiên vào ngày 30/4 năm 1789, George Washington nổi tiếng với việc từ chối nhận lương khi làm tổng thống, nhưng đây là một câu chuyện dài.
Thay vì nhận lương, Washington muốn được hoàn trả các chi phí ông bỏ ra khi làm tổng thống. Đó cũng chính là thỏa thuận mà Washington thực hiện khi ông còn trong quân đội. Washington từ chối mức lương 6.000 USD một năm khi còn là tướng nhưng vẫn ghi chép chi tiết các khoản chi tiêu của mình, vốn rất đáng kể. Khi ông trình dự luật lên Quốc hội sau tám năm phục vụ, số tiền đó gấp 10 lần số tiền ông có thể kiếm được nếu là một sĩ quan hưởng lương.
Nhưng khi Quốc hội họp sau lễ nhậm chức của ông Washington, các đại biểu quyết định từ chối đề nghị không nhận lương của tổng thống. Dân biểu John Page của Virginia coi quyết định này là tuân thủ Hiến pháp. Page nói, mặc dù Washington có “lòng yêu nước nồng nàn”, Hiến pháp quy định ông ấy phải nhận được một khoản lương, "và chúng ta có nghĩa vụ phải cung cấp khoản đó”.
Tất cả các tổng thống đều nhận lương, bao gồm cả ông Washington, nhưng một số người hiến tặng lương của mình. Ông Herbert Hoover, một doanh nhân giàu có, là tổng thống trong thời kỳ Đại suy thoái và là người đầu tiên quyên góp toàn bộ lương cho từ thiện.
Ông Donald Trump tuyên bố sẽ nhận mức lương 1 USD một năm trong nhiệm kỳ đầu tiên, và quyên góp phần lương còn lại cho các cơ quan chính phủ như Cục Công viên Quốc gia, Bộ Cựu chiến binh và Cục Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ.
Năm lần điều chỉnh lương của tổng thống
Quốc hội quyết định thời điểm tăng lương cho tổng thống. Trong hơn 230 năm nhiệm kỳ tổng thống của Mỹ, điều này chỉ xảy ra năm lần:
1873 - Trong 84 năm, bắt đầu từ George Washington, tổng thống kiếm được 25.000 USD một năm. Đến đầu nhiệm kỳ thứ hai của Ulysses S. Grant vào năm 1873, lạm phát làm giảm lương của tổng thống hơn 25%. Quốc hội phải bỏ phiếu tăng gấp đôi mức lương lên 50.000 USD một năm.
1909 - Đúng vào lễ nhậm chức của William Howard Taft, Quốc hội tăng lương tổng thống lên 75.000 USD và mức lương này được duy trì trong 40 năm tiếp theo.
1949 - Vào đầu nhiệm kỳ thứ hai của Harry Truman, 75.000 USD có giá trị thấp hơn 62% so với năm 1909. Quốc hội đã tăng lương tổng thống lên 100.000 USD.
1969 - Hai mươi năm sau, vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của Lyndon Johnson, Quốc hội tăng gấp đôi lương tổng thống lên 200.000 USD.
1999 - Bill Clinton là tổng thống cuối cùng được trả 200.000 USD. Đến năm 1999, giá trị của 200.000 USD giảm gần 80%. Mức lương cơ bản của tổng thống được điều chỉnh thành 400.000 USD/năm.
Trợ cấp giặt là và tiệc tối
Kể từ năm 1999, mức lương cơ bản của tổng thống vẫn cố định ở mức 400.000 USD/năm, nhưng việc nắm giữ chức vụ cao nhất còn có những đặc quyền tài chính khác.
Từ năm 1949, tổng thống được hưởng khoản trợ cấp 50.000 USD một năm cho các chi phí như giặt khô và tiệc riêng. Khoản tiền này được sử dụng để trang trải các chi phí cá nhân liên quan đến nhiệm vụ chính thức của tổng thống. Tổng thống và gia đình được miễn phí chỗ ở tại Nhà Trắng và chăm sóc y tế miễn phí.
Lương của tổng thống không dừng lại khi họ rời nhiệm sở. Tất cả các cựu tổng thống đều nhận được lương hưu hàng năm bằng mức lương của một thư ký cấp Nội các, nhờ Đạo luật Cựu Tổng thống năm 1958. Tính đến năm 2025, khoản lương hưu đó trị giá hơn 250.000 USD/năm.
VietBF@sưu tập
