4 nghị sĩ Cộng ḥa đă bỏ phiếu ủng hộ dự luật của đảng Dân chủ, sau khi phe này mất quá nhiều thời gian mà chưa thể cải cách chương tŕnh Obamacare.
Hạ nghị sĩ Cộng ḥa Mike Lawler, bang New York, cùng ba đồng nghiệp bang Pennsylvania là Brian Fitzpatrick, Rob Bresnahan và Ryan Mackenzie, ngày 17/12 đă kư vào một kiến nghị do lănh đạo Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries đề xuất. Động thái giúp kiến nghị hội đủ 218 phiếu, vượt mức quá bán cần thiết, buộc Hạ viện phải đưa dự luật gia hạn trợ cấp cho Đạo luật Chăm sóc sức khỏe Giá phải chăng (ACA) do đảng Dân chủ soạn thảo ra bỏ phiếu.
Nhóm nghị sĩ Cộng ḥa cho biết họ quyết định "phá rào" sau khi các lănh đạo phe này tại Hạ viện chặn bỏ phiếu đối với những biện pháp thỏa hiệp liên quan gia hạn trợ cấp ACA, khẳng định nhu cầu của cử tri tại khu vực họ đại diện đang rất cấp bách.
"Tôi cảm thấy phẫn nộ thay người dân Mỹ. Điều này thực sự lố bịch", ông Lawler nói. "Mọi người đều có trách nhiệm phải nỗ lực v́ cử tri tại khu vực mà họ đại diện".
Từ trái sang, 4 nghị sĩ Cộng ḥa Ryan Mackenzie, Mike Lawler, Rob Bresnahan và Brian Fitzpatrick đă kư vào kiến nghị của phe Dân chủ. Ảnh: The Hill
ACA, hay c̣n gọi là Obamacare, được tổng thống Barack Obama, đảng Dân chủ, kư ban hành năm 2010. Đạo luật giúp hàng chục triệu người thu nhập thấp ở Mỹ được tiếp cận bảo hiểm y tế, nhưng vấn đề trợ cấp cho chương tŕnh đă trở thành tiêu điểm đối đầu mỗi khi lưỡng đảng soạn thảo ngân sách liên bang.
Các khoản trợ cấp cho ACA dự kiến hết hạn vào cuối năm nay. Đảng Dân chủ muốn tiếp tục duy tŕ ACA, trong khi hầu hết phe bảo thủ đều cho rằng các khoản trợ cấp này không c̣n cần thiết, v́ chương tŕnh chỉ phục vụ cho khoảng 7% dân số Mỹ, con số tương đối nhỏ, và dễ bị gian lận.
Bất đồng về ACA khiến chính phủ Mỹ vừa trải qua đợt đóng cửa lâu nhất trong lịch sử, trước khi 8 thượng nghị sĩ Dân chủ chấp thuận nhượng bộ để quốc hội thông qua ngân sách ngắn hạn. Ngân sách ngắn hạn cho phép chính phủ Mỹ hoạt động đến ngày 30/1/2026, trong thời gian lưỡng đảng tiếp tục tháo gỡ bế tắc.
Do chưa t́m được giải pháp dung ḥa, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đang chọn đứng về phía số đông bảo thủ. Ông Johnson ngày 12/12 đưa ra dự luật Hạ chi phí chăm sóc sức khỏe cho toàn bộ người Mỹ không bao gồm gia hạn trợ cấp, cho phép các doanh nghiệp nhỏ liên kết với nhau để mua bảo hiểm y tế, giảm phí cho người thu nhập thấp, siết quản lư thuốc kê đơn. Dự luật cho phép Hạ viện có thể tổ chức một cuộc bỏ phiếu riêng về gia hạn trợ cấp.
Văn pḥng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính dự luật sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách liên bang 35,6 tỷ USD trong 10 năm, giảm phí bảo hiểm khoảng 11%, nhưng cũng sẽ khiến khoảng 100.000 người mất khả năng tiếp cận bảo hiểm y tế mỗi năm.
Chủ tịch Johnson cũng t́m cách thỏa hiệp với phe ôn ḥa, bởi họ có vai tṛ quan trọng trong việc duy tŕ thế đa số sít sao của đảng Cộng ḥa tại Hạ viện. Ông đă trao đổi với phe này suốt chiều 16/12, và đưa ra thêm một số đề xuất dựa trên góp ư của họ.
Tuy nhiên, tất cả điều chỉnh này bị Ủy ban Quy tắc Hạ viện bác bỏ tối cùng ngày. "Chúng tôi đă cố thiết lập một 'van xả áp lực', nhưng không thành", ông Johnson nói.
Diễn biến này thúc đẩy phe ôn ḥa trong đảng Cộng ḥa phá rào. 4 nghị sĩ Lawler, Fitzpatrick, Bresnahan và Mackenzie kư vào kiến nghị của đảng Dân chủ trong sáng 17/12. Họ đều đại diện cho các khu vực bầu cử dao động, đồng nghĩa có nguy cơ thất bại trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026 nếu làm mất ḷng cử tri.
Kiến nghị của đảng Dân chủ đă nhận được toàn bộ chữ kư của 214 nghị sĩ phe này tại Hạ viện, trước khi bà Mikie Sherrill từ chức v́ đắc cử thống đốc New Jersey. Cùng với 4 chữ kư từ phe Cộng ḥa, kiến nghị đă hội đủ mức quá bán, để buộc Hạ viện phải tổ chức bỏ phiếu về dự luật trợ cấp ACA thêm ba năm của phe Dân chủ, bất kể ông Johnson có muốn hay không.
"Với tôi, gia hạn ba năm không phải lựa chọn lư tưởng, nhưng không thể không làm ǵ", ông Lawler nói.
Fitzpatrick cho biết ông buộc phải hành động v́ các lănh đạo Cộng ḥa từ chối thỏa hiệp, dù ông đă đóng góp hàng loạt ư tưởng và sửa đổi "suốt nhiều tháng".
"Họ lần lượt bác bỏ từng góp ư. Tôi nhấn mạnh rằng điều duy nhất tệ hơn việc gia hạn trợ cấp ACA thêm ba năm là để nó hết hạn hoàn toàn mà không có sự chuyển tiếp nào. Thật không may, các lănh đạo Hạ viện đă gây ra kết cục hiện tại", nghị sĩ Fitzpatrick nói.
Theo quy định, một dự luật được thúc đẩy bằng kiến nghị chỉ được đưa ra bỏ phiếu sau 7 ngày làm việc. Do đó, dự luật sẽ được bỏ phiếu vào tháng 1/2026, bởi sau ngày làm việc 18/12, các nghị sĩ sẽ nghỉ lễ hai tuần.
Tuy nhiên, ngay cả khi nhận đủ 218 phiếu để vượt qua Hạ viện, triển vọng dự luật của đảng Dân chủ tại Thượng viện cũng rất u ám. Đảng Cộng ḥa đang kiểm soát Thượng viện với số ghế 53-47 và các thượng nghị sĩ phe này đều muốn cải cách toàn diện ACA, thay v́ chỉ gia hạn trợ cấp.
Hành động của nhóm nghị sĩ Cộng ḥa phơi bày thêm rạn nứt nội bộ, khi cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026 ngày càng đến gần. Nó cũng cho thấy ông Johnson gặp trở ngại thế nào trong nỗ lực duy tŕ thế đa số sít sao của đảng Cộng ḥa tại Hạ viện để nghị tŕnh bảo thủ không bị làm chệch hướng.
Đây là lần thứ 4 trong năm nay các nghị sĩ Cộng ḥa bất măn bắt tay với phe Dân chủ để bác bỏ vai tṛ điều phối của Chủ tịch Hạ viện. Hồi tháng 11, một nhóm nhỏ nghị sĩ Cộng ḥa hành động tương tự để buộc Hạ viện phải bỏ phiếu về dự luật yêu cầu chính phủ Mỹ công bố toàn bộ hồ sơ liên quan tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein. Dự luật sau đó được Hạ viện thông qua với số phiếu 427-1, nhanh chóng vượt qua Thượng viện và được Tổng thống Donald Trump kư ban hành.
Chủ tịch Hạ viện bác bỏ các đồn đoán, nhấn mạnh những sự phá rào như vậy là điều hoàn toàn có thể lường trước.
"Chúng tôi vẫn tiếp tục trao đổi tích cực", ông Johnson trả lời báo giới. "Tôi chưa mất kiểm soát Hạ viện.
VietBF@sưu tập
