Video: Lễ mừng sinh nhật 40 tuổi vua Khải Định từ ngày 29/9

[nguoiduatinabc]

Khải Định là vị vua thứ 12 triều đại nhà Nguyễn trong lịch sử Việt nam.Lễ tổ chức sinh nhật 40 tuổi của ông được diễn ra tại Huế từ 29/09 đến 04/10/1924.Video hồi tưởng khoảng thời gian ngày này năm xưa sinh nhật vua Khải Định.

Vua Khải Định ( Nguyễn Phúc Bửu Đảo ) (1885-1925)

Khải Định Đế (chữ Hán: 啓定帝; 8 tháng 10, 1885 – 6 tháng 11, 1925), hay Nguyễn Hoằng Tông (阮弘宗), là vị Hoàng đế thứ 12 triều đại nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam, ở ngôi từ 1916 đến 1925.

Hoàng đế Khải Định bị đánh giá là một vị hoàng đế chỉ ham chơi bời, cờ bạc. Ông tự sáng chế ra những bộ y phục mới cho mình và cho cả quan hộ vệ. Ông còn rất chuộng trang điểm, ăn mặc lòe loẹt, không tuân theo y phục hoàng bào truyền thống của các Hoàng đế và thường bị đả kích trên báo chí đương thời.

Hoằng Tông Khải Định hoàng đế có tên húy là Nguyễn Phúc Bửu Đảo (阮福寶嶹), sau đổi tên thành Nguyễn Phúc Tuấn (阮福晙), con trưởng của Nguyễn Cảnh Tông Đồng Khánh hoàng đế, mẹ là Hựu Thiên Thuần hoàng hậu Dương Thị Thục. Ông sinh vào ngày 1 tháng 9 năm Ất Dậu, tức 8 tháng 10 năm 1885, tại kinh thành Huế.

Năm 1889, Cảnh Tông hoàng đế băng hà, Hoàng tử Bửu Đảo còn nhỏ tuổi nên không được kế vị. Nǎm 1906, Hoàng tử Bửu Đảo được phong là Phụng Hóa công (奉化公). Ông là người mê cờ bạc, thường xuyên bị thua, có khi phải cầm bán cả những đồ dùng và những người hầu hạ. Bửu Đảo còn bắt vợ mình, là con gái của quan đại thần Trương Như Cương, về xin tiền bố mẹ gán nợ để đánh bạc tiếp.

Việc Hoàng tử Bửu Đảo lên ngôi cũng không hoàn toàn suôn sẻ. Vì sau khi buộc tội hoàng đế Duy Tân, người Pháp đã có ý muốn xóa bỏ chế độ quân chủ ở Việt Nam nhưng các triều thần, đặc biệt là thượng thư Nguyễn Hữu Bài không chịu nên Pháp phải chiều theo ý.

Ngày 18 tháng 5 năm 1916, Nguyễn Phúc Bửu Đảo lên ngôi lấy niên hiệu là Khải Định (啓定).

Dưới thời Khải Định Đế, triều đình Huế không có xích mích với Pháp. Mọi việc đều do Tòa khâm sứ định đoạt. Khải Định cũng kết thân với Khâm sứ Trung kỳ Jean François Eugène Charles và gửi gắm con mình là Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy cho vợ chồng Khâm sứ.

Ngày 20 tháng 5 năm 1922, Khải Định sang Pháp dự Hội chợ thuộc địa ở Marseille. Đây là lần đầu tiên một vị vua triều Nguyễn ra nước ngoài. Chuyến đi công du của Khải Định đã làm dấy lên nhiều hoạt động của người Việt Nam yêu nước nhằm phản đối ông. Phan Chu Trinh đã gửi một bức thư dài trách Khải Định 7 tội, thường gọi là Thư thất điều hay Thất điều trần. Trong bức thư đó Phan Chu Trinh chỉ gọi là Bửu Đảo chứ không gọi vua Khải Định và trách Khải Định tội "ăn mặc lố lăng". Tại Pháp, trên tờ báo Người cùng khổ, Nguyễn Ái Quốc có một loạt bài chế giễu Khải Định trong đó có truyện ngắn "Vi hành" và còn viết vở kịch Con rồng tre, diễn ở ngoại ô Paris.

Tháng 9 năm 1924, từ Pháp về, Khải Định còn lo tổ chức lễ tứ tuần đại khánh rất lớn và tốn kém, bắt nhân dân khắp nơi gửi quà mừng. Sau lễ mừng thọ, ngân sách Nam triều kiệt quệ, Khải Định cho tǎng thêm 30% thuế điền. Ngô Đức Kế đã làm bài thơ liên châu (4 bài liên tiếp) để đả kích, trong đó có một bài như sau:

Ai về địa phủ hỏi Gia Long
Khải Định thằng này phải cháu ông?
Một lễ tứ tuần vui lũ trẻ
Trǎm gia ba chục khổ nhà nông
Mới rồi ngoài Bắc tai liền đến
Nǎm ngoái sang Tây ỉa vãi cùng?
Bảo hộ trau rồi nên tượng gỗ
Vua thời còn đó, nước thời không !
Khải Định cũng không được lòng dân chúng. Ở Huế nhân dân đã truyền tụng câu ca dao phổ biến về Khải Định:

Tiếng đồn Khải Định nịnh Tây
Nghề này thì lấy ông này tiên sư
Khải Định có xây cất nhiều công trình, trong đó nổi tiếng nhất chính là lăng của ông. Lăng Khải Định khác hẳn các lǎng tẩm xưa nay và đã trở thành vấn đề thảo luận của nhiều người, cả dư luận chung và trong giới chuyên môn kiến trúc. Nhiều người chê lăng Khải Định có kiến trúc lai căng, nhưng lại có ý kiến cho là độc đáo và khác lạ.

Khải Định ở ngôi được 10 năm thì bị bệnh nặng và mất vào ngày 20 tháng 9 năm Ất Sửu tức 6 tháng 11 năm 1925, thọ 40 tuổi. Lăng của vua Khải Định hiệu Ứng Lăng, tại làng Châu Chữ, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên - Huế

Khải Định có tất cả 12 bà vợ. Sách sử còn chép vua Khải Định bất lực, không thích gần đàn bà, chỉ thích đàn ông. Tuy nhiên, vua Khải Định vẫn đối xử tốt với các bà vợ của mình.

Hoàng quý phi Trương Như Thị Tịnh (皇貴妃張如氏靜; 1889 - 1968), con gái quan Đại thần Trương Như Cương, được cưới làm Phủ thiếp khi vua Khải Định còn là ông Phụng Hoá công ở Tiềm để. Bà bỏ đi tu trước khi ông lên ngôi. Ông vẫn tưởng nhớ và trao chức Hoàng quý phi cho bà.
Nhất giai Ân phi Hồ Thị Chỉ (一階恩妃胡氏芷; 1902 - 1982), con gái quan Thượng thư Hồ Đắc Trung. Bà là Chính phi được triều đình cưới hỏi sau Khải Định lên ngôi.
Nhị giai Huệ phi Hoàng Thị Cúc (二階惠妃黃氏菊; 1890 - 1980), mẹ của hoàng đế Bảo Đại.
Tam giai Diệu tần Phạm Thị Hoài.
Tứ giai Du tần Vũ Thị Dung.
Ngũ giai Điềm tần Nguyễn Đình Thị Liên.
Quý nhân Trần Đăng Thị Thông.
Tài nhân Ngô Thị Trang.

( Theo Wikipedia )