Nhiều nơi mùa hè nắng gắt nhiệt độ lên tới 40 độ C. Thời tiết nóng bức như vậy dễ khiến cáu gắt và gây sốc nhiệt, say nắng. Trường hợp nặng hơn là bị đau nửa đầu. Vậy cần làm gì để tránh sốc nhiệt?
Gần 1 tuần nay, miền Bắc đang phải trải qua những ngày nắng nóng gay gắt, nhiệt độ có ngày lên tới 39 - 40 độ C. Nắng nóng kéo dài khiến cơ thể con người mệt mỏi, mất sức, làm việc kém hiệu quả.
Chị Hoàng Thanh Vân ở Ngọc Hà (Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ, mấy ngày nay, ngay từ sáng sớm chị đã thấy ngột ngạt vì nắng nóng. Để tránh nắng, chị thường dậy từ 5h30 sáng để đi chợ, chuẩn bị đồ ăn cả ngày cho gia đình, sau đó đi làm sớm. Có ngày phải ra ngoài giải quyết công việc đột xuất vào buổi trưa, khi về văn phòng, chị thấy hoa mắt, người “chao đảo” vì bị sốc nhiệt…
Cũng từng phải trải qua tình trạng như vậy, bà Nguyễn Thanh Thủy (67 tuổi) ở Cầu Giấy cho biết, do tuổi cao cộng với việc bị đau nửa đầu nhiều năm nay nên mỗi khi phải ra ngoài đường vào những ngày nắng nóng là một cực hình đối với bà. Cách đây 3 ngày, 4h chiều bà đạp xe đi siêu thị cách nhà 2km, khi về đến nhà, bà thấy chóng mặt, người cứ lả đi. Sau đó người nhà phải mời bác sĩ đến thăm khám và sơ cứu thì bà mới tỉnh lại. Bác sĩ chẩn đoán, bà bị “sốc nhiệt” do thời tiết nắng nóng.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Chi - Phụ trách Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), sốc nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao đến mức gây tổn thương đến hệ thống thần kinh trung ương và các mô khác, đặc biệt, khi nhiệt độ cơ thể đạt mức 40°C hoặc cao hơn.
Cơ thể con người có cơ chế điều hòa thân nhiệt để giữ cho nhiệt độ cơ thể ở mức cân bằng, quanh 37 độ C. Trong thời tiết nắng nóng, cơ thể vừa sinh ra nhiệt trong quá trình hoạt động, vừa hấp thụ nhiệt từ môi trường vào cho nên nguy cơ tăng thân nhiệt do ở lâu trong môi trường nắng nóng là rất cao. Khi nhiệt độ tăng lên, cơ thể sẽ thực hiện các cơ chế để điều tiết giữ thân nhiệt như thở nhanh, dãn mạch dưới da, toát mồ hôi, ức chế quá trình sinh nhiệt trong cơ thể...
Tuy nhiên, nếu ở trong môi trường nắng nóng kéo dài, các cơ chế đó sẽ không còn hiệu quả, khi nhiệt độ tăng lên trên 41 độ C kéo dài, nó sẽ làm ảnh hưởng đến các chức năng của các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi, thận và đặc biệt khi nhiệt độ tăng quá cao, các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể sẽ rối loạn nghiêm trọng, dẫn đến hôn mê, co giật.
Bác sĩ Nguyễn Văn Chi cho biết thêm, các đối tượng có nguy cơ cao nhất đối với sốc nhiệt là những người phải làm việc trong điều kiện môi trường nắng nóng như người nông dân làm việc trên cánh đồng, người công nhân làm việc trên lò cao, các vận động viên thi đấu, luyện tập dưới điều kiện nắng nóng… Đặc biệt, trong giai đoạn này, nhiều nhân viên y tế vừa phải chiến đấu với dịch Covid-19 trong điều kiện nắng nóng, vừa phải mặc những bộ quần áo chống dịch lại không được bật điều hòa khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao, đây là nguyên nhân gây ra say nắng, sốc nhiệt.
Sốc nhiệt có thể xảy ra với bất kỳ ai nhưng trẻ nhỏ và người lớn tuổi có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.
Một trong những dấu hiệu của hiện tượng “sốc nhiệt” là vã mồ hôi khi cơ thể phản ứng tỏa nhiệt. Nhiệt độ tăng dần, tăng dần đến khi cơ thể không giải phóng được khiến bệnh nhân kiệt sức và ngất xỉu.
Ngoài ra, có một số triệu chứng khác của sốc nhiệt, bao gồm: đau đầu, chóng mặt và choáng váng; Da đỏ, nóng và khô; Yếu cơ hoặc chuột rút; Buồn nôn và ói mửa; Nhịp tim nhanh; Thở nhanh, thở nông. Nếu nặng hơn bệnh nhân sẽ có những biểu hiện thay đổi hành vi như nhầm lẫn, mất phương hướng hoặc loạng choạng, thậm chí co giật, mất ý thức, hôn mê…
Để tránh bị “sốc nhiệt”, bác sĩ Nguyễn Văn Chi khuyến cáo, trong những ngày nắng nóng, nhiều người vẫn phải làm việc ngoài trời như nông dân, công nhân xây dựng, những người phải di chuyển trên đường. Nếu phải ở lâu ở ngoài trời, thì nên tránh thời điểm từ 11 giờ trưa đến 15 giờ chiều, đây là khoảng thời gian cường độ nắng nóng cao nhất. Mỗi người phải có các biện pháp bảo vệ cơ thể như: mặc quần áo bảo hộ lao động chống nắng, che chắn, khi làm việc ngoài trời.
Đặc biệt, cần lưu ý uống đủ nước để phòng mất nước. Nếu phải lưu thông trên đường thì cần đội mũ nón, che ô, mặc đồ chống nắng. Người lao động ngoài trời, ngoài việc có đầy đủ phương tiện dụng cụ chống nắng thì cứ sau 1 khoảng thời gian phải vào chỗ mát tạm nghỉ 10 - 15 phút để cơ thể hạ nhiệt và bổ sung thêm nước cho cơ thể. Trung bình một người nên uống từ 2,5 -3 lít nước/ngày trong những ngày nắng nóng/
“Khi phát hiện nạn nhân bị sốc nhiệt hoặc say nắng, việc cần làm đầu tiên là phải sơ cứu bệnh nhân. Cần nhanh chóng chuyển bệnh nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, đưa vào khu vực mát, cởi bớt quần áo, dùng các biện pháp hạ nhiệt bằng quạt, lau khăn ẩm nước mát toàn thân, nếu bệnh nhân tỉnh, cần cho uống nước mát để bù nước, cố gắng hạ thân nhiệt bệnh nhân xuống, nhanh chóng gọi cấp cứu 115 hoặc bố trí phương tiện phù hợp để đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để các bác sỹ có thể khám, đánh giá toàn trạng bệnh nhân, hạ sốt, truyền dịch”, bác sĩ Nguyễn Văn Chi đưa ra lời khuyên./.
