Vụ kiện 'kinh động tới tổng thống' của bà nội trợ Mỹ. Ida Phillips bị từ chối tuyển dụng v́ đang nuôi con nhỏ, viết thư cho tổng thống Lyndon B. Johnson phàn nàn về bất b́nh đẳng giới và đeo đuổi kiện đến tận Ṭa án Tối cao.
Tháng 9/1966, Ida Phillips làm nhân viên phục vụ và kiếm được 51 USD một tuần tại một nhà hàng ở Orlando, Florida. Vợ chồng cô có bảy người con, từ 3 đến 16 tuổi. Đứa nhỏ nhất đang học mẫu giáo.
Trong thời gian này, cô đọc được quảng cáo tuyển dụng 100 người có bằng tốt nghiệp trung học làm việc trên dây chuyền lắp ráp linh kiện điện tử cho nhà sản xuất tên lửa Martin-Marietta (nay là Lockheed Martin). Công việc này được trả lương từ 100 đến 125 USD, gấp đôi lương hầu bàn của cô.
Ngay hôm sau, Ida đến một nhà máy tên lửa ở Orlando để xin việc ở dây chuyền lắp ráp. Nhưng khi nhân viên lễ tân phát hiện ra Ida có một đứa con đang học mẫu giáo, họ thậm chí không đưa đơn đăng kư.
Công ty Martin Marietta có chính sách không tuyển dụng phụ nữ có con chưa đến tuổi đi học, song vẫn tuyển dụng nam giới có con ở độ tuổi này.
Phụ nữ Mỹ thời kỳ trước chủ yếu ở nhà nội trợ để chồng lo kinh tế. Ảnh: Reddit
Phụ nữ Mỹ, những năm 1970 về trước, được mặc định là người trông nom con nhỏ để chồng đi kiếm tiền. Giữa cha và mẹ, công ty này cho rằng những bà mẹ là người sẽ bị ảnh hưởng v́ con ốm hoặc thiếu người chăm sóc. Và ngay cả khi họ đă rời nhà đi làm, lo lắng suy nghĩ vẫn tiếp diễn, các bà mẹ sẽ quá phân tâm bởi những suy nghĩ về mái ấm gia đ́nh. Ida mất cơ hội xin việc "ngay từ ṿng gửi xe", nhưng cô cảm thấy bất b́nh hơn là buồn.
Ida Phillips viết một lá thư cho tổng thống Lyndon B. Johnson, người đă kư Đạo luật Dân quyền năm 1964. Cô phàn nàn bị từ chối quyền làm việc b́nh đẳng. Lá thư của cô đă được Tổng thống chuyển đến Hiệp hội Quốc gia v́ sự tiến bộ của người da màu (NAACP) để trợ giúp.
Được đại diện bởi luật sư của Quỹ bào chữa pháp lư NAACP, Ida đă đệ đơn kiện Martin Marietta lên Ṭa án quận của Florida Trong đơn kiện, cô cáo buộc rằng đă bị công ty từ chối tuyển dụng v́ giới tính của ḿnh. Điều này vi phạm Chương VII của Đạo luật Dân quyền năm 1964.
Nhưng trước sự thất vọng của cô, cả ṭa án sơ thẩm và phúc thẩm đă đưa ra phán quyết có lợi cho Martin Marietta Corp., kết luận công ty này "không có thành kiến nào với phụ nữ". Thực tế, có tới 70-50% số người nộp đơn cho vị trí công ty mà Ida đang ứng tuyển là phụ nữ và trên thực tế, 75-80% những người được thuê cho vị trí này là phụ nữ, bản án nêu.
Ṭa án đă xác định rằng do trách nhiệm của nam giới và phụ nữ không giống nhau nên người sử dụng lao động có quyền "cân nhắc những trách nhiệm khác nhau này trong việc thiết lập chính sách tuyển dụng".
Thăm ḍ352 biểu quyếtQuan điểm của bạn về việc doanh nghiệp chỉ tuyển dụng phụ nữ đă con lớn, đi học?Đồng ưPhản đốiBiểu quyết Xem kết quảThời gian từ: 14/11
Tháng 12/1970, Ida quyết tâm đưa vụ án lên Ṭa án Tối cao. Luật sư của cô lập luận rằng, kể từ khi Đạo luật Dân quyền năm 1964 được thông qua, ở Mỹ đă không tồn tại khái niệm "việc làm cho nam giới và việc làm cho phụ nữ".
Luật sư cho rằng phụ nữ "nên được đối xử như những cá nhân có quyền thể hiện năng lực và thành tích của ḿnh" và rằng 4,2 triệu phụ nữ Mỹ sẽ mất việc nếu tất cả các công ty áp dụng lệnh cấm giống như Martin Marietta đă làm đối với những bà mẹ có con nhỏ.
Nếu việc từ chối tuyển dụng này được giữ nguyên, điều đó có bất kỳ ai thuộc các đối tượng được bảo vệ, chủng tộc, tôn giáo, giới tính, tuổi tác hoặc khuyết tật, đều có thể bị từ chối tuyển dụng v́ quyết định của người sử dụng lao động hoàn toàn dựa trên yếu tố chủ quan. "Điều này có nghĩa người sử dụng lao động có thể áp đặt các tiêu chuẩn chủ quan bổ sung để từ chối tuyển dụng bất kỳ người nào", luật sư James Robinson nêu.
Bà Ida Phillips. Ảnh: Insider
Ông viện dẫn câu chuyện của chính ḿnh, lớn lên ở Fort Lauderdale, Florida, là con trai của một người mẹ chỉ học hết lớp ba nhưng đă lo cho bốn đứa con vào đại học. "Tôi đă được hướng dẫn bởi những kỳ vọng thuần khiết của mẹ. Bà có tầm nh́n cho sự nghiệp luật sư của tôi rằng tôi có thể giúp tạo sân chơi b́nh đẳng bằng cách hỗ trợ những người yếu thế, một trong số đó là những người mẹ nghèo đông con, như chính mẹ tôi", ông nêu.
Trong bản án tuyên ngày 25/1/1971, các thẩm phán ṭa Tối cao đă làm nên lịch sử đấu tranh b́nh đẳng giới của nước Mỹ, khi tuyên phần thắng thuộc về Ida. "Người sử dụng lao động không thể từ chối tuyển dụng phụ nữ chỉ v́ họ có con nhỏ, trừ khi những người cha có con nhỏ cũng bị từ chối", bản án nêu. Tất cả chín thẩm phán vào thời điểm đó, đều là nam giới.
Bản án dẫn Điều 703 của Đạo luật Dân quyền năm 1964, yêu cầu những người có tŕnh độ như nhau phải được trao cơ hội việc làm bất kể giới tính của họ. Do đó, nếu công ty muốn từ chối kư kết hợp đồng với Ida phải dựa trên đánh giá năng lực, chứ không phải hoàn cảnh, có con nhỏ hay không có con nhỏ.
Ṭa án Tối cao nhất trí cho rằng chính sách của Marietta Corp. đă phân biệt đối xử trên cơ sở giới tính và bác bỏ phán quyết của ṭa án cấp dưới, sau đó gửi vụ việc trở lại ṭa án cấp dưới để xét xử. Khi gửi lại trường hợp này, Ṭa tối cao khuyến nghị rằng người sử dụng lao động có thể biện minh cho sự phân biệt đối xử bằng cách sử dụng "tŕnh độ" của Ida.
Thăm ḍ160 biểu quyếtBạn có cảm thấy môi trường làm việc của ḿnh có t́nh trạng bất b́nh đằng giới?CóKhôngBiểu quyết Xem kết quảThời gian từ: 14/11
Do đó, bề ngoài, có vẻ như phán quyết này của Ṭa án Tối cao đă giúp phụ nữ, đặc biệt là các bà mẹ, tiến một bước gần hơn đến b́nh đẳng giới, đặc biệt trong công việc. Song thực tế, đó lại là một chiến thắng "nửa vời" khi Ṭa đă mở ra hướng cho các doanh nghiệp có thể vin vào "tŕnh độ" để đường đường chính chính sa thải, không nhận hoặc trả lương thấp cho nhân viên nữ. Giới luật gọi vụ kiện là một "muted victory" - chiến thắng câm lặng.
Và thực tế, sau đó, Ida cũng không được Martin Marietta tuyển dụng với lư do không đạt yêu cầu tŕnh độ. Cô được công ty bồi thường một khoản tiền, đủ để mua một chiếc điều ḥa nhiệt độ mới và đưa các con đến Disneyland.
VietBF@ sưu tập
