Từng là người chỉ trích ông Trump cực kỳ dữ dội, thế nhưng, vào rạng sáng 16/7, thượng nghị sĩ bang Ohio, James David Vance, 39 tuổi, đã được ứng viên Tổng thống Mỹ của Đảng Cộng hòa Donald Trump tuyên bố chọn là ứng cử viên Phó Tổng thống cùng tham gia cuộc đua vào Nhà trắng với mình. James Vance là ai và quá trình chuyển hóa các quan điểm với ông Donald Trump đã diễn ra như thế nào?
Ông Donald Trump lắng nghe ông JD Vance phát biểu tại một cuộc vận động tranh cử ở Youngstown, Ohio, vào năm 2022. Ảnh: Reuters
Gương mặt mới trên chính trường
Ông Vance sinh ra trong một gia đình nghèo khó ở miền Nam bang Ohio. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông Vance phục vụ trong lực lượng Thủy quân lục chiến Mỹ tại Iraq và sau đó theo học tại Đại học Bang Ohio, tốt nghiệp với tấm bằng danh giá dành cho 1-2% sinh viên xuất sắc nhất của một khóa tốt nghiệp. Ông Vance sau đó tiếp tục theo học Trường Luật của Đại học Yale, một trong những cơ sở đào tạo luật đứng đầu nước Mỹ.
Ông Vance đã kết hôn với bà Usha Chilukuri Vance, con gái của một người nhập cư Ấn Độ, từ năm 2014. Cặp đôi gặp nhau tại Trường Luật Yale, khi cả hai đều là sinh viên và hiện có với nhau ba người con.
Ông Vance bắt đầu trở nên nổi tiếng với cuốn hồi ký “Hillbilly Elegy” khám phá các vấn đề kinh tế xã hội mà quê hương ông đang phải đối mặt. Cuốn sách chỉ trích những gì Vance coi là nền văn hóa tự hủy hoại ở vùng nông thôn nước Mỹ và tìm cách giải thích cho sự nổi tiếng của ông Trump đối với những người Mỹ da trắng nghèo.
Cuốn hồi ký được The New York Times gọi là “một trong sáu cuốn sách hay nhất giúp hiểu được chiến thắng của Trump”, và sau đó được dựng thành phim Netflix với sự tham gia của Amy Adams và Glenn Close.
Từ chỉ trích mạnh mẽ đến trở thành đồng minh
Ông Vance từng tự gọi mình là người “không bao giờ theo Trump” và chỉ trích ông Trump gay gắt vào năm 2016 và trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ 2017-2021.
Trong bài nghị luận đăng trên báo New York Times hồi năm 2016, ông Vance gọi ông Trump là người “không phù hợp cho vị trí cao nhất của đất nước ”.
Trước công chúng, J.D. Vance gọi ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa là "lão ngốc", là người "đáng trách". Ông cũng gửi tin nhắn cho một người bạn trên Facebook vào năm 2016 trong đó bày tỏ rằng ông lưỡng lự trong việc xem ông Trump là “kẻ toan tính tồi tệ như Nixon hay Hitler nước Mỹ”.
Tuy nhiên, sau đó, cùng với thời gian, ông Vance đã trở thành một người ủng hộ đáng tin cậy của ông Donald Trump. Chính trị gia bang Ohio đã trở thành một trong những người bảo vệ nhiệt thành nhất của ông Trump, cam kết sát cánh bên ông Trump.
Trước khi phát triển mối quan hệ với cựu tổng thống, ông Vance được cho là có mối quan hệ thân thiết với con trai cả của ông Trump là Donald Trump Jr.
Bước ngoặt diễn ra khi ông Vance quyết định tranh cử thượng nghị sĩ vào năm 2022. Khi đó, ông Vance đã thừa nhận hối hận khi chỉ trích ông Trump. Nhằm thể hiện lòng trung thành với ông Trump, ông Vane cũng hạ thấp mức độ của cuộc bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6 tháng 1. Sự ủng hộ của ông Trump sau đó đã giúp ông Vance chiến thắng cuộc bầu cử năm 2022.
Trong các cuộc phỏng vấn, ông Vance đã nói rằng không có khoảnh khắc 'Eureka' nào khiến ông thay đổi suy nghĩ về ông Trump. Thay vào đó, ông tuyên bố đã dần dần nhận ra rằng, sự phản đối trước đây của ông đối với ông Trump bắt nguồn từ phong cách hơn là thực chất.
Ông Vance trước đây đã nói với tờ New York Times: “Tôi đã cho phép mình tập trung quá nhiều vào yếu tố phong cách của ông Trump đến mức tôi hoàn toàn phớt lờ cách mà ông ấy thực sự đưa ra một điều gì đó rất khác biệt về chính sách đối ngoại, thương mại và nhập cư”.
Trong cùng một cuộc phỏng vấn, ông Vance nói rằng, ông đã gặp ông Trump vào năm 2021 và hai người ngày càng thân thiết hơn trong chiến dịch tranh cử vào Thượng viện.
Trong khi các đảng viên Đảng Dân chủ và thậm chí một số đảng viên Đảng Cộng hòa đặt câu hỏi liệu ông Vance có bị thúc đẩy bởi chủ nghĩa cơ hội hơn là hệ tư tưởng hay không, thì ông Trump và nhiều cố vấn coi sự chuyển đổi của ông Vance là thực sự.
Tác động tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ
Thượng nghị sĩ JD Vance thuộc một thế hệ mới các nhà lập pháp ủng hộ ông Donald Trump. Với việc lựa chọn ông Vance làm ứng viên phó tổng thống của đảng Cộng hòa, ông Donald Trump đã bỏ qua các ứng cử viên khác, bao gồm các thượng nghị sĩ Marco Rubio và Tim Scott cùng Thống đốc bang North Dakota Doug Burgum.
Theo giới quan sát, việc ông Trump lựa chọn ông Vance làm liên danh tranh cử có thể giúp tăng tỷ lệ cử tri đi bầu trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5 tháng 11 tới đây, đặc biệt là ở một số bang thuộc “Vành đai rỉ sét”, nơi cuộc bầu cử có thể sẽ được quyết định.
Ông Vance rất được lòng ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa và thông điệp dân túy của ông rất phù hợp với các bang có nhiều cử tri da trắng thuộc tầng lớp lao động và đang phải hứng chịu quá trình phi công nghiệp hóa.
Tuy nhiên, là một chính trị gia với quan điểm bảo thủ, ở chiều ngược lại, ông Vance khó có thể lôi kéo thêm nhiều cử tri mới ủng hộ ông Trump, và thậm chí có thể khiến một số người theo quan điểm ôn hòa xa lánh. Một số người ủng hộ đã khuyên ông Trump nên chọn một phụ nữ hoặc người da màu làm phó tướng để thu hút thêm cử tri.
Mặc dù vậy, theo một số cố vấn của ông Trump, ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa, người vừa thoát chết trong gang tấc sau vụ ám sát bất thành tại cuộc vận động tranh cử ở Pennsylvania hôm thứ Bảy, đã ưu tiên lựa chọn liên danh tranh cử mà ông tin tưởng và hòa hợp.
Theo một số nguồn tin quen thuộc với vấn đề này, trong số những người đã bày tỏ ủng hộ ông Vance có Donald Trump Jr., con trai cả của ông Trump, và nhà báo Tucker Carlson.
Mặc dù một số nhà tài trợ bày tỏ thất vọng với sự lựa chọn này của ông Trump nhưng một nhà tài trợ khác, trong đó có doanh nhân dầu mỏ Dan Eberhart, coi đây là một dấu hiệu cho thấy sự tin tưởng của Trump đối với chiến dịch tranh cử của mình trước Tổng thống đương nhiệm Joe Biden. Các cuộc thăm dò cho thấy cuộc bầu cử vào tháng 11 tới sẽ là cuộc đua sít sao giữa ông Trump và ông Biden, nhưng ông Trump đang dẫn trước ở hầu hết các bang chiến địa sẽ quyết định cuộc bầu cử.
“Điều đó chứng tỏ rằng ông Trump không cảm thấy ông ấy cần Phó tổng thống của mình đưa ra bất kỳ thông tin nhân khẩu học hoặc tiểu bang cụ thể nào”. “Ông ấy tự tin rằng mình đã kết thúc cuộc đua này.”
Người có thể tạo ra những cơn địa chấn toàn cầu
Báo USA Today nhận định ông Vance chính là hình ảnh nhân hóa của “cánh tân hữu” - xu hướng chính trị bảo thủ dân túy mới nổi, phủ nhận một số quan điểm truyền thống của Đảng Cộng hòa. Thượng nghị sỹ bang Ohio ủng hộ việc cấm nạo phá thai vừa phải và việc áp thuế quan thương mại.
Còn theo CNN, ứng viên phó tổng thống của Đảng Cộng hòa thuộc một thế hệ mới các nhà lập pháp ủng hộ ông Donald Trump, những người bác bỏ sự đồng thuận về chính sách đối ngoại truyền thống của Mỹ.
Thượng nghị sĩ JD Vance là hiện thân của chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Donald Trump và việc ông được lựa chọn có thể tạo ra những cơn địa chấn toàn cầu.
Ông Vance từng đến Hội nghị An ninh Munich hồi đầu năm nay để khiển trách các đồng minh châu Âu của Mỹ. Còn tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) ở Mỹ, ông đã giải thích lý do tại sao Mỹ không nên tài trợ thêm cho cuộc xung đột tại Ukraine.
“Tôi có… các đồng nghiệp thuộc đảng Cộng hòa, những người đầu tư nhiều cảm xúc hơn vào những gì đang diễn ra cách đó 6.000 dặm so với ở đất nước của họ,” ông Vance nói tại hội nghị. Ứng viên Phó Tổng thống của Đảng Cộng hòa cũng ủng hộ quan điểm của ông Donald Trump rằng cuộc chiến ở Ukraine nên chấm dứt.
“Thật tốt cho đất nước khi có ai đó nói, ‘Chuyện này còn kéo dài bao lâu? Chúng ta phải đổ bao nhiêu tiền vào đất nước này?’” ông Vance nói. Ông cũng lập luận rằng Mỹ thiếu năng lực sản xuất hoặc đủ dự trữ quân sự để gửi thêm đạn dược tới Ukraine. “Nếu bạn quan tâm đến Ukraine, nhưng quan trọng nhất, nếu bạn quan tâm đến Mỹ, bạn nên muốn vấn đề này đi đến một giải pháp ngoại giao nào đó.”
Ngoài ra, ông Vance còn lên tiếng ủng hộ luận điểm của ông Trump về việc ông Biden đã gian lận cuộc bầu cử năm 2020.
Bước chuyển đổi của James David Vance - từ một người "không bao giờ ủng hộ Trump" thành người trung thành kiên quyết - khiến ông trở thành một nhân vật tương đối khác thường trong vòng thân cận của cựu Tổng thống Trump.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa, John Barrasso, nói rằng Vance đã thay đổi quan điểm của mình về Trump vì “ông nhìn thấy những thành công mà Tổng thống Trump đã mang lại cho đất nước”.
Nhà bình luận bảo thủ Tucker Carlson, một người ủng hộ Vance, nhận xét: “Ông ấy hiểu những gì ông Trump đang theo đuổi và không giống như phần còn lại của Đảng Cộng hòa ở Washington, Vance đồng ý với điều đó”.
Các nhà phân tích cho rằng, niềm tin chính trị của Vance - kết hợp chủ nghĩa biệt lập với chủ nghĩa dân túy kinh tế vốn rất phù hợp với niềm tin của ông Trump, đã khiến cả hai người cùng xung đột với nhóm kỳ cựu của Đảng Cộng hòa, nơi những người theo quan điểm “diều hâu” về chính sách đối ngoại và những người theo chủ nghĩa thị trường tự do vẫn thống trị. Điều đó đã giúp hai người xích lại gần nhau.
