|
Một đêm cuối năm 1459, Lê Nghi Dân cùng các thủ hạ đă bắc thang đột nhập vào cung cấm giết vua Lê Nhân Tông. Khi đó ông mới 18 tuổi. Cái chết của ông khiến quan lại trong triều phải "nuốt hận ngậm đau" và thần dân "như mất cha mất mẹ".
Theo sách "Đại Việt sử kư toàn thư", Lê Nhân Tông (1441-1459) là vị vua thứ ba của nhà Lê thời Lê Sơ. Ông có tên thật là Lê Bang Cơ. Dù chỉ là con trai thứ ba, nhưng ông được vua cha Lê Thái Tông phong làm Hoàng Thái tử vào năm 1441, khi mới được vài tháng tuổi. Sau khi vua cha mất, ông được lên ngôi và Thái hậu Nguyễn Thị Anh làm nhiếp chính cho ông từ khi mới lên ngôi cho đến khi ông tự thân chấp chính vào năm 1452.
Lên ngôi lúc c̣n nhỏ, Lê Nhân Tông tỏ ra là vị hoàng đế anh minh, biết thương dân, sùng kính Nho giáo, xem trọng nghề nông và kính cẩn tông miếu. Ông không có thói đam mê tửu sắc và biết tôn trọng những người có công đối với vương triều. Lê Nhân Tông c̣n tỏ ra là người độ lượng với các công thần khai quốc có tội bị xử tử trước đây, từ thời Thái Tổ Cao hoàng đế, Thái Tông Văn hoàng đế đến khi Nguyễn Thái hậu chấp chính. Ngay khi ra cầm chính sự, ông ra nhiều chiếu chỉ biểu dương công lao của họ, hoặc trả lại của cải, ruộng đất cho con cháu họ.
Ông cũng khôi phục lại quan tước và ban cho con cháu Trịnh Khả (bị xử tử năm 1451) 100 mẫu ruộng; cấp 100 mẫu ruộng cho con cháu Lê Sát và Lê Ngân (bị xử tử năm 1437); trả lại điền sản trước đây cho con cháu Phạm Văn Xảo (bị xử tử năm 1430) và Trần Nguyên Hăn (bị xử tử năm 1429). Ông biểu dương công lao sự nghiệp của Nguyễn Trăi (bị xử tử năm 1442): Nguyễn Trăi là người trung thành giúp đức Thái Tổ dẹp yên giặc loạn, giúp đức Thái Tông sửa sang thái b́nh. Văn chương và đức nghiệp của Nguyễn Trăi, các danh tướng của bản triều không ai sánh bằng. Tuy nhiên, ông vẫn chưa minh oan cho Nguyễn Trăi, điều mà Lê Thánh Tông đă làm sau này.
Ngoài ra, Lê Nhân Tông cũng xuống lệnh cho cứu giúp những kẻ không vợ, góa chồng, mồ côi, cô đơn và biểu dương những người chồng nghĩa khí, người vợ trinh tiết. V́ vậy, dưới triều vua Lê Nhân Tông, nước Đại Việt thái b́nh thịnh trị, đời sống nhân dân ổn định, bờ cơi được bảo vệ và mở rộng. Quân Đại Việt dưới thời Lê Nhân Tông đă thắng lớn trong cuộc tiến công Chiêm Thành, bắt sống được cả vua Chiêm và lập vua Chiêm mới lên thay. Lê Nhân Tông cũng sáp nhập đất của xứ Bồn Man vào lănh thổ Đại Việt.
Ông cũng đối đăi tử tế với người anh khác mẹ là Lạng Sơn vương Lê Nghi Dân. Tuy vậy, Lê Nhân Tông vẫn bị người anh cả oán hận và muốn đoạt ngôi v́ ông chỉ là con thứ. Trong khi đó, bản thân vua Lê Nhân Tông không đề pḥng ǵ v́ luôn coi Lê Nghi Dân là anh ruột. Một đêm cuối năm 1459, Lê Nghi Dân cùng các thủ hạ đă bắc thang đột nhập vào cung cấm giết vua Lê Nhân Tông. Khi đó ông mới 18 tuổi. Cái chết của ông khiến quan lại trong triều phải "nuốt hận ngậm đau" và thần dân "như mất cha mất mẹ".
Nhưng cũng chỉ sau đó 8 tháng, Lê Nghi Dân đă phải trả giá. Kẻ giết hại em ruột đă bị các đại thần Nguyễn Xí, Đinh Liệt, Lê Lăng... làm binh biến giết chết rồi lập người em út là Hoàng tử Lê Tư Thành lên làm vua, tức là vua Lê Thánh Tông. Vua Lê Thánh Tông lên ngôi đă làm lễ chiêu hồn cho anh là vua Nhân Tông và an táng cho ông ở Mục Lăng, Lam Sơn. Ông được tôn miếu hiệu là Nhân Tông, thụy hiệu là Tuyên hoàng đế.
Lời bàn về chuyện Lê Nghi Dân giết hại và cướp ngôi của vua Lê Nhân Tông
Trong suốt mấy ngàn năm lịch sử phong kiến ở nước ta đă xảy ra không ít lần triều đ́nh do vua, chúa đứng đầu phải chao đảo v́ cảnh huynh đệ tương tàn chỉ v́ tranh giành ngôi báu. Vụ án Lê Nghi Dân là anh trai mà giết em là đương kim hoàng thượng Lê Nhân Tông để cướp ngai vàng xảy ra vào thời nhà Hậu Lê là một minh chứng. Mỗi khi đọc lại sử sách, xem lại gương người xưa mới ngẫm ra rằng ngai vàng, quyền lực và cuộc sống vinh hoa phú quư thời phong kiến có sức hút như một ma lực, nó làm mờ mắt tất cả những kẻ đam mê, khiến những kẻ ấy sẵn sàng chà đạp lên luân thường đạo lư, vứt bỏ t́nh nghĩa anh em, xem thường t́nh bằng hữu. Bởi thế trong dân gian mới có câu nói để nhắc nhở người đời dù là đương thời hay hậu thế rằng: Anh em như thể tay chân/ Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
Sinh ra trên cơi đời này th́ mỗi người là một cá thể độc lập, nhưng đă là anh em th́ đều do cha mẹ sinh ra, cùng sống dưới một mái nhà, cùng chơi, cùng học, cùng lớn lên. Anh em có quan hệ gắn bó một cách tự nhiên: "máu chảy ruột mềm" hay "tay đứt ruột xót". V́ thế, đă là anh em ruột thịt th́ phải thương yêu, nâng đỡ nhau trên mỗi bước đường đời. Vâng, t́nh cảm anh em là vô cùng quan trọng và quư giá. T́nh cảm ấy là sức mạnh vô biên giúp chúng ta vượt qua được những thác ghềnh trong cuộc sống, là bến đỗ b́nh yên khi ta gặp phải những sóng gió của cuộc đời. Và ngày nay, bài học đạo đức từ câu ca dao trên có ư nghĩa giáo dục vô cùng sâu sắc, bởi v́ trong xă hội vẫn c̣n tồn tại không ít những cảnh tượng ngang trái, đau ḷng, v́ quyền lợi cá nhân ích kỷ mà người ta sẵn sàng dứt bỏ t́nh nghĩa anh em ruột thịt.
VietBF@ sưu tập
|
|
