Chưa đầy 24 giờ sau khi đảng Cộng hoà thua cuộc đua quan trọng ở Wisconsin và không đạt kết quả tốt ở Florida, Tổng thống Donald Trump áp dụng chiến thuật đã định hình sự nghiệp chính trị của ông: Làm mạnh gấp đôi.
Tổng thống Donald Trump đọc báo khi trên đường đến Câu lạc bộ Golf quốc gia Trump, ngày 5/4. (Ảnh: AP)
Động thái của Trump hôm 3/4 nhằm áp dụng mức thuế mới với hàng nhập khẩu từ hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ dường như là canh bạc toàn diện của đảng Cộng hòa, rằng tầm nhìn kinh tế theo hướng này sẽ mang lại lợi ích cho người dân Mỹ.
Đó là hành động hiện thực hóa 4 thập kỷ ủng hộ chính sách đối ngoại bảo hộ của ông Trump và niềm tin rằng thương mại tự do đang đẩy Mỹ vào suy thoái, khi nền kinh tế chuyển từ sản xuất sang dịch vụ.
Theo bài viết của AP, quyết định về thuế đối ứng là biểu hiện mới nhất và có lẽ là táo bạo nhất về sự tự do của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai, khi ông có thể lãnh đạo bằng bản năng của mình, sau khi cảm thấy nhiệm kỳ đầu ở Phòng Bầu dục bị hạn chế bởi những trợ lý không có chung thế giới quan với ông.
Phản ứng ban đầu đã gây lo ngại.
Thị trường tài chính vừa trải qua tuần tồi tệ nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, các đối tác thương mại nước ngoài trả đũa và các nhà kinh tế cảnh báo thuế nhập khẩu có thể đẩy lạm phát lên cao hơn nữa, khiến kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái.
Hiện tại, các nghị sĩ của đảng Cộng hòa đang lo lắng về tương lai của đảng mình, trong khi đảng Dân chủ cảm thấy phấn chấn trở lại về những điều họ coi là hành động vượt quá thẩm quyền của ông Trump.
Ngày 5/4, các nhà hoạt động dân chủ tham gia phong trào biểu tình trên khắp đất nước. Đây là đợt biểu tình lớn nhất kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1.
"Gió đang đổi chiều", Rahna Epting, người đứng đầu MoveOn, một trong nhiều nhóm tổ chức, cho biết.
Tổng thống Trump không hề nao núng. Ông hứa rằng thuế nhập khẩu sẽ mang lại sự phục hưng cho ngành sản xuất trong nước và tăng ngân sách để ông thực hiện chương trình cắt giảm thuế trong nước.
Ngày 4/4, khi Dow Jones giảm 1.600 điểm, ông nói rằng mọi thứ "đang diễn ra rất tốt" và nền kinh tế sẽ "bùng nổ". Hôm sau, ông dành cả ngày ở sân golf khi chỉ số này giảm thêm 2.200 điểm.
Nhà Trắng vẫn giữ nguyên quan điểm. "Tháng 11 năm ngoái, nước Mỹ đã kiên quyết bác bỏ các chính sách kinh doanh như thường lệ từ D.C. Toàn bộ chính quyền Trump đều nhất trí thực hiện nhiệm vụ của Tổng thống Trump là phá bỏ nguyên trạng", người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, việc ông Trump đe doạ thuế quan đã khiến các nhà lãnh đạo thế giới phải tìm đến ông để ký kết thỏa thuận. Lần này, hành động của ông đến nay đã vấp phải sự trả đũa mạnh mẽ từ Trung Quốc và quan điểm cứng rắn từ các đồng minh châu Âu.
Thay đổi đã bắt đầu
Ngay cả một số người ủng hộ ông Trump cũng đang hoài nghi.
Frank Amoroso, một cư dân 78 tuổi ở Dewitt, Michigan, cho biết ông lo ngại về lãi suất tăng và lạm phát trong ngắn hạn, dù ông tin rằng thuế quan sẽ có lợi cho nước Mỹ về lâu dài.
Amoroso, một kỹ sư ô tô nghỉ hưu đã bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc bầu cử tháng 11/2024, cho biết sẽ chấm điểm thành tích nhiệm kỳ thứ hai của tổng thống là C cộng hoặc B trừ. "Tôi nghĩ ông ấy đang làm mọi việc quá nhanh. Nhưng hy vọng mọi việc sẽ được thực hiện một cách thận trọng và nền kinh tế sẽ vượt qua được suy thoái".
Tuy nhiên, phần lớn liên minh "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" của ông Trump vẫn bày tỏ ủng hộ nhà lãnh đạo.
Doug Deason, một nhà tài trợ Cộng hòa nổi tiếng ở Texas, cho biết thích kế hoạch thuế quan của tổng thống, dù nó gây ra một số gián đoạn kinh tế.
"Ông ấy đã nói với chúng tôi trong cuộc bầu cử rằng sẽ rất đau đớn cho người dân Mỹ để đưa con tàu này quay trở lại. Thật khó khăn khi thấy danh mục đầu tư của chúng tôi suy giảm nhiều như vậy, nhưng chúng tôi hiểu điều đó. Chúng tôi hy vọng ông ấy sẽ giữ vững lập trường", Deason nói với AP.
Trong khi ông Trump đang vật lộn với nền kinh tế, đảng Dân chủ bắt đầu thoát khỏi đám mây đen u ám đã nhấn chìm họ kể từ thất bại trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái.
Đảng Dân chủ đã giành được chiến thắng quyết định trong cuộc bầu cử Tòa án Tối cao cấp bang ở Wisconsin đầu tuần trước, dù tỷ phú Elon Musk và các nhóm của ông đã chi hơn 20 triệu USD vào cuộc đua.
Thượng nghị sĩ New Jersey Cory Booker sau đó thổi luồng sinh khí mới vào sự hồi sinh của đảng Dân chủ bằng bài phát biểu dài kỷ lục 25 giờ ở Thượng viện, để kêu gọi đảng của ông tìm lại quyết tâm của mình.
Ông Booker sau đó nói với AP rằng một sự thay đổi chính trị đáng kể đã bắt đầu, và đảng của ông đang cố gắng học hỏi từ những sai lầm của mình trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Booker, một ứng cử viên tổng thống năm 2020, không loại trừ khả năng sẽ tranh cử năm 2028, dù hiện tại ông đang tập trung vào cuộc đua tái tranh cử Thượng viện năm 2026.
Có sự đồng thuận rộng rãi giữa những người theo đảng Dân chủ, thậm chí một số người theo đảng Cộng hòa, rằng những gì ông Trump đang làm với nền kinh tế toàn cầu có thể giúp đẩy nhanh sự trở lại của đảng Dân chủ.
Ezra Levin, đồng sáng lập nhóm tiến bộ Indivisible, đã chỉ trích phản ứng của các quan chức đảng Dân chủ trong những tuần gần đây đối với cách lãnh đạo của ông Trump. Nhưng hôm 4/4, ông nhấn mạnh hậu quả chính trị đối với đảng Cộng hòa sau khi ông Trump đưa ra thuế đối ứng.
"Đối với các cử tri, việc tăng giá trên diện rộng không được ưa chuộng. Đó là kiểu việc có thể dẫn đến sự xóa sổ hoàn toàn một thế hệ theo kiểu năm 1932”, ông nói.
VietBF@ sưu tập
