USA "Cô giải phóng quân" lại sang Mỹ đi xin ăn đồ từ thiện

[Gibbs]

“Tuyên Giáo” xin trân trọng thông báo:
Hiện tại, đồng đội và Chi bộ đang tìm kiếm Cô CAO THỊ NHÍP (bí danh: Nguyễn Thị Trung Kiên); Quê quán: Tiền Giang, Việt Nam; từng sinh sống tại TP. Hồ Chí Minh
Công việc lúc trước: Cầm đèn chạy trước xe tăng; Diễn viên chính trong bộ phim cùng tên "Cô Nhíp".
Sau giải phóng, cô tự nguyện leo tàu đi công tác tại chi bộ Cali, Hoa Kỳ với nhiệm vụ giải phóng nước Mỹ nhưng đến nay không liên lạc được, chỉ biết cô định cư tại Little Saigon, California, Hoa Kỳ rồi mất tích.
Đồ vật quen thuộc: Nón tai bèo và tay cầm A.K
Thông tin hiện tại được biết: Gần đây, cô bị bắt gặp đang ăn gỏi cuốn và uống CoCa tại một sự kiện cộng đồng người Việt, đeo kính đen và mặc đồ kiểu Mỹ, sau đó cô vào siêu thị mua chả giò và đi nhận bơ sữa từ thiện.
Tuyên Giáo rất mong nhận được thêm bất kỳ thông tin nào về cô, nhằm liên lạc, thăm hỏi, và gửi chút tiền nhuận bút tuyên truyền hình ảnh áp phích cho cô.
Mong quý đồng bào chia sẻ thông tin này đến Cô Nhíp để cô gặp lại đồng đội, mọi thông tin xin liên hệ: Tuyên Giáo hoặc nhắn tin trực tiếp vào trang này.
Xin chân thành cảm ơn sự hỗ trợ và chia sẻ từ quý cộng đồng!
Anh Lý

SỐ PHẬN NGHIỆT NGÃ CỦA NGƯỜI LÍNH XE TĂNG 390 HÚC ĐỔ CỔNG DINH ĐỘC LẬP
Ngày 30 tháng 4 năm 1975, chiếc xe tăng mang số hiệu 390 húc đổ cánh cổng Dinh Độc Lập ở Sài Gòn. Hình ảnh ấy được chụp lại, lưu truyền và trở thành biểu tượng cho một ngày kết thúc chiến tranh. Nhưng khoảng 40 năm sau, một trong những người lính ngồi trên chiếc xe tăng ấy – ông Lê Văn Phượng – lại lao vào một cuộc chiến khác, thầm lặng, kéo dài, và đầy cay đắng: cuộc chiến đi đòi lại mảnh đất nhỏ bé của gia đình.
Ông Lê Văn Phượng là một trong bốn người lính trên xe tăng 390 năm đó. Sau chiến tranh, ông trở về với tấm thẻ thương binh loại 3/4 và một cơ thể mang thương tích. Không danh vọng, không bổng lộc, ông sống âm thầm ở phường Ngô Quyền, thị xã Sơn Tây, Hà Nội. Ở đó, gia đình ông có một ao nước rộng gần 500 mét vuông – phần đất mà cha ông đã khai phá từ thập niên 1960, dùng để thả cá, trồng rau suốt hơn nửa thế kỷ.
Thế nhưng, mảnh đất gắn liền với ký ức và sinh kế ấy bỗng trở thành đối tượng bị chính quyền thu hồi, chia lô, đem đấu giá. Gia đình ông Phượng không có sổ đỏ, dù thực tế đã sử dụng ổn định qua nhiều thế hệ. Khi ông bắt đầu gửi đơn khiếu nại, tranh đấu để đòi quyền sở hữu hợp pháp, ông bị coi là “tiêu cực”, “gây rối” – một danh xưng hoàn toàn đối lập với “người anh hùng” mà xã hội từng phong cho ông trong thời chiến.
Không còn tiếng súng, nhưng cuộc đời ông bước vào một cuộc chiến khác – lặng lẽ và đau đớn hơn. Hành trình đòi đất đưa ông từ trụ sở này đến cơ quan kia, đơn từ, giấy tờ, lời từ chối, những cái lắc đầu vô cảm. Nỗi tủi hờn càng lớn khi vào mỗi dịp 30/4, người ta lại tìm đến ông để nhắc lại khoảnh khắc xe tăng húc đổ cổng Dinh, nhưng lại dặn ông “đừng kể chuyện đòi đất”, vì “không có lợi”.
Với người lính già ấy, vết thương không nằm trên cơ thể. Nó nằm trong sự lãng quên của xã hội, trong cách người ta chỉ nhớ đến ông như một biểu tượng quá khứ – nhưng lại không nhìn nhận hiện thực ông đang sống. Khi ông mất vào năm 2016, nỗi oan ức ấy vẫn chưa được giải quyết. Mảnh đất ao mà cha ông khai hoang, mà ông gìn giữ cả đời, vẫn nằm ngoài tầm tay.
Có lẽ, điều đau lòng nhất không phải là mất đất, mà là mất niềm tin. Ông từng đặt cả tuổi trẻ của mình vào một lý tưởng, từng xông pha giữa chiến trận. Nhưng sau hòa bình, ông chỉ là một người dân thấp cổ bé họng, sống trong vùng mờ của lịch sử: không ai phủ nhận ông từng chiến đấu, nhưng cũng chẳng ai đứng ra bênh vực khi ông bị đối xử bất công.
Không có gì đáng tự hào trong một ngày mà sau đó, người lính phải lê bước suốt nhiều năm chỉ để đòi lại chút công lý. Không có gì vinh quang nếu những người từng cầm súng hôm qua, hôm nay phải sống như kẻ đứng bên lề xã hội. Hình ảnh chiếc xe tăng húc đổ cánh cổng lớn giờ đây trở thành biểu tượng buồn: đằng sau tiếng máy rền vang là cuộc đời trầm lặng, cạn kiệt và bị bỏ rơi của một con người.
Và cũng không có gì đáng quên hơn một xã hội không còn biết xấu hổ khi để cho người lính già ấy chết đi trong thiệt thòi và im lặng. Số phận của ông Lê Văn Phượng buồn bã thay lại là minh chứng cho câu nói: VẮT CHANH BỎ VỎ.
Thế Bảo

Hơn 2 triệu dân Thái Bình ở vùng đất rộng có quá trình lịch sử, nhập vào 1,4 triệu dân Hưng Yên. Dân Thái Bình bất bình vì mất tên gọi ý nghĩa từ khai hoá lập làng. TBT Tô Lâm bèn xoa dịu láng giềng, cũng như các tỉnh mất tên. Đại ý ông cho rằng chỉ nên sợ mất nước và sợ quốc tế chê VN nghèo nàn lạc hậu, không sợ sáp nhập mất quê vì "quê còn đó…”.
Quê còn đó, nhưng dân vùng này đòi hơn dân vùng kia. Người Hưng Yên đang được cài vào các vị trí dọn đường nắm quyền trung ương. Trong "tứ trụ", bao giờ phía Bắc cũng quyền lực cả nước. Sáp nhập rồi chỉ định chức danh chủ chốt, sẽ nhiều kịch tính nhân sự. Mất tên, còn không được cơ cấu hoặc chỉ "tép riu" đại diện tại "chiếu hội đồng", cũng sẽ khó yên.
Tự nhiên quần tụ vùng đất - con người. Chất giọng, ứng xử, tư tưởng, tình cảm, đặc sản... kết thành hệ giá trị tiểu vùng. Xoá tên nhập vùng chưa hẳn tạo ra giá trị thứ cấp tốt hơn. Cũng như cất ra loại rượu ngon rồi thì đừng hoà với rượu khác, giá trị phi vật thể tự nó gạn lọc chắt chiu theo thời gian mới có. Hà Nội, Sài Gòn còn đó, chỉ nay không còn nếp cũ hồn xưa.
Tên gọi thì viết nói là có, xoá là xong. Vấn đề sau đó là bản quán, ký ức, lịch sử an cư lạc nghiệp, người nổi tiếng... Nơi khác xoá, còn chỉ phố Hiến cần phục dựng? Ghép các vùng kỳ vọng phát triển, nhưng thu hút phải nhận lấy xô bồ, mất trật tự, mâu thuẫn cũ - mới, lợi bất cập hại. Nhập tách, tách nhập sau 1975 đến nay hầu hết bất ổn, lần này TBT có cam kết không phát sinh điểm nghẽn?
Quê còn đó thì cần gì định rõ "phong tục Bắc Nam cũng khác", và Mỹ không đem miền Nam đi sao nhờ TQ cùng vào "giải phóng"? Nay chủ quyền bị đe doạ bởi quân sự lẫn "quyền lực mềm". Thể lực - trí lực dân thì nước ngoài dùng. Ảnh vệ tinh soi nơi giáp nhau Việt - Miên - Lào, chỉ phía VN đồi trọc sạch rừng. Ô nhiễm, hàng giả độc hại... Đất và quê còn đó, nhưng phá nát trong đến lệ thuộc ngoài.
Bị chê nghèo dốt không nhận, còn sĩ diện yêu cầu gọi là "quốc gia đang phát triển". Vô thần vô hồn khó có tính linh nhận ra và gìn giữ cốt cách, hầu hết ăn phá quê hương đất nước. Định hướng, tiêu chí chỉ nhằm cai trị độc quyền. Vấn đề không phải bàn tách nhập sợ cái này không sợ cái kia lòng vòng "kiến bò miệng chén". Tạo nội lực và tư duy phát triển bền vững mới thật sự cần.
VD

AI LÀ NGƯỜI YÊU NƯỚC?
Năm đó tôi mới lấy vợ, nhà đông anh em nên hai vợ chồng chỉ ở với ông, bà một tháng rồi ra ở riêng.
Căn nhà chúng tôi thuê nằm ngay mặt ngõ, trước cửa nhà có một cái máy nước công cộng, suốt ngày nước chảy vì cái vòi nước là của công chẳng ai chịu sửa, chịu thay và tạo ra một vũng nước tù hôi thối, nhớp nháp.
Hồi đầu thấy vậy, tôi mua chiếc vòi mới về thay, nhưng chỉ được một hai ngày nó lại hỏng, lại gãy. Thay vài ba lần cũng nản, nhà mình thuê thư thả lại tính, nếu không sống được đi thuê chỗ khác.
Được hơn một tháng, anh công an Phường là người đầu tiên trong chính quyền đến thăm hỏi.
Anh xem giấy tờ tuỳ thân, hộ khẩu, hợp đồng thuê nhà.
Sau cùng anh nói về tình hình an ninh trật tự xã hội của Phường.
Anh ấy bảo:
- Phường mình toàn dân lao động, tứ xứ về đây trú ngụ rất phức tạp, nhiều thành phần tệ nạn. Công an phường vất vả, phải làm đêm ngày nên UBNDP có kêu gọi đóng góp bồi dưỡng cho công an phường, mỗi tháng một hộ 30 nghìn, cả năm 360 nghìn.
Tôi chỉ nhớ rằng, lúc đó mừng đám cưới chỉ có một trăm nghìn, đám ma 20 nghìn, so với bây giờ cũng là đáng kể.
Mùa Xuân đi qua, mùa hạ lại đến.
Vợ tôi đem tất cả quần áo mùa đông ra phơi, để cất.
Lúc ấy gia sản chỉ có một bộ comple may hồi cưới, mỗi người có cái áo da cũ, vài cái áo len, vợ có thêm cái áo lông.
Chỉ sơ suất một tý lúc ăn trưa, tất cả chúng đều biến mất.
Tôi lên công an Phường trình báo.
Anh công an Phường ngồi nghe, chẳng ghi biên bản gì cả, sau đó nói:
- Ông về đi, chiều tôi sẽ cử người xuống, tài sản của mình thì phải giữ, Phường này trộm cắp đông như quân Nguyên.
Tôi bỏ cả làm, đợi công an phường, đợi mãi đến hết cả đêm, rồi đến mấy ngày sau chẳng thấy gì.
Vợ tôi xót xa, ấm ức:
- Mình đóng tiền đủ thứ cho phường, đi báo mất cắp lại bảo phải tự mà trông, thế mà lúc nào cũng lải nhải lo cho dân được bình yên.
Người thứ hai của chính quyền đến thăm là ông bí thư đảng ủy phường, và bà tổ trưởng dân phố.
Ông Bí thư hỏi han cặn kẽ, thân tình về gia cảnh nhà tôi. Thấy ông niềm nở tôi hỏi:
- Ông ơi, nhà nước có chủ trương bỏ máy nước công cộng sao Phường không bỏ đi, vừa lãng phí nước, mất vệ sinh, mất trật tự. Cháu thấy cả thành phố chỉ còn mỗi cái máy nước này.
Ông Bí thư bảo:
- Chủ trương như thế, nhưng dân ở đây nghèo, còn mấy chục hộ không có tiền để đưa nước vào tận nhà, bỏ đi họ sống sao được. Ngân sách thành phố có cho đồng nào đâu.
Tôi nói liều:
- Xây trụ sở to như thế làm gì? Bỏ bớt các khoản chi cho đoàn thanh niên, phụ nữ, Mặt Trận Tổ Quốc.. là làm được.
Bà Tổ trưởng nghe tôi nói, lên tiếng:
- Anh mới về đừng nói linh tinh, việc nào phải ra việc đó, chính quyền ta là một hệ thống chính trị, bỏ bớt là thế nào.
Nhân tiện đây, tôi đưa cho anh xem các khoản đóng góp của mỗi hộ, lúc nào dỗi sang nhà tôi nộp. Còn điều nữa tôi nhắc, ngày lễ anh nhớ phải treo cờ.
Phường, quận đi kiểm tra mà không treo, tổ ta mất điểm thi đua là không được đâu.
Ngày 2/9 sắp đến, vợ tôi bảo ra mua cờ treo lên, tôi ấm ức không muốn làm và bảo vợ: Cứ để đấy anh lo.
Chiều 30/8 bà tổ trưởng đi qua nhắc:
- Nhà anh treo cờ lên nhé.
Tôi vâng, dạ cho xong.
Chiều 31/8 một đoàn đông lắm, tôi chỉ biết mấy người.
Họ đứng trước cửa nhà tôi chỉ trỏ, bà tổ trưởng chạy vào gọi tôi ra.
Đứng trước đám đông, một ông nhìn rất oai vệ chỉ mặt tôi nói:
- Nhà anh sao không treo cờ, anh ở nơi khác đến đây thuê nhà càng phải chấp hành chủ trương, chính sách của chính quyền chứ.
Tôi lại vâng, dạ cho xong.
Vợ tôi đêm hôm ấy buồn bực, nó nói:
- Anh ra mua treo lên cho nó xong, dỗi hơi mà chống họ cho mệt, mua rắc rối vào người.
Tôi ấm ức:
- Phải vỗ cho họ một cái vào mặt, chỗ này không ổn mình thuê chỗ khác, tức không thể chịu được. Dân đóng góp không thiếu một xu, mà việc gì họ cũng như là bố người ta.
Vợ tôi thở dài:
- Ở đâu cũng bầu trời này thôi.
Đúng như tôi phán đoán, mấy tuần sau một đoàn chính quyền đông lắm, đến nhà tôi. Theo như giới thiệu thì Đảng, Chính, Công, Thanh đủ cả.
Bà tổ trưởng “nổ” trước:
- Tại sao ý thức công dân, lòng tin vào Đảng, chính quyền của anh kém thế, có cái chuyện treo cờ Tổ Quốc mà anh cũng không làm. Hôm nay, anh trả lời trước chính quyền cho mọi người được biết về thái độ chính trị của gia đình anh.
Một ông thêm vào:
- Ý thức kém, sống không có tổ chức, cộng đồng.
Hai vợ chồng tôi như bị đấu tố.
Tôi bình tĩnh, bắt đầu tấn công:
- Trước tiên cháu mời các ông, các bà, các anh, các chị uống nước.
Sau cháu xin thưa chuyện như thế này.
Các ông, các bà, anh chị nhìn ra trước cửa nhà cháu thấy nó thế nào?
Một Vũng nước tù hôi thối, cái máy nước chảy suốt ngày chắc chục năm rồi, nếu tính lượng nước lãng phí có thể làm được đường ống nước sạch cung cấp cho tất cả các hộ trong phường.
Cái máy nước này là nơi ô uế vô cùng, mất vệ sinh, mất trật tự của những loại người cặn bạ, cùng cực dừng chân lấy nước .
Đêm đến anh xích lô ghé qua, cô bán hoa ghé lại.
Mùa hè, hàng chục hộ chầu trực lấy nước, tranh dành cãi vã, đánh chửi nhau chỉ vài xô nước, bao nhiêu thứ bẩn thỉu, thối nát đê tiện đều đổ ra ở đây.
Cháu xin hỏi:
Cờ tổ quốc có thể treo ở nơi như thế này không ạ?
Cháu biết bị nhắc nhiều lần là không tốt, nhưng để các cấp chính quyền tự suy nghĩ, tìm hiểu, tại sao cháu chống?
Chẳng ai muốn nghe dân, thấy nỗi khổ của dân, lo cho dân, chỉ bắt dân tuân lệnh.
Hôm nay trước đông đảo ban, ngành đoàn thể, chính quyền cháu tuyên bố, không bao giờ cháu treo cờ Tổ Quốc ở nơi ô tạp, bẩn thỉu như thế này.
Cháu đề nghị chính quyền Phường chấp hành chủ trương bỏ máy nước công cộng của thành phố.
Mấy tháng sau, chiếc máy nước công cộng được bỏ đi.
Vợ tôi cười:
- Bố mày thế mà cũng gớm nhỉ, thôi đi mua cờ mà treo lên. Bỏ cái máy nước không khéo chủ nhà lại đòi tăng giá thuê, đừng vội vui nhé.
Sáng hôm sau, đang dắt xe đi làm, ông Bí thư đã đợi sẵn ở cửa tươi cười:
- Tôi tặng chú lá cờ, treo lên nhé.
Buổi chiều đi làm về lại gặp ông, ông đưa tôi chiếc cán và nói:
- Tôi quên mất, cho chú cái cờ mà không cho cái cán, thì treo bằng “mắt”. Chú mà không treo họ gông cổ lại đấy.

CHỚ CÓ DẠI.
Buổi lên lớp hôm đó, cô giáo dạy văn bắt đầu giảng dạy theo chương trình cải cách.
Ngày trước cô giảng, phân tích các học trò chỉ cắm đầu ghi chép, nay cô chỉ đưa ra vấn đề để học sinh tự phân tích, tự đưa ra các ý kiến của mình.
Cách dạy như thế để tăng cường tính chủ động, đào sâu suy nghĩ, sáng tạo của trò…
Cô lấy các bài thơ của Bác Hồ để thực hiện phương pháp mới.
Đến bài “Tức cảnh Pác Bó” cô hỏi học trò:
- Tại sao Bác Hồ lại đặt tên bài thơ là “Tức cảnh Pác Bó”?
Học trò nhìn nhau, cô hỏi như thế thì đến cụ chúng nó cũng không trả lời được.
Cuối cùng thì một cách tay cũng giơ lên, trò đứng dậy thưa:
- Bác đặt tên bài thơ như thế vì trong hang “bác bó” quá nên “tức” mà làm thơ. Ngày ấy Bác đã nghĩ đến cải cách chữ quốc ngữ, giáo sư Bùi Hiển bây giờ vơ vào là ăn cắp ý tưởng của Bác.
“Bác bó” ý Bác muốn nói bị bó buộc trong hang nên làm thơ cho dịu cơn bí bách.
Nhưng Bác muốn cải cách chữ quốc ngữ nên viết thành “Pác Bó”, chỉ đơn giản thế thôi ạ.
Cô khen trò quá giỏi, và phân tích thêm về học vấn uyên bác, tầm nhìn sâu xa của Bác, nhờ đó đào tạo ra một loạt giáo sư, tiến sỹ như Bùi Hiền, Lân Dũng, Từ Giấy, Võ Tòng Xuân, Bùi Đại…
Cô hỏi tiếp:
- “Sáng ra bờ suối tối vào hang” làm cho các em liên tưởng đến gì?
Cả lớp ồn ào, câu này dễ ợt, học trò đồng thanh.
- Thưa cô đó là con cua ạ.
Cô lại đọc tiếp:
- “Cháo bẹ măng non vẫn sẵn sàng”, cô chưa kịp hỏi, học trò đã đồng thanh.
- Thưa cô đó là con lợn ạ.
Cô toát hết mồ hôi, nhưng tự nhủ, buổi đầu có trục trặc là điều khó tránh khỏi.
Cô đọc hai câu cuối cùng “Bàn đá chông chênh, dịch sử Đảng. Cuộc đời cách mạng thật là sang”
Học trò lại đồng thanh: Đây mới là bác Hồ của chúng ta ạ.
Cô lặng người nhìn cả lớp, bên dưới trò xì xào:
- Sống trong rừng rú, với cua, với lợn ai mà không tức, không phát điên, phát dại là may rồi.
Thế mà Bác vẫn ngồi dịch sử Đảng mới oai chứ. Lịch sử cộng sản quốc tế lủng củng năm bè bảy phái, bê bết bác càng dịch càng băn khoăn, bế tắc cho lựa chọn con đường giải phóng dân tộc…
Sống như thế mà Bác vẫn cho là “Sang” thì sau này “Đồng bào ta, ai cũng có cơm ăn, áo mặc” là chủ nghĩa xã hội thành công, mong ước tột đỉnh của Bác chỉ có vậy là phải- giản dị như thế, có gì cao siêu, mà cứ thần thánh, tư tưởng này nọ…
Cô nghe đến đây tái mặt, hôm nay có đoàn thanh tra dự giờ cô “Mất dạy” là cái chắc, chẳng dại gì cải cách cứ như cũ cho nó lành.

Ngày bao cấp lão mới 14 tuổi, ba giớ sáng đang tuổi ăn tuổi lớn, mẹ lão phát vào mông:
- Dậy! Đi xếp hàng mua thịt, đi muộn lông cũng chẳng còn.
Cuộc sống thiếu thốn, khốn khó hàng ngày lão phải dậy sớm để xếp hàng mua dầu, mua gạo, mua rau… chậm một tý, lười một tý thiên hạ nó vớt hết.
Tuổi thơ trôi đi lúc nào không biết.
Lớn lên lấy vợ sinh con, đất nước đổi mới không phải lo thiếu gạo thiếu rau… nhưng cái cảnh đêm hôm xếp hàng vẫn đeo đuổi.
Con đi học muốn vào trường công lập khi mọi người còn trong giấc nồng, lão lại âm thầm đem theo cái túi trong có miếng ni lông đi xếp hàng từ đêm để có được suất đăng ký nộp hồ sơ cho con vào trường.
Tưởng mình khôn, hóa ra ai cũng khôn, phụ huynh ngồi nằm la liệt trước cổng trường trong cái nóng hầm hập của đường phố.
Rồi những hôm mất nước, cả phố xếp hàng trong đêm tranh nhau từng xô nước, mà vẫn hơn hớn như hồn ma nhập vào.
Ky cóp mua được cái ô tô, thỉnh thoảng về quê, đưa vợ con đi chơi. Đường hay tắc, lão bắt vợ con lên xe rời khỏi thành phố từ 4 giớ sáng. Vợ con càu nhàu, lão cười “Quân tử phòng thân, tiểu nhân phòng bị gậy”.
Đại dịch covid 19 ập đến, loa phường kêu gọi mọi người đi tiêm vaccine lão hô cả nhà đi xếp hàng từ tờ mờ sáng. Người khác tiêm hai, ba mũi, để chắc ăn lão tiêm đến 6 mũi.
Đại dịch qua đi. Chẳng biết thế nào, đang khỏe lão bắt đầu quên nhớ, xương khớp mỏi nhừ, ăn gì cũng thấy đắng miệng.
Lão đi khám, bác sỹ bảo lão chẳng có bệnh gì, chỉ suy nhược cơ thế về nhà chịu khó tập thể dục, hít thở, uống nước nhiều…
Hàng xóm bảo lão bị di chứng hậu vaccine. Lão không tin, báo đài nhà nước bảo đó là tuyên truyền của bọn phản động chống phá.
Con gái lão lấy chồng tận ở trong Sài Gòn nghe tin bay ra Bắc đón bố vào chăm sóc, nhưng lão không chịu đi.
Nhìn lão tiều tụy nó khóc, lão thương con bay vào sống với nó.
Năm nay Sài Gòn kỷ niệm 50 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước diễu binh, diễu hành to lắm. Nghĩ chẳng biết sống được bao lâu, lão nói với con rể:
- Bố muốn đi xem, nhưng tình hình này có khi phải đi từ sớm mới có chỗ, vợ chồng mày cứ ngủ, đưa chìa khóa cửa cho bố tự đi.
Thằng con rể ái ngại:
- Bố yếu như thế đêm hôm khuya khoắt đi một mình sao được, thôi thì cả nhà dậy sớm cùng đi.
Ba giờ sáng cả nhà lão thức dậy, kéo nhau đi như ma trong ánh đèn mờ ảo của phố phường.
Trên đường đi lão nói với con gái:
- Xem diễu binh, diễu hành xong vài hôm nữa mua vé máy bay cho bố ra Bắc. Bố về quê thăm họ hàng, tiện thể có việc phải làm.
-Việc gì hả bố? Con gái lão hỏi.
- Xem ra bố thấy mình yếu rồi. Bố về quê tìm miếng đất an nghỉ, việc gì cũng phải lo xa không thể để nước đến chân mới nhảy. Người Việt mình cái gì cũng khổ, sống khổ, chết cũng khổ, đến đi mừng đất nước thống nhất còn phải tranh giành nhau cái chỗ … Chẳng hiểu tại sao, biết là khổ mà cứ lao vào như ma xui quỷ khiến?

Nguyễn Danh Lam

2-5-2025

Sau cột mốc kỷ niệm 50 năm đã qua, dưới góc nhìn từng được đứng ở cả hai phía, mình có mấy ghi nhận. Mình đã ở Việt Nam hơn 40 năm, được đi, sống, làm việc trên cả ba miền Nam, Trung, Bắc. Khi qua Mỹ, 10 năm nay, mình cũng đã được tới hầu hết những thành phố có sự hiện diện đông nhất của cộng đồng gốc Việt, tiếp xúc với nhiều người. Nói vậy, hầu mong cái nhìn của mình sẽ ít chủ quan, không phải “ếch ngồi đáy giếng”, hay là “bọn này, bọn kia”.


Nói về hòa giải, khởi đầu, bởi một nhân vật cao cấp phía Việt Nam, có lẽ là cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, kế đến là Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và gần đây nhất là TBT Tô Lâm. Nhìn chung, đó là những lời kêu gọi- kêu gọi hòa giải, tuy trong các văn bản chính thức không dùng cụ thể từ này.

Trong cuộc chiến đã qua, nếu nói về hòa giải, có lẽ chỉ còn ba phía: Mỹ – Việt Nam – VNCH. Hiện tình hình hòa giải Việt – Mỹ, coi như đã khá ngã ngũ, xin được phép gác qua. Vậy chỉ còn hai phía.

Mười năm sống tại hải ngoại, cụ thể là Mỹ, đọc vô số tài liệu, tiếp xúc rất nhiều nhân vật, ở đủ mọi giới, có những nhân vật qua Mỹ từ trước 1975, ngay mốc 1975, vượt biên, hoặc qua bằng những chương trình khác như ODP, HO, bảo lãnh… mình thấy một nét chung, có thể tóm tắt trong một từ, họ ôn hòa.

Minh chứng, ngay cả những nhân vật “cứng cựa” như tướng Lê Minh Đảo, lừng danh trong cuộc tử thủ Xuân Lộc, bị “cải tạo” lâu nhất trong những người bị “cải tạo” sau 1975 với 17 năm trong trại, được thả cuối cùng, nhưng trong các cuộc trả lời phỏng vấn (vẫn còn đầy đủ trên mạng), tinh thần của ông vẫn rất nhẹ nhàng, không thù hận, thậm chí là cảm thông, thấu hiểu cho những nhân vật ở “phía bên kia”…

Một nhân vật nhiều người biết khác là nhà thơ Tô Thùy Yên, Thiếu tá, trưởng phòng Tâm lý chiến- nhân vật này mình đã được gặp tại Houston, sau 10 năm “cải tạo” trở về, ông viết bài thơ lừng danh “Ta về”. Một bài thơ dài, buồn, nhưng không hề thấy trong ấy sự oán hận, muốn “trả thù”, mà chỉ là “Hãy kể lại mười năm chuyện cũ/Một lần kể lại để rồi thôi”, hoặc “Chút rượu hồng đây xin rưới xuống/Giải oan cho cuộc bể dâu này”…

Mình còn có thể kể thêm nhiều nhân vật khác, để minh chứng cho sự ôn hòa của hầu hết họ. Nhưng thiết nghĩ, cũng không cần, hơn thế, cái sự “hiền lành của người miền Nam” thì ngay cả người ở phía Bắc cũng đã thừa nhận từ lâu. Tại sao lại vậy?

Nói về nền giáo dục VNCH trước đây, ai cũng biết, nó không hề có sự oán hận. Con nít không được mang sự oán hận trong đầu. Điều đó trở thành nền tảng nhân cách cho nhiều thế hệ.

Một nền tảng khác, khi tiếp xúc với cộng đồng gốc Việt tại Mỹ, mình thấy có đến 90% (?) họ theo một tôn giáo nào đó. Thiên Chúa giáo, Phật giáo, Cao Đài… Rất hiếm, hay có thể nói, mình chưa gặp một người vô thần nào trong cộng đồng xung quanh mình. Và nền tảng của Phật giáo hẳn nhiên là từ bi hỉ xả; Thiên Chúa giáo là sự tha thứ…

Một nguyên nhân khác: Đời sống của hầu hết những người gốc Việt định cư tại Mỹ giờ đây hầu như ai cũng an ổn, nhà cao cửa rộng, con cái học hành đề huề. Môi trường sống bình an. Luật pháp giúp con người tránh xa những xung khắc. Gặp chuyện nóng mặt, người ta cũng dằn xuống, quay lui, chớ không dùng nắm đấm. Con nít lớn lên yêu từng nhành cây lá cỏ, yêu từ con sâu cái kiến cho đến rắn rết, cá sấu… Với đời sống ấy, còn mấy ai muốn đối địch, xung khắc, ngay cả giận mấy rồi cũng nguôi, cũng bỏ qua…

Tất nhiên, vẫn có những người chưa thể nguôi ngoai, họ vẫn nhắc lại quá khứ- điều này hoàn toàn dễ hiểu, nhưng đa số chỉ ghét chớ không thù nữa. Thậm chí có những nhân vật… làm chính trị, “chống đối”, nhưng thú thiệt, nhìn cách họ làm chính trị, mình thấy nhiều chất… ngây thơ, nhiều người còn… ngộ nghĩnh, thậm chí làm chính trị rất… hài hước. Nhiều người mình tin, kêu gọi “chống cộng đến cùng”, nhưng nếu giao khẩu súng, đưa một “tên cộng sản” tới trước mặt, kêu họ “xử” đi, họ cũng… thôi. Và những người “phía bên kia” chắc cũng hiểu điều đó. Họ đang tràn sang sống tại Mỹ, mua nhà tại Mỹ, tồn tại “lộ thiên” ngay giữa cộng đồng hải ngoại, nhưng người hải ngoại cũng có làm gì họ đâu, đã có vụ “xử đẹp” nào xảy ra chưa? Huống chi là những tội “tày đình”, cứ đổ hết lên đầu họ?

Dòng “kiều hối” từ Mỹ (Canada, Úc, Âu) vẫn lặng lẽ chảy qua bên kia đại dương, khách “Việt Kiều” vẫn đổ xuống từ những chuyến bay chật cứng. Chẳng phải họ đã lặng lẽ hòa giải, chẳng cần kêu gọi đó thôi?

Và gần nhất, dịp 30/4 vừa qua, trong nước “tưng bừng lễ lạt”, hoạt động của cộng đồng hải ngoại khá lặng trầm. Còn trên mạng, bằng sự quan sát của mình, những luồng biểu hiện oán hận, chửi bới, mạt sát, thô lỗ… đến từ phe thắng cuộc hơn đứt những người… bị mất tất cả từ sự thắng cuộc ấy. Những cụm từ “bọn Cali” hay “lũ đu càng, ba que”, lấn át hẳn các cụm từ đối nghịch. Đây chính là hình thức phá hoại đáng ngại cho việc hòa giải. Nhiều người còn đặt vấn đề, hay có một thế lực nào đó, muốn phá hoại sự đoàn kết dân tộc Việt Nam đứng phía sau (?)

Trong phạm vi một cái “tút”, mình không thể viết dài hơn, đưa nhiều minh chứng hơn. Điều mình muốn nói, trái bóng hòa giải hiện nay đang nằm bên phía sân Hà Nội, không cần nhìn đâu, chỉ tay đi đâu, kêu gọi đâu nữa. Tuy có người nói, một cách “nghiệt ngã”, quả bóng ấy đang nằm trên sân… Bắc Kinh. Mình đã phải lắc đầu mấy chục cái, để ý nghĩ ấy văng ra. Mình tin, chính người Việt mình tự làm được, miễn là thực lòng muốn làm.

Theo thông tin từ Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), trong ngày đầu kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5, các cơ sở y tế trên cả nước đã tiếp nhận hơn 73.000 lượt khám, cấp cứu. Trong số này, có gần 4.000 lượt liên quan đến tai nạn giao thông.
Số liệu được tổng hợp từ các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, trường đại học, sở y tế các địa phương. Tính đến ngày 1/5, tổng số bệnh nhân đang điều trị tại các cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước là khoảng 200.000 người.
Ông Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, cho biết công tác y tế phục vụ sự kiện diễu binh kỷ niệm 30/4 tại TP HCM đã được triển khai an toàn. Trong sự kiện này, chỉ có một du khách Việt kiều bị hạ đường huyết và đã được cấp cứu kịp thời.
Trong khoảng thời gian từ sáng 30/4 đến sáng 1/5, đã có hơn 28.800 bệnh nhân nhập viện điều trị nội trú. Hơn 21.500 người đã được điều trị khỏi và xuất viện, trong khi gần 2.300 bệnh nhân được chuyển viện nội trú.

QUY TẮC 1 GIỜ GIÚP JEFF BEZOS THÔNG MINH HƠN: KHOA HỌC THẦN KINH HIỆN ĐẠI XÁC NHẬN ĐIỀU ĐÓ LÀ ĐÚNG

Thói quen buổi sáng của Jeff Bezos từ lâu đã bao gồm “quy tắc 1 giờ”. Và theo khoa học thần kinh mới nhất, có lẽ bạn cũng nên áp dụng điều đó.

Nhiều CEO như Tim Cook của Apple hay Indra Nooyi của Pepsi thường tự hào về những thói quen buổi sáng rất nghiêm khắc và kỷ luật. Nhưng Jeff Bezos thì khác. Nhà sáng lập Amazon nổi tiếng với việc dành thời gian buổi sáng để… “lang thang loanh quanh”.

▪️ Thói quen buổi sáng không màn hình của Bezos

Vào năm 2018, trong một bài phát biểu tại Câu lạc bộ Kinh tế Washington, Bezos đã chia sẻ về thói quen buổi sáng thường ngày của mình: đọc báo, uống cà phê, ăn sáng cùng gia đình. Bạn biết điều gì không nằm trong danh sách “lang thang buổi sáng” của ông không? Chính là… điện thoại.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tạp chí People, vị hôn thê của ông – Lauren Sanchez – xác nhận rằng Bezos vẫn duy trì thói quen buổi sáng chậm rãi đó và nói thêm: “Chúng tôi không đụng vào điện thoại. Đó là một trong những nguyên tắc.”

Tại sao Bezos lại “cấm” dùng điện thoại trong giờ đầu tiên sau khi thức dậy? Có thể phần nào là vì sở thích cá nhân. Mỗi người có một cách vận hành khác nhau – năng lượng, độ tập trung và khả năng tiếp nhận kích thích của chúng ta thay đổi theo từng cá nhân – và các chuyên gia cho rằng khi ta sống đúng theo nhịp sinh học của mình thì hiệu quả sẽ cao hơn.

Nhưng Bezos tin rằng việc "lang thang" buổi sáng không chỉ giúp ông tận hưởng cuộc sống mà còn giúp ông tỉnh táo và ra quyết định tốt hơn suốt cả ngày. Và khoa học thần kinh hiện đại cho thấy ông nói đúng.

▪️ Não bộ của bạn sẽ ra sao nếu dùng điện thoại quá nhiều vào buổi sáng?

Maris Loeffler, chuyên gia từ Chương trình Y học Lối sống của Đại học Stanford, viết trong một bài blog gần đây: “Nếu bạn lướt điện thoại trên giường trong một giờ vào một buổi sáng thì có thể không sao. Nhưng nếu điều đó trở thành thói quen ngày này qua tháng khác, nó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến bạn.”

Điện thoại đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại – và cũng rất dễ bị lạm dụng. Bài viết từ Stanford đã tổng hợp hàng loạt nghiên cứu đáng lo ngại từ khoa học thần kinh về những gì xảy ra khi bạn dành quá nhiều thời gian trước màn hình:

- Một nghiên cứu cho thấy việc sử dụng màn hình quá nhiều có thể làm giảm khả năng học tập, ghi nhớ và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần.
- Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng người lớn xem TV từ 5 tiếng trở lên mỗi ngày có nguy cơ cao mắc các bệnh về não như sa sút trí tuệ hoặc Parkinson.
- Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy những người dùng thiết bị màn hình hơn 2 tiếng mỗi ngày (ngoài công việc) có lượng chất xám trong não thấp hơn.

Không chỉ ảnh hưởng đến não bộ, việc nhìn màn hình quá nhiều còn gây các vấn đề về mắt, giấc ngủ và đau lưng. Tóm lại, “nghiện điện thoại” đang gây hại rõ rệt đến cả sức khỏe tinh thần lẫn thể chất của chúng ta.
Loeffler nói: “Thời gian dùng màn hình một cách thụ động giống như việc ăn đường cho não bộ vậy. Nó ‘ngon miệng’, bạn muốn có nó ngay, nhưng nó không nuôi dưỡng gì cả.”

▪️ Vậy bạn nên làm gì vào buổi sáng thay vì nhìn vào điện thoại?

Lời khuyên hàng đầu của Loeffler và nhiều chuyên gia khác? Chính là quy tắc 1 giờ của Bezos.

Blog từ Stanford nêu rõ: “Các chuyên gia khuyến nghị không sử dụng bất kỳ thiết bị có màn hình nào trong giờ đầu tiên của ngày mới.” Thay vào đó, họ gợi ý một loạt hoạt động tốt hơn cho não bộ, chẳng hạn như:

- Tập thể dục
- Gọi điện cho người thân hoặc bạn bè
- Chuẩn bị bữa sáng lành mạnh
- Thiền
- Nghe nhạc
- Viết danh sách biết ơn
- Đọc sách
- Ra ngoài trời, đón ánh sáng ban mai

Loeffler đặt câu hỏi: “Bạn muốn năng lượng và cảm xúc của mình bắt đầu ngày mới như thế nào?” Việc chủ động tạo một thói quen buổi sáng lành mạnh – thay vì lao vào điện thoại – sẽ tạo ra một khởi đầu tích cực và giúp tăng cường sức khỏe não bộ.

Chắc chắn điều này không khiến Jeff Bezos ngạc nhiên. Ông đã thực hành những nguyên tắc này từ nhiều năm nay rồi. Có lẽ, đã đến lúc nhiều người trong chúng ta cũng nên thử buông điện thoại xuống vào buổi sáng – và làm điều tương tự.

- Theo Inc.