Mỹ đề xuất ngừng bắn tại Gaza

[Romano]

Mỹ đã đề xuất lệnh ngừng bắn trong 60 ngày tại Dải Gaza và một thỏa thuận trao đổi con tin giữa Israel và phong trào Hamas, cũng như việc gửi viện trợ đến Gaza. Israel chấp thuận, còn Hamas yêu cầu điều chỉnh, theo đó mong muốn thời gian ngừng bắn lâu dài, Israel rút hoàn toàn khỏi Gaza.

Nỗ lực đạt thỏa thuận bế tắc

Kế hoạch do Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff soạn thảo và đã được gửi cho phía Israel và phong trào Hamas hôm 29/5. Trong đó, đề xuất mấu chốt là hai bên ngừng giao tranh trong 60 ngày, tiến hành trao đổi con tin và người bị giam giữ. Trong thời gian đó, Hamas sẽ trả tự do cho 10 con tin người Israel còn sống và bàn giao thi thể của 18 người thiệt mạng. Israel sẽ trả tự do cho 1.236 tù nhân và người Palestine bị giam giữ, cùng thi thể của 180 người Palestine.

Người phát ngôn Nhà trắng Karoline Leavitt cho biết, Israel đã đồng ý với đề xuất của Đặc phái viên Steve Witkoff trước khi văn bản này được gửi tới Hamas. Phía Israel cũng xác nhận đã chấp thuận đề xuất của Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết, về nguyên tắc, ông ủng hộ đề xuất của Mỹ về một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời với Hamas để đổi lấy việc trao đổi con tin tại Gaza. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz kêu gọi phong trào Hamas chấp thuận đề xuất ngừng bắn do Mỹ đề xuất, tuy nhiên vẫn cảnh báo rằng Israel sẽ tiếp tục các chiến dịch quân sự cho đến khi đạt được mục tiêu an ninh.

Phát biểu ý kiến với báo giới ngày 30/5, tại Nhà trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ lạc quan về khả năng sớm đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và phong trào Hamas tại dải Gaza, trên cơ sở đề xuất của Đặc phái viên Steve Witkoff. Ông Trump nói: “Họ đang rất gần với một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza. Nếu có thể đạt được thỏa thuận mà không cần dùng đến bom đạn ở Trung Đông, đó sẽ là điều rất tốt”.

Trong khi đó, phong trào Hamas cho rằng văn bản hiện tại cần được sửa đổi để đáp ứng các yêu cầu cốt lõi của người Palestine. Kênh Al Hadath cho hay, Hamas đã tham khảo ý kiến của lãnh đạo một số phe phái Palestine cho rằng đề xuất thỏa thuận ngừng bắn không hoàn hảo.

Quan chức cấp cao Hamas, Bassem Naim cho biết, Hamas không bác bỏ hoàn toàn, tuy nhiên đề xuất này không công bằng, thể hiện sự thiên vị hoàn toàn dành cho Israel. Quan chức Hamas nêu rõ: Đề xuất không đáp ứng yêu cầu của người Palestine, trong đó quan trọng nhất là chấm dứt xung đột và nạn đói.

Các nguồn tin khu vực cho biết, Hamas đã “nhất trí có điều kiện” với kế hoạch ngừng bắn và tiếp tục nhấn mạnh các yêu cầu cốt lõi, gồm chấm dứt hoàn toàn xung đột và rút toàn bộ lực lượng Israel khỏi Gaza. Trong tuyên bố ngày 31/5, Hamas nêu rõ: Mục tiêu cốt lõi là đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, rút lực lượng Israel khỏi Gaza và bảo đảm dòng viện trợ nhân đạo cho người Palestine. Tuy nhiên, đây lại là những điều kiện mà phía Israel luôn bác bỏ.

Tình hình nhân đạo ngày càng tồi tệ

Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ (OCHA) cho hay, tình hình nhân đạo tại Dải Gaza tiếp tục xấu đi nghiêm trọng, do giao tranh ác liệt, suy dinh dưỡng lan rộng, tình trạng di dời quy mô lớn và sự sụp đổ của hệ thống trật tự công cộng.

Theo OCHA, tính đến cuối tháng 5, chỉ một lượng rất nhỏ hàng viện trợ được phép tiếp cận Gaza trong bối cảnh giao tranh gần các cửa khẩu tiếp tục leo thang. Một số bệnh viện và kho vật tư y tế bị cướp phá hoặc buộc phải sơ tán, trong khi gần 200.000 người phải rời bỏ nơi ở chỉ trong hai tuần. OCHA nhấn mạnh, sau gần 80 ngày phong tỏa hoàn toàn, nhu cầu viện trợ tại Gaza đang vượt xa khả năng đáp ứng.

Bệnh viện Al Awda, cơ sở y tế hoạt động cầm chừng cuối cùng tại Gaza, đã phải sơ tán sau nhiều đợt không kích. Các cuộc tấn công cũng xảy ra tại Deir al-Balah, Al Bureij và trại tị nạn Nuseirat. Lệnh di dời của Israel công bố ngày 30/5 bao phủ khoảng 30% diện tích Gaza. Israel cũng duy trì hạn chế di chuyển tại tỉnh Salfit, khiến gần 90.000 người gặp khó khăn trong tiếp cận y tế, giáo dục và sinh kế.

Theo OCHA, Israel đang chặn hầu hết hàng viện trợ nhân đạo đến Gaza, ngoại trừ một lượng hàng hóa nhỏ và gần như không có thực phẩm chế biến sẵn. Người phát ngôn OCHA Jens Laerke mô tả Gaza là “nơi đói kém nhất trên Trái đất”, là vùng lãnh thổ duy nhất trên thế giới mà toàn bộ dân số đều có nguy cơ bị đói.

Người phát ngôn Ủy ban Chữ thập Đỏ và Trăng lưỡi liềm Đỏ quốc tế Tommaso della Longa cũng cho biết, khoảng 50% số cơ sở y tế của tổ chức này tại Gaza đã ngừng hoạt động vì thiếu nhiên liệu hoặc thiết bị y tế. OCHA nhắc lại lời kêu gọi mở lại tất cả các điểm vào Gaza để có thể chuyển hàng viện trợ nhân đạo vào Gaza từ mọi ngả, gồm cả từ Jordan và Ai Cập.

Trong khi đó, Văn phòng Ủy ban Quyền của người Palestine thuộc Đại hội đồng LHQ ra tuyên bố bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình trạng thương vong gia tăng, cũng như tình trạng khẩn cấp về nhân đạo ngày càng trầm trọng tại Gaza.