John Walton, con trai của người sáng lập ra hệ thống Walmart, người lính Mỹ đến chiến đấu ở Việt Nam vì lý tưởng tự do.
Có những người khi sinh ra để nối nghiệp cho gia đình, có người lựa chọn con đường dễ dàng, nhưng cũng có những người sẳn sàng từ bỏ mọi tiện nghi vật chất để theo tiếng gọi của lương tâm. John Walton vốn là một người có tinh thần và ý chí cao đến như thế.
Ông vốn là đứa con trai của Sam Walton, người đã sáng lập ra hệ thống bán lẻ Walmart. Sinh trưởng trong một gia đình tỷ phú, lẽ ra John có thể sống cuộc đời nhung êm nệm ấm giữa học đường Ivy League và những cuộc thương lượng làm ăn trong phòng họp điều hòa, như Donald Trump đương kim tổng thống Hoa Kỳ đã từng 5 lần trốn lính. Nhưng khi tiếng súng của Tết Mậu Thân 1968 vang vọng qua màn hình truyền hình màu, John đã từ bỏ giảng đường, gạt phăng ý kiến phản đối của người cha quyền lực để khoác lên mình bộ quân phục của Quân Lực Hoa Kỳ.
Ông từng nói:
"Ở ký túc xá, người ta nói về chiến tranh nhiều lắm, nhưng tôi không nghĩ họ thật sự hiểu ra nó". Và thế là ông đã tình nguyện nhập ngũ, xin vào đơn vị đặc biệt danh tiếng
"Green Berets", Lực Lượng Mũ Nồi Xanh, và được huấn luyện trở thành y tá chiến trường (
Special Forces Medic).
Không dừng lại ở đó, John còn xin được điều về
MACV-SOG, một đơn vị bí mật chuyên thực hiện những phi vụ rất nguy hiểm tại các vùng rừng núi hiểm trở của Việt Nam, Lào, và Campuchia.
Tại căn cứ Phú Bài, ông được biên chế vào toán trinh sát
Spike Team Louisiana, chuyên thực hiện các phi vụ do thám và đánh phá hậu tuyến địch, đặc biệt ở thung lũng A Shau, nơi được mệnh danh là
"lò lửa" của mặt trận miền Trung lúc bấy giờ.
Ngày định mệnh của đời John đã đến vào mùng 3 tháng Tám, năm 1968, trong một phi vụ do thám sâu trong lãnh địa của quân Cộng Sản Bắc Việt. Toán trinh sát sáu người của ông, do Wilbur "Pete" Boggs chỉ huy, đã bị phục kích. Một đồng đội hi sinh ngay tại chỗ, Boggs bị thương nặng, và Tom Cunningham, người lính truyền tin, bị đứt mất một chân.
Giữa làn đạn như vãi trấu, John lúc ấy là y tá chiến trường, đã bò sát đất để cấp cứu đồng đội, trong khi vẫn nổ súng chống trả đợt tấn công áp sát của đối phương. Khi Boggs không còn khả năng chỉ huy, John tiếp nhận quyền chỉ huy, sử dụng máy PRC-25 gọi phi vụ không kích gần như ngay trên đầu họ, chỉ cách vài trăm thước, một điều nguy hiểm vô cùng nhưng nhờ đó đã bẻ gãy đợt xung phong của bọn lính Cộng sản.
Khi cơ hội rút quân hé mở, một chiếc trực thăng H-34 "KingBee" của Không Quân Việt Nam Cộng Hòa do Đại úy Đinh Văn Thịnh lái, bất chấp mệnh lệnh, liều lĩnh hạ cánh ngay giữa lằn đạn để bốc toán quân Mỹ. John vừa đỡ đồng đội bị thương lên máy bay, vừa chống trả, trong khi đạn của lính cộng sản bắn xuyên thân máy.
Máy bay quá tải không thể cất cánh thẳng, Đại Úy Thịnh phải trượt xuống sườn đồi để lấy đà, rồi lạng lách qua tán rừng như một phép màu để đưa cả toán về nơi an toàn. Nhờ hành động dũng cảm ấy, John được tặng
Huân Chương Sao Bạc (Silver Star), danh hiệu cao quý thứ ba của Quân Đội Hoa Kỳ, với lời ca ngợi chính thức:
"Vì lòng can đảm, bình tĩnh (cái đầu lạnh), và kỹ năng y khoa xuất sắc dưới hỏa lực địch"
Nhưng với John, vinh quang không nằm ở tấm huân chương. Ông từng nói với bạn bè rằng điều ông nhớ nhất không phải là chiến thắng, mà là một đồng đội đã không thể trở về nữa.
Sự nghiệp và cái chết bi tráng: Sau khi được xuất ngũ, John không chọn con đường trở thành doanh nhân như cha hay chú mình. Ông lặng lẽ sống cuộc đời phiêu lưu, trở thành phi công, người đầu tư cho ngành giáo dục, và đặc biệt say mê loại máy bay hạng nhẹ.
Trớ trêu thay, người đã từng sống sót qua địa ngục thung lũng A Shau lại bị thiệt mạng trong một vụ tai nạn máy bay nhỏ vào ngày 27 tháng Sáu năm 2005, tại Công Viên Quốc Gia Grand Teton, tiểu bang Wyoming. Ông qua đời ở tuổi 58, để lại một di sản không nằm trong bảng xếp hạng tài sản, mà là trong trái tim những người lính đã từng chiến đấu bên cạnh ông.
Lời tri ân từ Việt Nam Cộng Hòa
Với người dân miền Nam Việt Nam, sự hiện diện của những người lính Mỹ như John Walton là một hành động cao cả. Họ không đến để chiếm đất, đến không vì tài nguyên, mà vì một lý tưởng: tự do và ngăn chặn làn sóng Cộng sản đang đe dọa cả Đông Nam Á.
John Walton, cũng như hàng chục ngàn quân nhân Mỹ khác, đã dấn thân vào một cuộc chiến không dễ để biện minh, nhưng lòng quả cảm và nhân cách của họ vẫn luôn là ánh sáng soi rọi qua màn sương lịch sử.
Họ không phải là lính đánh thuê. Họ là người lính của tự do, từ Kansas, Texas, California ,... đã rời xa gia đình, người yêu, sự nghiệp, để sang một xứ sở xa lạ, chiến đấu và hi sinh vì tự do của nhiều người khác.
Có thể thế giới ngày nay nhìn cuộc chiến Việt Nam qua lăng kính chính trị, nhưng người dân miền Nam chưa bao giờ quên những cái tên như John Walton. Họ là người Mỹ đẹp đẽ nhất, những người không chỉ làm giàu bằng đô-la, mà làm vinh quang cho nước Mỹ với lòng can đảm thật phi thường và đáng trân trọng.
Xin nghiêng mình tưởng nhớ John Walton, người con của đại gia đình Walton, nhưng hơn hết, là người anh em của những người lính Việt Nam Cộng Hòa trên tuyến đầu khốc liệt năm xưa.
God bless this American hero!
(Viết từ Melbourne, Úc)
