Việc bí mật cho sử dụng AI để chỉnh sửa video trên YouTube đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về ranh giới giữa thực tế và ảo giác, cũng như khả năng cố tình thao túng nội dung của các tập đoàn kỹ nghệ.
(Ảnh: Serenity Strull)
Trong một hành vi gây ra nhiều sự tranh cãi,
YouTube đã âm thầm cho sử dụng AI để chỉnh sửa video của người post clip mà không hề thông báo hay xin phép trước. Việc cố tình cho
"làm đẹp" nội dung một cách bí mật này đã làm dấy lên nhiều mối lo ngại, đặc biệt trong bối cảnh các ứng dụng AI đang ngày càng có xu hướng chi phối đời sống con người.
Sự việc này bắt đầu khi Rick Beato, một YouTuber nổi tiếng với hơn 5 triệu người theo dõi, nhận thấy có điều bất thường trong một video clip gần đây.
"Mái tóc của tôi trông lạ lắm", anh này chia sẻ.
"Khi nhìn thật kỹ hơn, tôi thấy gương mặt của mình trông như đang được trang điểm thêm?". Nhân vật sáng tạo nội dung này với gần 2,000 video được cho đăng tải lên, đã phải tự hỏi:
"Phải chăng tôi đang tưởng tượng ra chăng?".
Cho thử nghiệm AI
YouTube đã âm thầm áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để giúp cải thiện chất lượng video trên hệ thống của mình, đặc biệt là các
"YouTube Shorts". Vụ này chỉ được phanh phui ra khi có một số YouTuber có tiếng, trong đó có
Rick Beato và
Rhett Shull, đã vô tình phát hiện ra những chi tiết kỳ lạ do AI ngụy tạo ra trong chính các nội dung của họ.
Ban đầu,
Rick Beato chỉ cảm thấy có điều gì đó không ổn với ngoại hình của mình trong video clip. Anh nhận thấy mái tóc trông hơi khác lạ và da mặt lại trở nên mịn màng thật bất thường, gần giống như được cho trang điểm. Anh đã băn khoăn tự hỏi, liệu rằng mình có đang tưởng tượng ra hay không, cho đến khi người bạn
Rhett Shull, một YouTuber khác, cũng gặp phải những vấn đề tương tự như vậy.
Shull đã bày tỏ công khai sự khó chịu trước những sự thay đổi không mong muốn này, nói rằng:
"Nếu tôi muốn có những hiệu ứng sắc nét này, tôi đã tự làm ra rồi". Anh thấy lo lắng cho rằng diện mạo do AI tạo ra có thể "gây sai lệch" hình ảnh chân thực của anh và sẽ gây ra ảnh hưởng bất lợi đến sự trải nghiệm của khán giả yêu thích.
Rick Beato cũng đã từng làm nhiều video clip về chủ đề tác động của AI lên ngành âm nhạc. (Ảnh: Rick Beato/YouTube)
Những sự khiếu nại về các vũ cho chỉnh sửa này bắt đầu thấy xuất hiện ra từ tháng 6, khi nhiều người trên mạng xã hội đặt ra nhiều câu hỏi về ý định của Google. Sau nhiều tháng đồn đoán,
YouTube cuối cùng đã lên tiếng xác nhận chuyện này.
Rene Ritchie, người đứng đầu bộ phận biên tập và liên lạc với giới sáng tạo nội dung của
YouTube, đã cho đăng trên X rằng công ty đang
"cho chạy một sự thử nghiệm trên một số video YouTube Shorts được chọn lọc, sử dụng kỹ thuật học máy truyền thống để giúp làm rõ độ nét, giảm mức bị nhiễu và cải thiện độ mức độ rõ ràng của video".
Tuy nhiên, theo ông Samuel Woolley, chuyên gia về nguồn thông tin sai lệch tại Đại học Pittsburgh, Pennsylvania, cho biết,
"sự so sánh này là không chính xác". Ông nhấn mạnh rằng người ta có quyền bật/tắt các chức năng tương tự trên điện thoại, trong khi
YouTube lại
"cố tình thao túng các nội dung từ các nhân vật sáng tạo hàng đầu mà không có sự đồng ý của họ".
Ông Woolley cũng cho rằng việc
YouTube cho sử dụng thuật ngữ
"học máy" (Machine learning) là một chiêu trò để làm giảm nhẹ mức độ can thiệp của AI, nhằm xoa dịu mối lo ngại của dư luận.
Mất đi niềm tin
Vụ bê bối của
YouTube cho thấy ra một xu hướng thật đáng báo động: AI đang ngày càng can thiệp sâu vào cuộc sống của con người một cách vô hình nhưng cố ý. Sự thay đổi tinh vi này, theo các chuyên gia, có thể làm xói mòn nhận thức của chúng ta với thế giới thực tế hàng ngày.
Hiện tượng này không phải là là chiêu trò gì mới mẽ. Những mối lo ngại tương tự đã từng thấy xuất hiện ra trong hàng thập kỷ trước với sự ra đời của phần mềm
Photoshop, tiếp đó là các cuộc tranh luận về việc cho chỉnh sửa ảnh của người mẫu hay dùng bộ lọc làm đẹp (filter) trên mạng xã hội. Tuy nhiên, ông Woolley lập luận rằng, AI đã đưa những xu hướng này lên một tầm cao mới, khiến cho các chỉnh sửa trở nên phổ biến rộng rãi hơn và khó để phát hiện ra hơn rất nhiều.
"AI ngày càng trở thành một phương tiện nhằm định hình ra cuộc sống và thực tế của chúng ta", chuyên gia này đưa ra nhận định.
(Ảnh: Decrypt)
Một số vụ bê bối khác trong quá khứ đã cho thấy xu hướng tiêu cực này. Hồi năm 2023,
Samsung bị phát hiện sử dụng AI để
"làm giả ảnh Mặt Trăng" trên các thiết bị mới. Gần đây,
Google Pixel giới thiệu chức năng
"Best Take", khi cho sử dụng AI để ghép các khuôn mặt đẹp nhất từ nhiều ảnh thành một bức ảnh của nhóm hoàn hảo, tạo ra một khoảnh khắc chưa từng có ngoài đời thật sự. Thậm chí,
Pixel 10 còn dùng AI tạo sinh để zoom 100x, vượt xa giới hạn về vật lý của camera.
Khi các chức năng này được cho áp dụng rộng rãi, ranh giới giữa thực tế và ảo ảnh ngày càng trở nên mờ nhạt. Để giải quyết, một số công ty đã cho áp dụng các biện pháp để xác thực nội dung mới, như gắn hình mờ kỹ thuật số trên các hình ảnh đã được cho chỉnh sửa qua AI, giúp cho người tiêu dùng nhận biết ra nội dung đạ bị can thiệp. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi vẫn là sự xói mòn ở lòng tin.
Ông Woolley cảnh cáo, hành vi của YouTube cho thấy AI đang trở thành một phương tiện tunh vi để cho định hình cuộc sống và thực tại. Thậm chí, đây còn là một tiền đề cho thấy việc mà những tập đoàn kỹ nghệ có thể dễ dàng ra tay thao túng, thay đổi các nội dung mà chúng ta đang xem một cách bí mật nhằm phục vụ cho mục đích và ý đồ riêng.
"Điều gì sẽ xảy ra nếu công chúng biết rằng các công ty đang tự ý cho chỉnh sửa lại nội dung, thậm chí không hề thông báo cho chính người đã sáng tạo ra?", vị chuyên gia đặt câu hỏi.
Mặc dù có một số người, như
Rick Beato, không quá bận tâm và bày tỏ rằng,
"YouTube đã làm thay đổi cuộc đời tôi", nhưng mối lo ngại vẫn còn ở đó. Nhữngsự thay đổi âm thầm này có thể phá vỡ niềm tin vốn rất mong manh giữa các nhân vật sáng tạo nội dung và khán giả của họ.
