Tên lửa chống hạm NMESIS của Mỹ lần đầu xuất hiện tại Nhật Bản, sẵn sàng thách thức tham vọng hải quân của Trung Quốc. Với công nghệ tiên tiến, tính cơ động cao và khả năng tấn công bất ngờ, NMESIS thay đổi cục diện chiến lược tại các điểm nóng.
Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Thủy quân Lục chiến Mỹ (USMC) đã chính thức triển khai hệ thống tên lửa chống hạm NMESIS (Navy Marine Expeditionary Ship Interdiction System) lần đầu tiên tại Nhật Bản vào tháng 7/2025.
Đây là bước tiến quan trọng trong chiến lược răn đe của Mỹ trước sự mở rộng quân sự của Trung Quốc, với khả năng triển khai nhanh chóng từ các đảo nhỏ và địa hình ven biển.
Dựa trên các nguồn topwar.ru, armyrecognition.com, defence-industry.eu, zona-militar.com... bài viết sẽ phân tích chi tiết công nghệ cốt lõi của NMESIS, từ thành phần, đặc tính kỹ thuật đến ý nghĩa chiến lược.
Hệ thống tên lửa chống hạm cơ động trên bộ NMESIS trong khuôn khổ cuộc diễn tập huấn luyện dã chiến tại căn cứ huấn luyện trung tâm, trại Hansen, Okinawa, Nhật Bản, ngày 28/7/2025. (Nguồn ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ)
Lịch sử phát triển và triển khai
Chương trình NMESIS được khởi xướng vào năm 2020, sau khi ý tưởng về một hệ thống chống hạm di động dành cho USMC được đề xuất từ năm 2019.
Dự án do công ty Raytheon Missiles & Defense dẫn dắt, hợp tác với các nhà thầu phụ như Kongsberg Defence & Aerospace (Na Uy) và Oshkosh Defense (Mỹ).
Các thử nghiệm đầu tiên diễn ra vào tháng 11/2020, với các bài kiểm tra toàn diện về khả năng triển khai không quân, di chuyển tự động và tấn công mục tiêu tàu chiến.
Đến năm 2021, hệ thống đã chứng minh hiệu quả trong các cuộc diễn tập ngoài khơi California, bao gồm bắn thử thành công.
USMC chính thức tiếp nhận các đơn vị NMESIS đầu tiên vào ngày 26/11/2024 tại căn cứ Camp Smith, Hawaii, nơi hai hệ thống được tích hợp vào Pin 3rd Marine Littoral Regiment (3rd MLR).
Chương trình dự kiến sẽ sản xuất 261 bệ phóng trên 14 pin vào năm 2030, với khả năng hoạt động ban đầu (Initial Operating Capability) đạt được trước cuối năm 2025.
USMC đã từ bỏ chương trình bệ phóng Tomahawk trên bộ để tập trung nguồn lực vào NMESIS, coi đây là nền tảng chống hạm viễn chinh tương lai.
Về triển khai, NMESIS lần đầu tiên được đưa đến Nhật Bản vào ngày 10/7/2025 trên tàu USNS Guam, và huấn luyện thực địa tại Khu vực Huấn luyện Trung tâm gần Camp Hansen, Okinawa.
Đơn vị 12th Medium-Range Missile Battery thuộc 12th Marine Littoral Regiment (3rd Marine Division) đã thực hiện các bài tập mô phỏng bắn tên lửa, tập trung vào khả năng sống sót của bệ phóng và phối hợp chỉ huy.
Hệ thống sẽ tham gia Diễn tập Resolute Dragon 2025 từ ngày 11- 25/9, kết hợp với các hệ thống tên lửa của Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản và bệ phóng Typhon của Quân đội Mỹ.
Trước đó, NMESIS đã được triển khai tại Philippines trong các diễn tập Balikatan 25 và Kamandag 9, chứng minh khả năng hoạt động trong môi trường tranh chấp ven biển.
Thành phần và thiết kế công nghệ
NMESIS là hệ thống chống hạm mặt đất di động, được thiết kế để từ chối tiếp cận khu vực (area denial) và kiểm soát hàng hải trong các kịch bản ven biển tranh chấp cao. Thành phần chính bao gồm:
Bệ phóng ROGUE-Fires: Là phương tiện không người lái dựa trên khung gầm Joint Light Tactical Vehicle (JLTV) bọc thép của Oshkosh. Phần sau của xe được trang bị bệ phóng chứa hai tên lửa chống hạm, với các cảm biến như camera, LiDAR và máy tính bảng để phân tích môi trường xung quanh.
Hệ thống hoàn toàn tự động hóa, cho phép di chuyển, chiếm vị trí và rời đi mà không cần thủy thủ đoàn trên xe, giảm rủi ro cho nhân sự.
Toàn bộ thiết kế không vượt quá kích thước JLTV tiêu chuẩn, dễ dàng vận chuyển bằng máy bay C-130 Hercules hoặc tàu đổ bộ.
Tên lửa Naval Strike Missile (NSM): Sản phẩm của Kongsberg và Raytheon, đây là tên lửa chống hạm chính của hệ thống.
Mỗi bệ phóng mang hai tên lửa trong các container vận chuyển-pu (transport-launch container), có thể nạp lại nhanh chóng bằng cách thay thế container mới. NSM có thiết kế "fire-and-forget" (bắn và quên), sử dụng hệ thống dẫn đường kết hợp.
Hệ thống hỗ trợ các hoạt động Expeditionary Advanced Base Operations (EABO), cho phép thiết lập nút lửa phân tán (fires node) với chỉ huy kiểm soát phân tán, tích hợp với các lực lượng liên minh để theo dõi và tấn công mục tiêu từ đất liền.
Đặc tính kỹ thuật công nghệ
Hệ thống tên lửa chống hạm NMESIS (Navy Marine Expeditionary Ship Inter table System) được thiết kế với tính di động cao và khả năng ẩn náu, lý tưởng cho các địa hình đảo phức tạp ở khu vực Thái Bình Dương.
Tên lửa chính của hệ thống là Naval Strike Missile (NSM), một loại tên lửa chống hạm bề mặt hoạt động ở tốc độ dưới âm thanh (subsonic).
NSM có chiều dài khoảng 4m và khối lượng 410kg, bao gồm đầu đạn xuyên phá nặng từ 120 đến 125kg.
Tên lửa sử dụng động cơ đẩy nhiên liệu rắn để khởi động và động cơ turbojet cho hành trình, đạt tầm bắn từ 185 đến 250km,
Hệ thống dẫn đường của NSM kết hợp định vị quán tính, vệ tinh (GPS) và cảm biến hồng ngoại (IR) ở giai đoạn cuối để tự dẫn chính xác đến mục tiêu.
Về tính di động, NMESIS được tích hợp trên bệ phóng ROGUE-Fires, sử dụng khung gầm Joint Light Tactical Vehicle (JLTV) bọc thép.
Bệ phóng này có khả năng di chuyển tự động trên đường nhựa và địa hình gồ ghề, đồng thời có thể chuyển sang chế độ “ngủ đông” với dấu vết nhiệt thấp, giúp khó bị phát hiện bởi các hệ thống trinh sát đối phương.
Mỗi bệ phóng mang hai tên lửa NSM trong các container vận chuyển-phóng, cho phép tái nạp nhanh chóng bằng cách thay thế container mới.
Thiết kế thấp dấu vết (low-signature) của hệ thống cùng khả năng tự động di chuyển sau khi bắn tăng cường khả năng sống sót, cho phép NMESIS dễ dàng ẩn náu trong địa hình đảo và thực hiện các cuộc tấn công bất ngờ.
Mặc dù NSM không phải là tên lửa siêu thanh, dẫn đến hạn chế về tốc độ và tầm bắn so với các nền tảng tương lai, nhưng chi phí thấp và tính cơ động cao khiến nó trở thành lựa chọn lý tưởng để đối phó với các mục tiêu như tàu nhỏ và tàu đổ bộ trong các kịch bản tranh chấp ven biển.
Ý nghĩa chiến lược và mối đe dọa đối với Trung Quốc
NMESIS nâng cao khả năng kiểm soát biển và từ chối tiếp cận của USMC, đặc biệt ở các eo biển then chốt như eo biển Đài Loan và Biển Đông.
Việc triển khai tại Okinawa – cách Trung Quốc chỉ vài trăm kilomet – đánh dấu sự gia tăng thế lực của Mỹ ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, với hơn 50.000 quân Mỹ đóng tại Nhật Bản.
Hệ thống cho phép phản ứng nhanh chóng, bảo vệ tuyến hàng hải tự do và hỗ trợ đồng minh như Nhật Bản, Philippines.
Đối với Trung Quốc, NMESIS là mối đe dọa lớn vì có thể được triển khai trên các đảo Philippines ở eo biển Luzon (cách Đài Loan dưới 200km), vô hiệu hóa hạm đội Trung Quốc ở phía nam Đài Loan.
Khả năng "ẩn náu" và tấn công bất ngờ làm phức tạp hóa các chiến dịch đổ bộ của Bắc Kinh, buộc họ phải phân bổ tài nguyên để săn lùng các bệ phóng di động này.
Đây là sự triển khai tên lửa Mỹ gần Trung Quốc nhất trong lịch sử, tăng cường khả năng răn đe và phối hợp liên minh.
NMESIS đại diện cho sự chuyển dịch của USMC sang các hệ thống nhẹ, phân tán và tự động hóa, phù hợp với tác chiến hiện đại ở Thái Bình Dương.
Với kế hoạch mở rộng sản xuất, hệ thống này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự cân bằng quyền lực khu vực.
VietBF@ sưu tập
