Kỳ vọng gì từ cuộc họp "chưa từng có" của Fed?

[Romano]

Cuộc họp lần này của Fed đặc biệt không chỉ bởi việc ngân hàng trung ương Mỹ bắt đầu xoay trục trong chính sách lãi suất, mà còn do những diễn biến liên quan đến Hội đồng Thống đốc quyền lực trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump tiếp tục gia tăng sức ép lên cơ quan vốn được xem là độc lập chính trị này.Các quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang nhóm họp trong tuần này tại một cuộc họp quan trọng trong bối cảnh chưa từng có tiền lệ.

Vào 2 giờ chiều ngày 17/9 (giờ Mỹ), các ngân hàng trung ương dự kiến sẽ công bố đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên kể từ tháng 12/2024 nhằm hỗ trợ thị trường lao động Mỹ đang chững lại, với hy vọng rằng các mức thuế quan quy mô lớn của Tổng thống Donald Trump chỉ có tác động hạn chế đến lạm phát.

Tuy nhiên, trong khi bàn luận về triển vọng kinh tế Mỹ, một “vấn đề lớn” vẫn hiện diện: nỗ lực quyết liệt của ông Trump nhằm tái định hình bộ máy lãnh đạo cấp cao của Fed.Ngày 4/9, ông Stephen Miran - cố vấn kinh tế hàng đầu của Tổng thống Trump đã tham dự phiên điều trần phê chuẩn tại Thượng viện Mỹ. Đến ngày 15/9, Thượng viện đã xác nhận ông Miran có ghế trong Hội đồng Thống đốc Fed để hoàn thành phần nhiệm kỳ còn lại, vốn sẽ hết hạn vào cuối tháng 1 nhưng có thể được gia hạn. Ông Miran tuyên bố sẽ không cam kết từ chức nếu chưa có người kế nhiệm chính thức khi nhiệm kỳ kết thúc.

Sau lễ tuyên thệ sáng ngày 16/9, ông Miran đã có quyền bỏ phiếu trong cuộc họp chính sách của Fed tuần này.

Cùng lúc đó, Thống đốc Fed Lisa Cook, người mà ông Trump đã tìm cách sa thải hồi cuối tháng 8, cũng sẽ tham gia bỏ phiếu. Ngày 15/9, một tòa phúc thẩm đã bác bỏ nỗ lực sa thải bà Cook của Tổng thống Trump.

Cuộc họp lần này của Fed đặc biệt không chỉ bởi việc ngân hàng trung ương bắt đầu xoay trục trong chính sách lãi suất, mà còn do những diễn biến liên quan đến Hội đồng Thống đốc quyền lực trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục gia tăng sức ép lên cơ quan vốn được xem là độc lập chính trị này.

Lý do chính Fed cắt giảm lãi suất

Dấu hiệu suy yếu của thị trường lao động là nguyên nhân then chốt khiến Fed giảm lãi suất sau 9 tháng. Các quan chức Fed ngày càng tin rằng tác động từ lạm phát do thuế quan có thể chỉ mang tính tạm thời.

Trong mùa hè, số việc làm mới tăng rất thấp: các doanh nghiệp chỉ tuyển thêm trung bình khoảng 29.000 việc làm trong 3 tháng vừa qua tính đến tháng 8, theo số liệu Bộ Lao động Mỹ. Đây là tốc độ cùng giai đoạn thấp nhất kể từ 2010 (ngoại trừ giai đoạn dịch Covid-19).Hiện nay, số người thất nghiệp đang tìm việc vượt số lượng vị trí tuyển dụng; số đơn xin trợ cấp thất nghiệp trong tuần kết thúc ngày 6/9 đã tăng lên mức cao nhất trong gần 4 năm; và số người thất nghiệp dài hạn (trên 26 tuần) trong tháng 8 đạt mức cao nhất kể từ tháng 11/2021.

Một báo cáo điều chỉnh số liệu việc làm sơ bộ công bố tuần trước cho thấy thị trường lao động Mỹ còn bấp bênh hơn dự kiến trước khi bước vào mùa hè.

Chủ tịch Fed Jerome Powell đã “dọn đường” cho đợt cắt giảm lãi suất trong bài phát biểu cuối tháng 8, cảnh báo rằng “rủi ro suy giảm việc làm đang gia tăng.” Các thống đốc khác, trong đó có Christopher Waller và Michelle Bowman (đều do ông Trump bổ nhiệm), cũng đã ủng hộ việc cắt giảm lãi suất từ tháng 7.

Dự báo kinh tế mới nhất của Fed công bố vào ngày 17/9 sẽ cho thấy mức độ quyết liệt trong việc hạ lãi suất thời gian tới.

Chiến dịch gây áp lực chưa từng có của ông Trump

Trong bối cảnh các giới chức Fed cố gắng giải mã bức tranh kinh tế phức tạp, chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục gia tăng sức ép lên ngân hàng trung ương.

Từ đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump liên tục công khai chỉ trích ông Powell và Fed vì chưa hạ lãi suất. Tổng thống Mỹ từng đe dọa sa thải Chủ tịch Fed nhưng rút lại sau khi được cảnh báo động thái này có thể gây biến động dữ dội trên thị trường tài chính.

Tháng 7, chính quyền Tổng thống Trump cáo buộc Fed quản lý kém dự án cải tạo trụ sở trị giá 2,5 tỷ USD, coi đây là cái cớ để loại ông Powell.

Hiện ông Trump đang tìm cách sa thải Thống đốc Fed Lisa Cook, viện dẫn cáo buộc liên quan đến gian lận thế chấp. Bộ Tư pháp đang điều tra, trong khi tòa án vẫn để bà Cook tiếp tục công việc cho tới khi vụ kiện được phân xử.

Trong khi đó, việc ông Miran - một cố vấn thân cận với Tổng thống Trump được xác nhận tham gia Hội đồng Thống đốc đã gây lo ngại cho phe Dân chủ. Ông Miran khẳng định ông sẽ tuân thủ quy tắc đạo đức, pháp luật và giữ quan điểm độc lập.

Ông Trump tuyên bố muốn giành thế đa số cho đảng Cộng hòa trong Hội đồng Thống đốc, và tiến trình phê chuẩn ông Miran được thúc đẩy nhanh chóng, chỉ mất khoảng một tháng. Điều này được cho là để ông Miran kịp tham gia bỏ phiếu trong cuộc họp tháng 9, nơi Fed được kỳ vọng gần như chắc chắn sẽ cắt giảm lãi suất ít nhất 0,25 điểm phần trăm.