Một cặp sinh ba đang dùng chổi để dọn dẹp mớ hỗn độn mà chúng đã gây ra trong siêu thị. Một con mèo con đang bị đàn kiến ăn thịt từ bên trong. Một đứa trẻ mới biết đi có cái đầu là quả cam đang được một con cá kình và một con búp bê Labubu cứu sau khi nhảy ra khỏi một con tàu du lịch.
Nếu tất cả những điều này mới nghe qua, có vẻ như một mớ hỗn độn vô nghĩa của các hình ảnh được tạo ra thật ngẫu nhiên, thì đó chính là điểm mấu chốt của tác hại xấu của ứng dụng AI.
Chào mừng bạn đang đến với loại nội dung mới nhất đang lan tràn trên các nền tảng mạng xã hội, các trang web streaming, trò chơi điện tử và toàn bộ internet:
"rác" từ trí tuệ nhân tạo (AI).
Thuật ngữ này đề cập đến các video, văn bản, hình ảnh và âm thanh được tạo ra tứ ứng dụng AI và có xu hướng với chất lượng thấp kém, được ngụy tạo ra hàng loạt với tốc độ nhanh để giữ chân người tiêu dùng dán mắt vào màn hình một cách vô ý thức càng nhiều càng tốt, tạo ra nguồn thu nhập cho những người sáng tạo ra chúng.
Có vẻ nghe thấy thật nực cười khi có người muốn dành hơn một giây để xem một con cá mập do AI tạo ra mang đôi giày thể thao và cầm súng máy đang chiến đấu với một con cá sấu có thân hình là một chiếc máy bay quân sự. Nhưng trên thực tế, sự lan tràn nhanh chóng của "rác rưỡi" AI trên internet là sự chứng minh cho sự thành công trong việc thu hút sự chú ý của người tiêu dùng toàn thế giới.
(Minh họa)
Tờ
The Guardian đã phát hiện thấy ra, trong số 100 kênh được chý ý nhiều nhất trên YouTube vào tháng 7 năm 2025, có đến 9 kênh chỉ đăng tải ra nội dung hoàn toàn do AI ngụy tạo ra. Dựa trên số liệu từ công ty phân tích
Playboard, kênh YouTube được xem nhiều đứng thứ 4 của Singapore vào tháng 8 năm 2025 là
Pouty Frenchie, một kênh chỉ đăng các video do AI tạo ra về một chú chó bull Pháp hoạt hình.
Thể loại này đã bùng nổ mạnh vì mọi người đã khám phá ra, việc sáng tạo và cho đăng tải những nội dung nloài này là cách để kiếm được tiền nhanh chóng và dễ dàng. Trên mạng, không khó để tìm thấy ra các kênh nơi mà người sáng tạo ra nội dung nói về cách thức họ đã kiếm được hàng ngàn đô la mỗi tháng nhờ ngụy tạo ra hàng loạt nội dung AI dạng này, và chỉ dạy cho người khác cách thực hiện điều tương tự.
Bốn trong số 5 người phụ huynh (81%) ở Singapore lo ngại về việc con cái họ tiếp xúc với nội dung không phù hợp ở trực tuyến, theo một cuộc khảo sát của Bộ Phát triển Kỹ thuật số và Thông tin (
MDDI). Và những lo ngại dạng này không phải là không có nguyên nhân chính đáng.
Thoạt nhìn,
"rác rưỡi" từ AI ngụy tạo ra trông có vẻ chỉ là sự phân tâm vô hại, nhưng các chuyên gia nhiều nơi đã giống lên tiếng báo động về việc có thể phát sinh ra những tác động tiêu cực về lâu dài đối với những ai theo dõi thường xuyên, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên có bộ não đang phát triển. Một thể loại phụ của "rác rưỡi" AI thậm chí còn được gọi là
"gây thối não" (brain rot) do tác động xấu gây ra cho những người xem thường xuyên.
Oxford University Press thậm chí còn gọi
"hiện tượng gây thối não" là cụm từ ngữ của Năm 2024 của họ.
(Minh họa)
Ông Eric Kua, đang điều hành một trung tâm gia sư, lo lắng cho đứa con trai 9 tuổi của mình không thể phân biệt ra được video do AI hay con người tạo ra, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng đọc hiểu phương tiện truyền thông và kỹ năng suy nghĩcủa cậu bé về lâu dài.
"Đối với trẻ em, một video chỉ thuần túy là một video... Đó là nơi có nhiều rủi ro tiềm tàng bởi vì chúng có thể chấp nhận bất cứ điều gì là bình thường hoặc đáng tin cậy tuy không đáng tin".
"Rác rưỡi" từ AI cũng đang làm xấu đi mức độ uy tín của internet, với sự kiện mọc lên như nấm của các trang web đang bán ra mọi thứ từ tin tức giả mạo đến các công thức nấu ăn giả mạo, khi những người tạo ra nội dung từ AI tìm cách kiếm tiền từ các quảng cáo trực tuyến. Đáng báo động hơn nữa là
"rác rưỡi" từ AI đã làm nghiêm trọng thêm các thông tin sai lệch trong các thời điểm khủng hoảng trên khắp thế giới, gây ra những hậu quả thực tế cho những sự kiện có liên quan.
Tiến sĩ John Pinto, trưởng phòng tư vấn của công ty sức khỏe tâm thần
ThoughtFull, cho biết bản chất gây ra kích thích quá mức và gây mất phương hướng của các video
"rác rưỡi " từ AI có thể tác động đến sức khỏe về tâm thần và nhận thức người sử dụng mạng.
"Nó làm xói mòn khả năng tập trung của con người, suy giảm khả năng ghi nhớ, gia tăng tâm trạng lo lắng, đặc biệt ở giới trẻ, khi bắt chước các mô hình về hành vi được thấy trong nghiện cờ bạc", ông này nói.
(Minh họa)
Sự tràn ngập của "rác rưỡi " từ AI đang khiến cho nguồn internet trở thành nguồn tài nguyên bgay2 càng nghèo nàn hơn cho những ai tìm kiếm thông tin trung thực và sự kết nối thực sự. Quá trình suy giảm niềm tin của công chúng đối với mang xã hội trực tuyến do chất lượng dịch vụ kém cỏi, do mục đích ưu tiên kiếm lợi nhuận qua việc ngụy tạo ra tràn lan các nội dung giả tạo, thậm chí đã được đặt một cái tên: "
enshittification". Đây là thuật ngữ được đặt ra từ nhà báo và tác giả chuyên về khoa học giả tưởng người Canada-Anh Cory Doctorow.
Phó giáo sư Brian Lee của SUSS cho biết làn sóng
"rác rưỡi" từ AI hàng ngày trên mạng xã hội sẽ làm giảm lòng tin của công chúng, nhưng ông cũng tin rằng các công ty kỹ thuật sẽ tự điều chỉnh kịp thời.
"Tôi bắt đầu thấy nguy cơ của 'enshittification,' nơi một số nền tảng chọn ưu tiên về số lượng thay vì chất lượng," ông này cho biết.
"Nhưng tôi vẫn thấy lạc quan về tương lai của internet... Tôi nghĩ sự bùng nổ hiện tại của 'rác rưỡi' từ AI không phải là sự kết thúc của internet đang có hướng đi tốt đẹp, mà là bài kiểm tra tuy đầy căng thẳng và đau đớn nhưng cần thiết".
Để bảo vệ trẻ em, giáo sư Looi Chee Kit của
NIE cho biết cần có một "biện pháp hửu hiệu qua nhiều lớp" có liên quan đến các nền tảng mạng xã hội, từ chính phủ, các chuyên gia về giáo dục và các bậc phụ huynh. Ví dụ, theo quan điểm của ông, các quy định về luật lệ bảo vệ an toàn trẻ em và bảo vệ người tiêu dùng hiện có cần nên được cho mở rộng để bao gồm cả nội dung của AI.
"Ngoài kiến thức hiểu biết về phương tiện truyền thông truyền thống, trẻ em phải được học qua kiến thức về AI, chẳng hạn như (đặt câu hỏi) ai đã tạo ra nội dung, tại sao nó được tạo ra, liệu nó có thể được xác minh đúng/sai hay không".
