Chuyên gia cảnh báo rủi ro khi dùng ChatGPT để chọn cổ phiếu

[Romano]

Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo đang lan sang cả lĩnh vực tài chính, khi ngày càng nhiều nhà đầu tư cá nhân sử dụng ChatGPT hay các chatbot AI để tìm kiếm cơ hội sinh lời trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng xu hướng này tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt khi thị trường đảo chiều.Theo báo cáo của Reuters, khoảng 13% nhà đầu tư cá nhân toàn cầu hiện đã dùng công cụ AI như ChatGPT hoặc Gemini của Google để lựa chọn cổ phiếu, trong khi gần một nửa cho biết sẽ cân nhắc áp dụng trong tương lai.

Khác với giao dịch thuật toán – nơi máy tính tự động thực hiện hàng nghìn lệnh chỉ trong vài giây – ChatGPT chủ yếu đóng vai trò “cố vấn ảo”: nhà đầu tư đặt câu hỏi, đọc phân tích từ AI, rồi tự quyết định giao dịch qua công ty môi giới.

Một số câu chuyện thành công khiến trào lưu này càng lan rộng. Tháng 3/2023, trang web Finder nhờ ChatGPT chọn danh mục 38 cổ phiếu dựa trên tiêu chí chất lượng doanh nghiệp, nợ thấp và tăng trưởng bền vững. Kết quả, danh mục này tăng giá trị gần 55% – vượt trung bình 19 điểm phần trăm so với 10 quỹ phổ biến nhất tại Anh.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng thành tích ấn tượng này phần lớn đến từ bối cảnh thị trường Mỹ đang ở vùng đỉnh, khi chỉ số S&P 500 tăng 23% năm ngoái và thêm 13% trong năm nay. Trong điều kiện thuận lợi, hầu như mọi chiến lược đầu tư đều có thể trông như hiệu quả.

Jeremy Leung – cựu chuyên gia phân tích tại UBS – thừa nhận ông hiện dùng ChatGPT để quản lý danh mục cá nhân thay vì các dịch vụ dữ liệu đắt đỏ như Bloomberg.

Nhưng ông cũng nhấn mạnh AI có hạn chế rõ ràng: không truy cập được dữ liệu theo thời gian thực hay thông tin nằm sau “paywall”, dễ bỏ lỡ phân tích quan trọng.

Để khắc phục, ông thường đưa ra các yêu cầu cụ thể như: “Giả sử bạn là nhà phân tích bán khống, hãy trình bày luận điểm short của cổ phiếu này.”

Một rào cản khác là tính chính xác. Dan Moczulski, Giám đốc điều hành eToro tại Anh, cho rằng rủi ro lớn nhất đến từ việc coi ChatGPT hay Gemini như “quả cầu tiên tri”. Các mô hình ngôn ngữ dễ đưa số liệu sai, nhầm lẫn mốc thời gian và thường dựa quá nhiều vào dữ liệu lịch sử để dự đoán tương lai.

Thực tế, AI chỉ là bước tiếp theo trong quá trình “dân chủ hóa” đầu tư cá nhân. Từ năm 1984, Charles Schwab đã triển khai dịch vụ giao dịch điện tử, rồi E-Trade ra đời năm 1992 giúp giảm phí giao dịch từ hàng trăm USD xuống dưới 10 USD.

Sau khủng hoảng tài chính 2008, robo-advisor như Betterment (2010) hay Wealthfront (2011) nổi lên, tự động cân bằng danh mục dựa trên mục tiêu khách hàng. Đến cuối năm 2015, gần 100 công ty robo-advisor toàn cầu đã quản lý 60 tỷ USD tài sản.

Sự xuất hiện của ChatGPT cuối 2022 đánh dấu bước ngoặt mới, cho phép nhà đầu tư trực tiếp đặt câu hỏi và nhận phân tích thay vì phụ thuộc vào thuật toán lập trình sẵn. Thị trường robo-advisory toàn cầu thậm chí được dự báo sẽ tăng trưởng tới 600% vào năm 2029.

Dù vậy, chuyên gia vẫn cảnh báo về nguy cơ khi quá nhiều người “nhờ cậy” AI để kiếm lời.

“Nếu mọi người quen với việc đầu tư bằng AI và liên tục có lãi, họ có thể không biết xoay xở thế nào khi thị trường khủng hoảng,” Leung chia sẻ.

Rủi ro không chỉ dừng ở mức thua lỗ cá nhân, mà còn nằm ở việc nhà đầu tư nhỏ lẻ có đủ kiến thức quản trị rủi ro hay không khi thị trường chuyển sang xu hướng giảm.