Mamdani, 34 tuổi, đắc cử Thị trưởng New York với chính sách ủng hộ nhập cư, có thể châm ngòi cuộc đối đầu căng thẳng với Tổng thống Trump.
Zohran Mamdani, thành viên đảng Dân chủ, ngày 5/11 tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử Thị trưởng New York, đánh bại cựu thống đốc New York Andrew Cuomo, người tranh cử với tư cách ứng viên độc lập, và ứng viên đảng Cộng hòa Curtis Sliwa.
Mamdani, 34 tuổi, trở thành người Hồi giáo đầu tiên, người gốc Nam Á đầu tiên và cũng là người trẻ nhất trong hơn một thập kỷ qua lãnh đạo New York, thành phố lớn nhất Mỹ với khoảng 8,5 triệu dân.
Trong diễn văn chiến thắng, Mamdani lập tức chỉ trích Tổng thống Donald Trump, người sinh ra ở New York và từng gây dựng sự nghiệp kinh doanh thành công tại đây trước khi tham gia chính trường.
"Cách để khiến một người lạm quyền phải sợ hãi là phá bỏ những điều kiện giúp ông ta tăng quyền lực. Đây không chỉ là cách để ngăn ông Trump, mà còn là cách ngăn những người giống ông ấy sau này. Thưa ông Trump, tôi biết ông đang dõi theo tôi, tôi muốn nhắn nhủ ông rằng: Hãy mở loa to lên", ông Mamdani nói trong tiếng vỗ tay vang dội.
Động thái được coi là "lời tuyên chiến", châm ngòi cho cuộc đối đầu căng thẳng giữa thành phố này với chính quyền liên bang. "Bắt đầu rồi đây!", ông Trump ngay sau đó đăng dòng trạng thái trên Truth Social.
"Hai người đều ở New York, cùng xây dựng hình ảnh qua lời hứa 'thay đổi hệ thống cũ', nhưng lại theo đuổi những mục tiêu hoàn toàn đối lập", chiến lược gia đảng Dân chủ Basil Smikle nói với Hill. "Quan hệ giữa họ sẽ cực kỳ căng thẳng. Mô tả như vậy vẫn là còn nhẹ".
Thị trưởng đắc cử Zohran Mamdani phát biểu tại khu Queens, New York City ngày 5/11. Ảnh: AP
Mamdani sinh năm 1991 trong gia đình gốc Ấn tại Uganda, lớn lên ở Cape Town, Nam Phi trước khi chuyển đến thành phố New York năm 7 tuổi. Ông là con trai của nhà sản xuất phim Mira Nair và giáo sư về châu Phi Mahmood Mamdani tại Đại học Columbia.
Năm 2014, Mamdani tốt nghiệp ngành nghiên cứu châu Phi tại Cao đẳng Bowdoin và đồng sáng lập một tổ chức ủng hộ người Palestine tại trường này. Ông từng làm cố vấn về nhà ở, hỗ trợ những người thu nhập thấp ở khu Queens có nguy cơ bị tịch biên nhà, tự nhận là rapper với nghệ danh Mr. Cardamom.
Trải nghiệm này thúc đẩy Mamdani bước vào chính trường để giải quyết cuộc khủng hoảng về nhà ở. Sự nghiệp âm nhạc ngắn ngủi của Mamdani đôi khi trở thành mục tiêu để đối thủ chính trị công kích.
Tháng 11/2020, Mamdani được bầu vào nghị viện bang New York, trở thành nam nghị sĩ gốc Nam Á đầu tiên, người Uganda đầu tiên và là một trong ba người Hồi giáo tại cơ quan này. Ông tái đắc cử vào các năm 2022 và 2024.
Mamdani không mấy nổi tiếng khi bước vào cuộc đua giành chức thị trưởng năm ngoái. Ông chiến thắng Cuomo trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ hồi tháng 6 với cách biệt 12 điểm phần trăm, nhanh chóng trở thành một trong những chính trị gia được yêu mến và cũng gây chia rẽ nhất Mỹ.
Trong suốt chiến dịch tranh cử, Mamdani nhiều lần tự định vị bản thân là ứng viên sẽ đối đầu ông Trump, khác với Cuomo. "Họ có chung nhà tài trợ, chung tầm nhìn hạn hẹp và cùng mang tâm lý muốn làm gì thì làm mà không sợ bị trừng phạt", Mamdani nói.
Mamdani tập trung chủ yếu vào phản đối các chính sách của ông Trump, đặc biệt là vấn đề nhập cư đang ảnh hưởng đến New York. Một số cam kết ông đưa ra còn có miễn phí xe buýt trong thành phố, duy trì mức giá thuê nhà ổn định, cung cấp dịch vụ chăm sóc trẻ em có chi phí hợp lý, tăng lương tối thiểu vào năm 2030 và giảm chi phí sinh hoạt bằng cách tăng thuế đối với các tập đoàn lớn, nhóm 1% người giàu nhất New York.
Tổng thống Trump theo dõi các cam kết tranh cử của Mamdani, chuyển hóa chúng thành lời kêu gọi vận động cho ông.
Ông mô tả Mamdani là "kinh khủng", "tin xấu", "kẻ điên rồ" mà ông có thể cho bắt giữ. Trên mạng xã hội và trước công chúng, ông Trump cảnh báo rằng nếu trở thành thị trưởng New York, Mamdani sẽ phải đối mặt "những rắc rối với Washington chưa từng có trong lịch sử thành phố một thời vĩ đại của chúng ta".
Các trợ lý và đồng minh của ông Trump cho rằng Mamdani và thành phố New York khả năng cao trở thành những mục tiêu tiếp theo bị Tổng thống Trump nhắm đến trong chiến dịch triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia để hỗ trợ truy quét nhập cư. Số khác tỏ ra thận trọng hơn, vì ông Trump vẫn có lợi ích gắn bó với sự thịnh vượng tài chính của New York.
Ông Trump đe dọa rằng nếu Mamdani đắc cử, chính phủ sẽ dừng hỗ trợ ngân sách liên bang, chỉ cấp tối thiểu theo quy định, cho New York. Theo báo cáo của Văn phòng Kiểm toán trưởng bang New York, chính phủ liên bang sẽ cấp 7,4 tỷ USD cho thành phố New York trong năm tài khóa 2026, tương đương khoảng 6,4% tổng chi tiêu của thành phố.
Nếu thực hiện lời đe dọa này, chính quyền Tổng thống Trump khả năng cao sẽ đối mặt đơn kiện từ New York và Mamdani dường như đã sẵn sàng cho tình huống đó. Mamdani tuyên bố không khuất phục trước những lời đe dọa từ ông chủ Nhà Trắng, nhấn mạnh rằng New York sẽ trở thành hình mẫu "đánh bại Tổng thống Trump và phong trào chính trị của ông".
"Nếu có nơi nào có thể chỉ cho nước Mỹ cách đánh bại Donald Trump, thì đó chính là thành phố đã tạo nên ông ấy", Mamdani phát biểu trước đám đông ủng hộ. "Nghe này Tổng thống Trump: nếu muốn đánh bại bất cứ ai trong số chúng tôi, ngài sẽ phải đối đầu với cả tập thể".
Để chuẩn bị cho cuộc chiến pháp lý này, Mamdani tuyên bố sẽ tuyển thêm 200 luật sư vào Sở Tư pháp thành phố, trong nỗ lực đối phó với "sự lạm quyền từ Nhà Trắng".
Mamdani cũng chỉ trích việc ông Trump cảnh báo triển khai Vệ binh Quốc gia đến New York, cho rằng nếu để đảm bảo an toàn, Tổng thống nên điều vệ binh đến "10 bang có tỷ lệ tội phạm cao nhất Mỹ, và 8 trong số đó do đảng Cộng hòa lãnh đạo". "Nhưng vì đó là những bang ngả về phe Cộng hòa nên ông ấy không hành động", Mamdani nói thêm.
Mamdani cũng bác bỏ những lo ngại liên quan bài phát biểu không khác gì "lời tuyên chiến" với Tổng thống.
"Tôi sẽ làm việc với Tổng thống nếu ông ấy muốn chung tay thực hiện các cam kết đưa ra khi tranh cử là khiến thực phẩm rẻ hơn hoặc giảm chi phí sinh hoạt", Mamdani trả lời phỏng vấn kênh NY1. "Nhưng nếu Tổng thống nhắm đến người dân thành phố, tôi sẽ đứng ra bảo vệ họ".
David Axelrod, cố vấn lâu năm cho cựu tổng thống Barack Obama, cho rằng một số bình luận của Mamdani về ông Trump là "không cần thiết".
"Tôi không nghĩ lao vào cuộc đấu khẩu với ông Trump là chiến lược khôn ngoan, nhưng đứng vững khi ông ấy công kích thành phố thì là điều cần thiết", theo ông Axelrod. "Vấn đề đặt ra là: làm sao thách thức Tổng thống mà vẫn thể hiện mình là thị trưởng của toàn thể người dân thành phố?".
Chiến lược gia đảng Dân chủ Anthony Coley dự đoán cuộc đối đầu Trump - Mamdani "sẽ trở nên rất khốc liệt".
"Tổng thống Trump chắc chắn sẽ tìm cách trừng phạt Mamdani bằng cách cắt ngân sách liên bang của New York, nhưng ông ấy nên cẩn thận. Mamdani biết cách huy động cử tri trẻ tuổi, bao gồm cả nhiều người trong nhóm ủng hộ từng bỏ phiếu cho ông Trump năm 2024", Coley nói.
