Nổi danh là một trong những bộ óc vĩ đại nhất của thời đại, Aristotle được đức vua xứ Macedonia mời về triều đ́nh dạy dỗ thái tử Alexander. Tại đây, Aristotle đă xây dựng một ngôi trường có vẻ đẹp như ở thiên đường với cảnh quan tươi xanh, suối nước róc rách và những hang động lớn như trong thần thoại Hy Lạp.
Theo Acient Origins, Aristotle là học tṛ xuất sắc của đại triết gia Platon, có công tiếp nối, phát triển và thống nhất triết lư thành tư tưởng triết học cổ đại. Cùng với Platon và Socrates, Aristotle là một trong ba trụ cột của văn minh Hy Lạp cổ đại.
Nổi tiếng là một trong những bộ óc vĩ đại nhất của thời đại, Aristotle được Philip Đệ nhị - đức vua xứ Macedonia, mời về triều đ́nh dạy dỗ thái tử Alexander, người sau này trở thành Alexander Đại đế.
Aristotle đă lập nên một trường học đặt tại Nymphaion, Mieza, nằm gần khu lăng mộ của vua cha Alexander Đại đế ở Naoussa, thành phố nhỏ phía bắc Hy Lạp. Ngôi trường có cảnh quan xanh tươi, suối nước róc rách xung quanh và những hang động lớn giống như trong thần thoại cổ Hy Lạp. Trong khung cảnh tươi đẹp như thiên đường nơi hạ giới, các học viên của Aristotle được truyền thụ những kiến thức về triết học và nhiều ngành khoa học khác ở thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên.
Khung cảnh như thiên đường
Khi Aristotle xây dựng trường học trong những hang động tuyệt đẹp ấy, th́ ngoài đền thờ các nữ thần, vùng đất này cũng đă chứa đầy những di tích cổ xưa. Vẫn c̣n tồn tại đến ngày nay có thể kể đến dăy cột trụ chống đỡ mái ṿm cao hai tầng, những cột trụ kiểu Ionic gồm hai ṿng cuốn xoắn ốc được gắn trên đầu cột được trang trí gờ chỉ.
Trường học được tạo thành nhờ sự kết nối của ba hang động tự nhiên. Tường đá có bề mặt phẳng thẳng đứng, hàng lỗ đục sâu vào đá kê xà của mái nhà vẫn c̣n hiện hữu đến ngày nay. Ngói lợp và đồ gốm trang trí từ mái hiên đang được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học của Veroia.
Khung cảnh tươi đẹp nơi đại triết gia dạo chơi cùng các môn đệ, đồng thời truyền thụ cho họ những triết lư về thế giới đạo đức và chính trị gần như không thay đổi qua nhiều thế kỷ. Vẫn vẹn nguyên nơi đó những lối ṃn phủ đầy cỏ hoa, cây cối xanh tươi, suối mát yên b́nh chảy róc rách.
Nhà hiền triết ở Naoussa
Aristotle sinh năm 384 trước Công nguyên tại thị thành Stagira, Chalkidice, ở ngoại vi phía bắc của Hy Lạp cổ. Cha ông là Nicomachus, một bác sĩ, và mẹ ông tên là Phaestia. Aristotle có một em trai tên là Arimnestus và một em gái tên là Arimneste. Cha mẹ của Aristotle qua đời khi ông c̣n rất nhỏ, và người giám hộ Proxenus xứ Atarneus, đă dạy dỗ Aristotle vài năm trước khi gửi đến Athens để theo học trường Platon.
Aristotle theo học ở đó từ năm 18 tuổi đến năm 37 tuổi. Năm 347 trước Công nguyên, khi rời trường, Aristotle đă trở thành triết gia nổi tiếng trong giới quư tộc ở kinh thành cổ giàu sang Pella của xứ Macedonia.
Aristotle tin vào những khái niệm và kiến thức cơ bản có được dựa trên nhận thức. Kiến thức của ông về các ngành khoa học tự nhiên được sử dụng để tŕnh bày nhiều nền tảng triết lư cơ bản.
Di bút của Aristotle tŕnh bày, đề cập đến nhiều lĩnh vực như vật lư học, siêu h́nh học, thi văn, kịch nghệ, âm nhạc, luận lư học, tu từ học (rhetoric), ngôn ngữ học, kinh tế học, chính trị học, đạo đức học, sinh học, và động vật học.
Aristotle được xem là người đặt nền móng cho môn luận lư học (logic), một số tác phẩm của ông được coi là các nghiên cứu chính thức được biết đến sớm nhất của logic, mà đến thế kỷ 19 th́ trở thành cơ sở cho các logic h́nh thức hiện đại.
Các kết quả phân tích của Aristotle tạo ra quan điểm mới về vật lư học, dẫn hướng nghiên cứu cho các học giả thời Trung cổ và mở rộng ảnh hưởng vào thời kỳ Phục hưng. Những quan điểm này thậm chí vẫn được coi là không thể thay thế đến tận thời kỳ Khai sáng do liên hệ chặt chẽ với cuộc Cách mạng Khoa học.
Xét về diện mạo, Aristotle là một người đàn ông thấp lùn, đầu hói và có đôi mắt nhỏ. Ông cũng là người nghiện trang phục và vật dụng xa xỉ. Đối với những môn đệ của ḿnh, Aristotle thể hiện sức lôi cuốn, thu hút đặc biệt, nếu không thế tại sao ông lại có ảnh hưởng đến như vậy với những học viên có đ̣i hỏi khắt khe về học thuật.
Những học tṛ nổi tiếng của Aristotle
Sau khi Aristotle rời trường Academy của Platon, năm 343 trước Công nguyên, quốc vương Macedonia là Philip II mời Aristotle về triều đ́nh để dạy cho thái tử Alexander cùng một số nhà quư tộc khác của vương triều Macedonia, như Ptolemy (người sáng lập vương quốc Ptolemaic ở Ai cập) hay Cassander - vua trị v́ của Macedonia từ 305 đến 297 trước Công nguyên.
Aristotle truyền đạt cho những học viên trẻ tuổi mọi kiến thức hiểu biết của bản thân ḿnh, bên cạnh những chủ đề lư luận tiếp thu được từ trường học của Platon, những chuyên đề khiến ông say mê yêu thích cũng được thảo luận sôi nổi.
Những cuốn sách giáo khoa của trường cũng được biên soạn theo chủ nghĩa trừu tượng, siêu h́nh học khác với những trường học thông thường. Mục đích của Aristotle là tạo cho học viên có những quan điểm cách nh́n riêng độc lập, sách vở chỉ đóng vai tṛ chỉ đường dẫn lối hay phương tiện ghi chép giúp ghi nhớ. Cách dạy này tỏ ra đặc biệt phù hợp với những cá nhân ưu tú theo học tại ngôi trường này.
Hơn thế nữa, Aristotle c̣n dạy học tṛ nhiều kiến thức y khoa như cách pḥng chống phát hiện sớm căn bệnh và cách t́m ra thuốc chữa bệnh hiệu quả. Những kiến thức này tỏ ra rất hữu ích đối với Alexander trong thời kỳ tham chiến trên các chiến trường khắc nghiệt và thậm chí đi đâu Alexander cũng mang theo bản sao tác phẩm Iliad của Homer.
Alexander rất yêu quư và kính trọng Aristotle, luôn coi nhà hiền triết như cha và đă từng tuyên bố mạng sống của ông nhận được từ cha đẻ, nhưng người dạy ông sống làm người đạt được mọi thành công chính là Aristotle.
Năm 335 trước Công nguyên, Alexander chuẩn bị tiến quân đánh chiếm đế quốc Ba Tư, Aristotle trở lại Athens lập trường học lấy tên là Lyceum và giảng dạy tại đây hơn một thập kỷ. Aristotle mất năm 322 trước Công nguyên, một năm sau khi Alexander băng hà. Di sản triết học của Aristotle chứa đầy những cuốn sách, những câu chuyện thú vị về vị vua vĩ đại của nhân loại - Alexander Đại đế.
Ngày nay, rất nhiều khách du lịch tới thăm Naoussa, ghé lại những nơi Alexander và Aristotle đă từng ngồi đàm đạo về triết học, trải nghiệm cảm giác am tường thông thái của các bậc hiền triết thời xa xưa.
vbf @ sưu tầm
