Với vị trí địa lư đặc biệt và khí hậu khắc nghiệt, nơi đây thường được ví như “tận cùng thế giới” nhưng lại tập trung rất nhiều nhân vật đặc biệt đến từ khắp các quốc gia.
Vùng đất gần cực Bắc bậc nhất có người sinh sống
Ở Bắc Băng Dương, khoảng giữa Na Uy và Bắc Cực, là thị trấn Ny-Alesund (tên chính xác Ny-Ålesund), nơi được xem là vùng đất gần cực Bắc nhất có người sinh sống. Với một bên là ngọn núi cao vút, và bên c̣n lại là vịnh hẹp, đây là một nơi tuyệt đẹp đến nghẹt thở. Đây có lẽ cũng là một trong những nơi tốt nhất trên Trái đất để hít thở, bởi không khí ở đây sạch sẽ nhất thế giới.
Với dân số chưa đầy 100 người, Ny-Alesund cấm sử dụng Wi-Fi và các thiết bị di động để đảm bảo không có sóng vô tuyến xuất hiện và gây ảnh hưởng tới đời sống của những "cư dân đặc biệt". Đồng thời, tất cả ngôi nhà đều được mở khóa để pḥng trường hợp cư dân cần trú ẩn khẩn cấp nếu gặp gấu Bắc Cực.
Trước đây nơi này từng là một thị trấn chuyên về khai thác mỏ, nhưng giờ đây nó là trạm nghiên cứu Bắc Cực lớn nhất thế giới. Các nhà nghiên cứu đến từ khắp nơi trên thế giới là những người hiếm hoi sống ở đây để thực hiện các cuộc nghiên cứu về môi trường Trái Đất.
Với bầu không khí trong lành và môi trường tự nhiên ít bị ô nhiễm, đây là nơi lư tưởng để theo dơi tác động của biến đổi khí hậu. Từ năm 1989, Đài khí tượng Zeppelin tại Ny-Alesund đă trở thành trung tâm quan trọng trong việc đo lường khí nhà kính và các chất ô nhiễm trong khí quyển.
Với một bên là ngọn núi cao vút, và bên c̣n lại là vịnh hẹp, đây là một nơi tuyệt đẹp đến nghẹt thở.
Nằm ở độ cao 472 mét trên sườn núi Zeppelin Fjellet, Đài khí tượng Zeppelin giúp các nhà khoa học ghi nhận những thay đổi nhỏ nhất trong không khí. Với vị trí xa xôi, cách xa các nguồn ô nhiễm chính, việc đo lường tại đây được coi là một thước đo chính xác để phản ánh t́nh trạng ô nhiễm toàn cầu. Ông Ove Hermansen, một nhà khoa học tại Đài quan sát Zeppelin, nhấn mạnh rằng: "Nếu bạn đo được mức ô nhiễm ở đây, th́ điều đó có nghĩa là mức độ đó đă lan rộng khắp nơi trên thế giới."
Các nghiên cứu tại Ny-Alesund là một phần quan trọng trong nỗ lực quốc tế nhằm hiểu rơ hơn tác động của con người đến khí hậu. Các phép đo tại Đài khí tượng Zeppelin không chỉ nhằm xác định mức độ khí nhà kính mà c̣n góp phần phát hiện các chất độc hại có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái Bắc Cực.
Cuộc sống đặc biệt của những nhà khoa học tại đây
Đối với những người sống tại Ny-Alesund, cuộc sống hàng ngày không chỉ xoay quanh các nghiên cứu mà c̣n phải đối mặt với những điều kiện sống khắc nghiệt. Thời tiết tại đây thay đổi thất thường với nhiệt độ xuống thấp kỷ lục, từng chạm mốc -37,2°C vào mùa đông.
Thị trấn bao gồm khoảng 30 cabin gỗ, được đặt tên theo các thành phố lớn trên thế giới như London, Amsterdam, và Mexico City, như một lời nhắc nhở về sự kết nối giữa con người dù ở nơi xa xôi nhất.
Tuy nhiên, ngoài những ngôi nhà, các h́nh thức liên lạc tại Ny-Alesund rất hạn chế. Điện thoại di động và Wi-Fi đều bị cấm để tránh ảnh hưởng đến các thiết bị nghiên cứu. Tất cả các hoạt động sử dụng đường truyền vô tuyến cần được cấp phép đặc biệt.
Các nhà khoa học ở đây cần có một tinh thần thép để chịu đựng mùa đông kéo dài với bóng tối 24 giờ trong nhiều tháng liền. Trong điều kiện đó, việc di chuyển trở thành thách thức không nhỏ. Theo TechInsider, một nghiên cứu sinh người Ư đă phải đi bộ qua vùng hoang dă Bắc Cực trong đêm tối với tầm nh́n chỉ 2-3 mét để thay bộ lọc trên thiết bị.
Đặc biệt, gấu Bắc Cực cũng thường xuyên ghé thăm khu vực thị trấn, khiến cư dân luôn phải cảnh giác. Để đảm bảo an toàn, mọi ngôi nhà đều không khóa cửa, cho phép người dân trú ẩn nếu có t́nh huống bất ngờ xảy ra. Sự xuất hiện thường xuyên của loài động vật to lớn này là lời nhắc nhở liên tục về việc sống gần gũi với thiên nhiên và phải luôn sẵn sàng đối mặt với các mối đe dọa.
Bảo tồn và nghiên cứu - Nhiệm vụ cao cả tại Bắc Cực
Với mục tiêu giữ ǵn môi trường, Ny-Alesund không mở cửa cho khách du lịch. Chỉ những nhà khoa học và nhân viên trạm nghiên cứu mới được phép đến đây. Nhiếp ảnh gia Anna Filipova là một trong số ít người được cấp phép đặc biệt để ghi lại cuộc sống và công việc tại Ny-Alesund.
Đây là lần đầu tiên cô đến thị trấn xa xôi này để chụp ảnh, và nơi đây cũng là một trong những địa điểm hoang dă và gần Bắc Cực nhất mà cô từng làm việc.
Filipova nhận xét: "Bắc Cực là một trong những nơi hấp dẫn nhất trên Trái Đất, nhưng cũng là nơi nguy hiểm nhất." Sự thay đổi liên tục của Bắc Cực với những hiện tượng tan chảy, tái tạo và biến mất đă tạo nên một môi trường tuyệt vời cho việc quan sát tác động của biến đổi khí hậu.
Dù Ny-Alesund cách xa các khu vực đông dân cư, nó vẫn không thoát khỏi ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến từ châu Âu và Bắc Mỹ. Ô nhiễm không khí theo ḍng lưu chuyển khí quyển, khiến ngay cả khu vực trong lành nhất trên thế giới cũng chịu sự tác động.
Filipova hy vọng rằng những bức ảnh của cô sẽ giúp người xem hiểu thêm về sự mong manh của Bắc Cực. Cô nhấn mạnh một ví dụ đáng báo động: bán đảo Blomstrandhalvøya gần đó từng được coi là bán đảo vào những năm 1980, nhưng chỉ trong ṿng một thập kỷ, nó đă trở thành một ḥn đảo do sông băng Blomstadbreen ngày càng thu hẹp lại. Những h́nh ảnh của Filipova mang theo thông điệp mạnh mẽ về sự thay đổi của Bắc Cực, cũng như nhu cầu cấp bách phải bảo vệ khu vực này.
VietBf@ sưu tập
