Sau 14 năm nghiên cứu kỹ lưỡng, vào năm 2024, các nhà khoa học đă xác định chất lỏng đó là rượu chưng cất, được xem là loại rượu lâu đời nhất từng được t́m thấy trong lịch sử Trung Quốc. Phát hiện này không chỉ mở ra một chương mới trong lịch sử rượu Trung Quốc mà c̣n đẩy ngược thời điểm ra đời của rượu chưng cất sớm hơn ít nhất 1.000 năm so với các giả thuyết trước đây.
Hành tŕnh t́m kiếm bí mật trong chiếc b́nh đồng cổ
Tháng 12 năm 2010, trong một cuộc khai quật tại địa điểm chôn cất Daxinzhuang ở tỉnh Sơn Đông, các nhà khảo cổ từ Viện Khảo cổ học Tế Nam đă phát hiện một chiếc b́nh đồng h́nh con cú đặc biệt. B́nh được chôn trong Lăng mộ M257, thuộc triều đại nhà Thương (1600–1046 TCN), và là một trong số rất ít các hiện vật h́nh con cú từng được t́m thấy trong khu vực này. Điều làm nên sự khác biệt của chiếc b́nh không chỉ ở thiết kế tinh xảo mà c̣n là sự hiện diện của một lượng nhỏ chất lỏng trong suốt c̣n sót lại bên trong.
Tại thời điểm phát hiện, chiếc b́nh được niêm phong rất chặt, khiến các nhà khảo cổ học không thể kiểm tra nội dung bên trong mà không làm hư hại hiện vật. Lớp rỉ sét dày đă gắn kết nắp b́nh với thân, bảo vệ lượng chất lỏng c̣n lại khỏi sự oxy hóa trong suốt hàng ngàn năm. Điều này khiến các nhà khoa học phải mất hơn một thập kỷ để t́m cách mở nắp một cách an toàn.
Năm 2024, sau quá tŕnh bảo quản cẩn thận và sử dụng công nghệ hiện đại, các nhà nghiên cứu đă tách thành công nắp b́nh. Lượng chất lỏng bí ẩn được gửi đến Pḥng thí nghiệm Liên hợp Quốc tế về Nghiên cứu Khảo cổ học Môi trường và Xă hội tại Đại học Sơn Đông để phân tích chi tiết. Kết quả kiểm tra cho thấy chất lỏng này chứa nước, etanol, etyl axetat và các sản phẩm chưng cất khác, nhưng không có đường hay protein - các thành phần phổ biến trong rượu trái cây hoặc rượu gạo lên men. Điều này chứng minh chất lỏng trong b́nh chính là rượu chưng cất, loại rượu lâu đời nhất từng được phát hiện tại Trung Quốc.
Triều đại nhà Thương và dấu ấn lịch sử của rượu chưng cất
Triều đại nhà Thương được xem là một trong những nền văn minh khảo cổ quan trọng nhất của Trung Quốc cổ đại. Đây cũng là triều đại đầu tiên được ghi nhận rơ ràng trong lịch sử nhờ các hiện vật khảo cổ, văn bản khắc trên xương và mai rùa, cùng các đồ vật bằng đồng, ngọc bích và gốm sứ. Tuy nhiên, rượu chưng cất không nằm trong danh sách những thành tựu văn hóa mà triều đại này được biết đến.
Trước đây, các nhà sử học tin rằng rượu chưng cất chỉ xuất hiện ở Trung Quốc khoảng 2.000 năm trước, được du nhập từ nước ngoài trong thời kỳ nhà Hán (202 TCN – 220 CN) và bắt đầu được sản xuất trong nước từ đó. Ngược lại, rượu lên men như rượu gạo hay rượu trái cây đă tồn tại ở Trung Quốc từ thời kỳ đồ đá mới, khoảng 7.000 năm trước. V́ vậy, phát hiện rượu chưng cất 3.000 năm tuổi từ thời nhà Thương đă lật ngược hoàn toàn quan niệm này, đồng thời đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử nghiên cứu về công nghệ chưng cất của Trung Quốc.
Wu Meng, nhà nghiên cứu tại Đại học Sơn Đông và là người đứng đầu dự án, đă nhấn mạnh tầm quan trọng của phát hiện này. "Nguồn gốc của rượu chưng cất ở Trung Quốc luôn là một chủ đề quan trọng trong nghiên cứu lịch sử khoa học, công nghệ và văn hóa. Phát hiện lần này không chỉ làm sáng tỏ kỹ thuật sản xuất rượu trong quá khứ mà c̣n cho thấy khả năng sáng tạo vượt bậc của người xưa", Wu Meng nhận định.
Ư nghĩa của phát hiện đối với lịch sử và văn hóa Trung Quốc
Việc t́m thấy rượu chưng cất thời nhà Thương không chỉ mở rộng hiểu biết về lịch sử rượu mà c̣n cung cấp những dữ liệu quư giá về sự phát triển khoa học, công nghệ và văn hóa của Trung Quốc cổ đại. Rượu không chỉ đơn thuần là một thức uống mà c̣n đóng vai tṛ quan trọng trong các nghi lễ tôn giáo, các dịp lễ hội và cả trong đời sống thường nhật.
Phát hiện này cũng đặt ra câu hỏi lớn: liệu việc chưng cất rượu ở thời nhà Thương đă là một kỹ thuật phổ biến hay chỉ xuất hiện giới hạn trong các nghi lễ đặc biệt? Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng góp phần hiểu rơ hơn về sự giao thoa văn hóa và sự phát triển thương mại trong khu vực vào thời điểm này, bởi chưng cất là một kỹ thuật phức tạp, đ̣i hỏi sự hiểu biết sâu rộng về hóa học và cơ học.
Trong một nghiên cứu trước đây vào năm 2023, các nhà khoa học đă phát hiện bằng chứng cho thấy quá tŕnh lên men đă xuất hiện ở Trung Quốc từ hơn 7.000 năm trước. Tuy nhiên, sự ra đời của rượu chưng cất lại là một câu chuyện hoàn toàn khác, bởi kỹ thuật này đ̣i hỏi nhiệt độ và thiết bị phù hợp để tách các thành phần khác nhau từ chất lỏng. Với phát hiện mới, lịch sử sản xuất rượu chưng cất tại Trung Quốc được đẩy lùi thêm ít nhất 1.000 năm, mở ra một chương mới trong ḍng thời gian phát triển ngành rượu ở quốc gia này.
Phát hiện rượu chưng cất 3.000 năm tuổi trong chiếc b́nh đồng h́nh con cú không chỉ là minh chứng cho sự sáng tạo và tài hoa của người xưa, mà c̣n là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của khảo cổ học trong việc khám phá những khía cạnh chưa được biết đến của lịch sử nhân loại. Chiếc b́nh nhỏ bé này, sau hơn ba thiên niên kỷ chôn vùi dưới ḷng đất, đă kể lại một câu chuyện đầy cảm hứng về sự phát triển văn hóa, công nghệ và khoa học của Trung Quốc cổ đại.
Những phát hiện như thế này không chỉ góp phần làm sáng tỏ lịch sử sản xuất rượu mà c̣n là nguồn cảm hứng để các nhà nghiên cứu tiếp tục hành tŕnh khám phá những bí mật c̣n ẩn giấu của quá khứ. Trong tương lai, có lẽ chúng ta sẽ c̣n được chứng kiến thêm nhiều bất ngờ từ những di tích cổ đại như thế, góp phần làm phong phú thêm bức tranh lịch sử của nhân loại.
VietBF@ Sưu tập
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
