Xe tự hành Perseverance của NASA đă t́m thấy một tảng đá tối màu, có rỗ bất thường được gọi là "Skull Hill" khi đang khám phá vành miệng hố Jezero trên sao Hỏa. (Ảnh: NASA/JPL-Caltech/ASU)
Xe tự hành
Perseverance trên sao Hỏa của
NASA đă phát hiện ra một số loại đá kỳ lạ có vẻ như không ở đúng vị trí ban đầu của chúng. Giới khoa học cho biết tảng đá này tương phản với địa h́nh ở chung quanh, có vẻ sáng hơn và có khả năng được vận chuyển từ nơi nào khác đến đây.
Perseverance hiện đang t́m kiếm dấu hiệu của sự sống cổ đại trên những ngọn đồi và mỏm đá dọc theo vành miệng hố Jezero, một vùng trũng cằn cỗi h́nh bát úp ở phía Bắc đường xích đạo sao Hỏa mà các khoa học gia nghi ngờ là nơi chứa một hồ nước khổng lồ hàng tỷ năm về trước. Kể từ tháng 12 năm 2024, xe tự hành thám hiểm này đă đi xuống một con dốc cao có tên là
Đồi Witch Hazel, nơi mà giới khoa học hi vọng sẽ cung cấp manh mối về khí hậu trong quá khứ của sao Hỏa.
Vào ngày 11/4/25,
Perseverance dừng lại tại một ranh giới phân chia rơ ràng về địa chất, nơi mà các mỏm đá sáng và tối gặp nhau. Tại đây, một tảng đá cụ thể, được giới khoa học đặt biệt danh là
"Đồi Đầu lâu" (Skull Hill), lại xuất hiện ra nổi bật trên bề mặt đá sáng màu ở chung quanh do màu tối, h́nh dạng góc cạnh và kết cấu bị rỗ, theo một bài cho đăng trên blog của
NASA.
Khu vực này, được gọi là
Port Anson, có chứa một số loại đá loại này có thể đă được vận chuyển từ một nơi khác, theo giới khoa học cho biết. Được gọi là
"phao" ("floats"), những tảng đá rời rạc này có thể đă di chuyển quăng đường rất xa trong hàng tỷ năm trước, khi sao Hỏa có một môi trường ấm hơn, ẩm ướt hơn với các con sông, hồ và thậm chí có thể là cả đại dương. Khi nước rút đi và vật liệu mềm ở chung quanh bị xói ṃn qua nhiều thời đại, những tảng đá này vẫn nằm trên sao Hỏa.
"Chúng tôi đă t́m thấy một số đá nổi màu tối này ở khu vực Port Anson", bài đăng có ghi chú.
"Nhóm nghiên cứu đang nỗ lực t́m hiểu rơ hơn về nguồn gốc của những tảng đá này và cách thức nào mà chúng có thể đến đây".
Bí ẩn của "Đồi Đầu Lâu" (Skull Hill")
Theo bài đăng nói trên, các hố trên
Đồi Đầu Lâu có thể được h́nh thành ra theo một số cách. Các mảnh nhỏ bên trong
Đồi Đầu Lâu có thể bị rời rạc và bị nước làm cho xói ṃn, để lại các lỗ. Một khả năng khác là gió trên sao Hỏa, mang theo bụi và các hạt đá nhỏ, có thể hoạt động như giấy nhám, từ từ mài ṃn bề mặt đá và tạo ra các lổ.
Màu tối của tảng đá
Skull Hill và những loại đá tương tự có thể gợi ư rằng chúngcó thể là những thiên thạch rơi xuống bề mặt của sao Hỏa, nhưng các phân tích gần đây về số liệu hóa học của chúng từ thiết bị SuperCam của
Perseverance cho thấy thành phần cốt lơi của chúng không giống với loại thiên thạch thông thường.
Ngoài ra, những tảng đá tối màu này có thể có nguồn gốc đến từ núi lửa. Trên cả Trái Đất và Sao Hỏa, các loại khoáng chất như
olivin, pyroxen và
biotite được biết là tạo ra màu tối cho đá mácma. Nếu những tảng đá này thực sự là mácma, chúng có thể đến từ các khối đá núi lửa gần đó đă bị xói ṃn, hoặc chúng có thể bị phun ra khỏi mặt đất bởi một miệng hố va chạm đào sâu hơn các lớp núi lửa.
"May mắn cho chúng tôi là xe tự hành Perseverance có các thiết bị có thể đo đạc chính xác thành phần hóa học của đá trên sao Hỏa", theo bài đăng nói trên.
"Nắm hiểu được thành phần hóa học của những khối đá nổi tối màu này sẽ giúp cho nhóm nghiên cứu giải thích được nguồn gốc của loại đá độc đáo này".
Trong vài tháng vừa qua, xe tự hành
Perseverance đă thu thập được mẫu của 5 loại đá khác nhau, phân tích chi tiết 7 loại đá khác và dùng tia laser chiếu vào 83 loại đá khác để cho nghiên cứu từ xa. Đây là tốc độ thu thập số liệu khoa học nhanh nhất của loại xe thám hiểm robot này kể từ khi cho hạ cánh xuống sao Hỏa 4 năm trước đây, theo đại diện của Pḥng thí nghiệm Động cơ Phản lực (JPL) của NASA cho biết trong một tuyên bố khác.
Giới khoa học của nhiệm vụ thăm ḍ này cũng lưu ư rằng, thông thường sẽ mất ra nhiều tháng t́m kiếm trong miệng núi lửa để t́m ra một loại đá độc đáo về mặt khoa học đáng để cho lấy mẫu. Tuy nhiên, trên vành miệng núi lửa, xe tự hành
Perseverance đang gặp phải những loại đá mới, hấp dẫn ở mọi ngă rẽ mà nó đi đến, theo bản tuyên bố của NASA.
"Vành miệng hố thiên thạch, thứ mà bạn phải yêu chúng", Katie Morgan, khoa học gia về dự án
Perseverance tại
JPL, cho biết trong tuyên bố.
"Bốn tháng qua là một cơn lốc đối với nhóm khoa học, và chúng tôi vẫn cảm thấy rằng Witch Hazel Hill c̣n nhiều điều để nói ra với chúng tôi. Đó là tất cả những ǵ chúng tôi hi vọng và c̣n nhiều hơn thế nữa".
Giớ khoa học rất muốn đưa các mẫu vật mà xe tự hành
Perseverance đă thu thập được, đem trở về Trái Đất để xác định xem, liệu sự sống có từng tồn tại trên sao Hỏa hay không. Tuy nhiên, sứ mạng
Mars Sample Return của
NASA đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể về ngân sách được tài trợ, thời gian và sự phức tạp về mặt kỹ thuật, khiến cho tương lai của sứ mạng này giờ đây đă trở nên không c̣n chắc chắn theo dự kiến.
*** Tham khảo tin ở đây:
-
https://www.yahoo.com/news/nasa-rove...172715229.html
