76% cử tri Cộng hòa ủng hộ ông Musk – sự nổi tiếng trên mạng cùng nguồn tài chính đồ sộ khiến Tổng thống Trump phải dè chừng. Đối đầu khốc liệt đang khiến đảng Cộng hòa chao đảo.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và tỷ phú Elon Musk tại Nhà Trắng ngày 30/5/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Theo Polilitico ngày 9/6, mối quan hệ đối tác giữa Tổng thống Donald Trump và tỷ phú công nghệ Elon Musk đã tan vỡ một cách hỗn loạn, để lại sự ngạc nhiên và thất vọng cho ông Trump. Tuy nhiên, mức độ cảnh báo mà ông Musk có thể gây ra cho Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa không chỉ đến từ việc ông sở hữu một nền tảng mạng xã hội quyền lực hay khối tài sản khổng lồ. Điều thực sự đáng lo ngại là tầm ảnh hưởng sâu rộng và sự nổi tiếng đáng kinh ngạc của tỷ phú Musk trong chính nhóm cử tri Cộng hòa, biến ông thành một "tác nhân" có khả năng phá vỡ các kế hoạch chính trị của đảng này.
Tầm ảnh hưởng đáng ngạc nhiên trong đảng Cộng hòa
Khác với những đồn đoán ban đầu, thách thức từ tỷ phú Musk không phải là việc ông sẽ "vượt mặt" tổng thống Trump để trở thành nhân vật thống trị trong đảng. Bản thân ông Musk cũng đã khẳng định rõ ràng rằng không có ý định đó. Tuy nhiên, vị thế của ông trong lòng cử tri Cộng hòa lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Ngay cả sau khi nhiệm kỳ lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) của ông Musk kết thúc không mấy vẻ vang – với những chỉ trích về việc cắt giảm ngân sách, cách tiếp cận bí mật của DOGE và thất bại trong lời hứa tiết kiệm hàng nghìn tỷ USD – sự ủng hộ dành cho ông trong cơ sở đảng Cộng hòa vẫn duy trì ở mức rất cao. Các cuộc thăm dò gần đây là minh chứng rõ ràng nhất:
Cuộc thăm dò của Economist/YouGov cho thấy 76% đảng viên Cộng hòa có cái nhìn tích cực về ông Musk, trong khi chỉ 18% có cái nhìn tiêu cực. Một cuộc thăm dò của New York Times/Siena College vào cuối tháng 4 vừa qua còn cho thấy tỷ lệ ủng hộ ông Musk trong số những người Cộng hòa là 77%.
Mức độ ủng hộ này khiến ông Musk trở nên được ưa thích hơn rất nhiều so với hầu hết các nhân vật hàng đầu khác trong đảng như Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson hay Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune. Thậm chí, chỉ có bản thân ông Trump (87% tỷ lệ ủng hộ) và Phó Tổng thống JD Vance (80% tỷ lệ ủng hộ) là được ưa chuộng hơn ông Musk trong nội bộ đảng.
Sự tin tưởng sâu sắc của cơ sở đảng Cộng hòa vào sứ mệnh DOGE của ông Musk ngay từ đầu cũng là một yếu tố quan trọng. Gần 90% đảng viên ủng hộ việc cắt giảm quy mô của chính phủ, và một tỷ lệ tương tự tin rằng DOGE đã có hiệu quả trong việc cắt giảm chi tiêu chính phủ, theo báo cáo của cuộc thăm dò gần đây của Harvard-Harris. Điều này cho thấy tỷ phú Musk đã chạm đúng vào "điểm nhạy cảm" của cơ sở đảng Cộng hòa, những người khao khát một chính phủ tinh gọn và hiệu quả.
Sự im lặng của đảng Cộng hòa, thậm chí cả của ông Trump, trước những lời chỉ trích công khai của tỷ phú Musk về "dự luật lớn và đẹp" của chính quyền Trump, là một dấu hiệu rõ ràng. Trong một đảng mà việc các nhân viên công khai chỉ trích các cấp trên, và các quan chức được bầu thường xuyên chỉ trích lẫn nhau là điều bình thường, nhưng theo Politico, sự dè dặt khi đối mặt với tỷ phú Musk cho thấy ông đã trở thành một "kẻ săn mồi mới trong hệ sinh thái chính trị và truyền thông, một 'Godzilla so với King Kong' của Tổng thống Trump".
Vị thế mà DOGE mang lại cho ông Musk, sự phù hợp của nó với các giá trị truyền thống của đảng Cộng hòa về chi tiêu và cắt giảm thâm hụt ngân sách, cùng với sự giàu có vô hạn và sức lan tỏa mạng xã hội của vị tỷ phú công nghệ này, khiến ông trở thành đối thủ nguy hiểm. Ông Musk không chỉ là một thách thức đối với Tổng thống Trump mà còn đối với giới lãnh đạo đảng Cộng hòa. Tỷ phú Musk giống như "một quả bom hẹn giờ" có thể phá hủy các kế hoạch của đảng Cộng hòa, bởi ông sở hữu cơ sở ủng hộ riêng, vượt ra ngoài ranh giới đảng phái truyền thống, đặc biệt là mối quan hệ bán xã hội với những người trẻ tuổi.
Không chỉ vậy, ông Musk còn dẫn đến ý tưởng thành lập một đảng chính trị mới "thực sự đại diện cho 80% ở giữa", cho thấy tiềm năng gây chia rẽ sâu rộng trong hệ thống chính trị Mỹ.
Mặc dù có một sự "hòa hoãn mong manh" trong cuộc đối đầu trên mạng xã hội giữa Tổng thống Trump và ông Musk sau một cuộc điện đàm giữa đại diện hai bên, và cả hai đều tạm dừng "cuộc khẩu chiến" của mình, nhưng tương lai mối quan hệ của họ vẫn "hoàn toàn không chắc chắn". Tổng thống Trump đặc biệt khó chịu khi ông Musk ám chỉ ông có liên quan đến vụ án của ông Jeffrey Epstein năm 1997 và tuyên bố ông Trump không thể thắng cử nếu không có sự ủng hộ của mình, bao gồm hơn 250 triệu USD tiền đóng góp chính trị.
Mối quan hệ bắt đầu trở nên tồi tệ trước khi các bài đăng trên mạng xã hội nổ ra, khi Tổng thống Trump tức giận về những gì ông cho rằng tỷ phú Musk đang thổi phồng sự bất lực của DOGE trong việc cắt giảm mạnh bộ máy hành chính liên bang. Sau đó, Nhà Trắng đã rút đề cử Jared Isaacman, người được tỷ phú này lựa chọn để lãnh đạo NASA, một trong những sợi dây ràng buộc cuối cùng trong một liên minh mong manh.
Politico kết luận, trong khi hầu hết các nhà lập pháp và thành viên đảng Cộng hòa tin rằng Tổng thống Trump cuối cùng sẽ chiếm thế thượng phong nếu mâu thuẫn của họ bùng phát trở lại, thì chưa từng có nhân tố nào giống như tỷ phú Musk: người đàn ông giàu nhất thế giới với "chiếc loa phóng thanh trực tuyến có thể cạnh tranh với bục phát biểu của tổng thống". Điều này khiến ông Musk trở thành một nhân tố khó lường với con đường chính trị của Tổng thống Trump.
