Ăn canh nấu bằng nước giếng, máu của bé gái 16 tuổi chuyển màu nâu đen

[miro1510]

Tại thời điểm nhập viện, bé gái quấy khóc, thở rít, có dấu hiệu tím toàn thân. Kết quả khí máu cho thấy thiếu oxy nặng, kèm toan chuyển hóa.

Ngày 24/6, BSCK2 Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (Tp.HCM), cho hay các bác sĩ tại đây đã kịp cấp cứu bé gái P.T.M. (16 tháng tuổi, ở Long An) bị tím tái toàn thân do methemoglobin máu (rối loạn máu hiếm gặp).

Trước đó, bé M. nhập viện trong tình trạng tím môi, da xanh tím toàn thân, SpO2 chỉ còn 75%. Người nhà cho biết khoảng 1 giờ trước khi có biểu hiện bất thường, bé ăn ghẹ và canh cải bó xôi nấu bằng nước giếng.

Bé gái 16 tháng tuổi bị methemoglobine máu (tức hồng cầu không gắn kết được với oxy để chuyển thành máu hồng) sau bữa ăn trưa. Ảnh: BVCC.

Tại thời điểm nhập viện, bé quấy khóc, thở rít, có dấu hiệu tím toàn thân. Kết quả khí máu cho thấy thiếu oxy nặng, kèm toan chuyển hóa (lactate máu tăng đến 4,8 mmol/L). Các xét nghiệm khác về chức năng gan, thận, điện giải đều trong giới hạn bình thường, loại trừ các bệnh lý cấp tính tại các cơ quan này.

Các bác sĩ nghi ngờ methemoglobin máu, tình trạng hồng cầu không thể gắn và vận chuyển oxy do bị biến đổi cấu trúc. Do đó, bệnh nhi được thực hiện "test máu tiếp xúc không khí" bằng cách lấy một mẫu máu lắc đều trong ống tiêm. Nếu máu không chuyển sang màu đỏ tươi mà giữ màu nâu sẫm là dấu hiệu đặc trưng của methemoglobin máu. Kết quả xác định bé mắc căn bệnh này.

Bệnh nhi lập tức được xử trí bằng cách thở oxy, tiêm thuốc giải độc xanh methylene (methylthioninium) liều 1 mg/kg tiêm tĩnh mạch chậm, kèm uống than hoạt tính để loại bỏ độc chất còn sót lại trong đường tiêu hóa. Sau 5-10 phút tiêm thuốc, bé bắt đầu hồng hào trở lại, chỉ số SpO2 tăng từ 75% lên 95% sau khoảng 30 phút.

Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến khuyến cáo, phụ huynh nên cẩn thận khi sử dụng nước giếng nấu ăn. Trong nước giếng có nhiều nitrate là chất oxy hóa gây biến đổi hồng cầu hem FE2+ thành FE3+ không có khả năng gắn oxy để đưa đến mô cơ thể sử dụng, dẫn đến thiếu oxy tím tái, thiếu oxy mô gây chuyển hóa yếm khí làm tăng lacatate máu, toan chuyển hóa.

Bác sĩ Tiến cho biết thêm, khi nấu ăn tốt nhất là sử dụng nước máy an toàn. Một số loại rau quả như rau dền, củ dền… có hàm lượng nitrat cao, khi sử dụng nước nấu từ loại này pha sữa cho con bú (phụ huynh nghĩ màu đỏ bổ máu cho con) có thể gây ra methemoglobin máu, đặc biệt ở trẻ sơ sinh thiếu tháng.

"Phụ huynh nên hạn chế sử dụng nước giếng chưa qua kiểm định để nấu ăn cho trẻ. Tốt nhất nên dùng nước máy an toàn, đồng thời tránh sử dụng thực phẩm có màu hoặc mùi lạ, đặc biệt trong các bữa ăn của trẻ nhỏ", bác sĩ Tiến khuyến cáo thêm.