|
Từ một kẻ "tay trắng", nhà sáng lập GoPro đã dựng lên đế chế 11 tỷ USD nhờ một ý tưởng tuyệt vời, nhưng sự ảo tưởng sức mạnh đã phá hủy tất cả.
Từ một kẻ "tay trắng" với ý tưởng bùng nổ trên chiếc xe van cũ, Nick Woodman đã xây dựng nên GoPro – biểu tượng một thời của giới ưa mạo hiểm, một đế chế công nghệ từng được định giá 11 tỷ USD. Thế nhưng, hào quang ấy giờ đây đã mờ nhạt, nhường chỗ cho bóng ma phá sản.
Câu chuyện về GoPro không chỉ là bi kịch của một công ty, mà còn là bài học đắt giá về người thuyền trưởng đã để con tàu lạc lối vì chính sự "ảo tưởng sức mạnh" của mình.
Từ đam mê đến ảo tưởng
Nick Woodman không phải là một doanh nhân bẩm sinh với bảng thành tích hoàn hảo. Trước GoPro, anh đã nếm trải hai thất bại ê chề trong các dự án thương mại điện tử. Chính những cú ngã đó đã đẩy anh đến Australia, tìm sự bình yên trên những con sóng. Và tại đây, Woodman – một người lướt sóng nghiệp dư – nhận ra một điều đơn giản nhưng thiếu sót: không ai có thể tự quay lại những khoảnh khắc tuyệt vời của mình.
Từ trăn trở cá nhân, ý tưởng GoPro ra đời. Bắt đầu với một chiếc camera film 35mm giá rẻ được gắn vào cổ tay, Woodman đã biến nó thành công cụ ghi lại "góc nhìn thứ nhất" – một khái niệm cách mạng trong quay phim nghiệp dư.
Sự thành công ban đầu của GoPro không đến từ công nghệ phức tạp, mà từ việc chạm đúng vào một nhu cầu chưa được khai thác, một tinh thần khám phá và chia sẻ mà thế hệ YouTube khao khát. Woodman, với khả năng marketing thiên bẩm và niềm đam mê cháy bỏng, đã biến GoPro không chỉ là một chiếc camera, mà là "chiếc vé" đến những cuộc phiêu lưu, đến sự tự do thể hiện bản thân.
Thập kỷ sau đó là thời kỳ hoàng kim của GoPro. Doanh thu nhảy vọt, thương hiệu trở thành từ đồng nghĩa với camera hành động (action camera). Từ chỗ bán vài trăm chiếc camera film 35 mm vào năm 2004, GoPro mở rộng nhanh chóng: doanh thu 2013 đạt gần 1 tỷ USD, bán ra 3,8 triệu máy Hero HD.
Đến năm 2014, GoPro IPO thành công, đạt định giá 11 tỷ USD.
Nick Woodman, từ một anh chàng "lướt sóng" nay trở thành CEO được trả lương cao nhất nước Mỹ vào năm 2015, với con số gây sốc 285 triệu USD – gấp đôi lợi nhuận ròng của công ty trong năm đó. Niềm tin dâng cao, Woodman hưởng trọn vinh quang của một nhà sáng lập Silicon Valley thành công.
Chính tại đỉnh cao này, mầm mống của sự thất bại bắt đầu nảy nở, được nuôi dưỡng bởi thứ mà chúng ta có thể gọi là "ảo tưởng sức mạnh". Nick Woodman, người từng là biểu tượng của sự tập trung và sáng tạo, dường như đã bị choáng ngợp bởi thành công quá lớn và dòng tiền khổng lồ.
Thành công quá nhanh khiến Nick Woodman tin rằng mình có thể "ôm đồm" mọi thứ. Thay vì tái đầu tư một cách thận trọng, ngân sách R&D được dàn trải khắp nơi, dẫn đến tình trạng phình to bộ máy và thiếu tập trung vào sản phẩm lõi. GoPro bỗng chốc tăng gấp đôi nhân sự lên 1.600 người mà không có sự kiểm soát chặt chẽ về hiệu quả. Mức lương khổng lồ của CEO là ví dụ điển hình cho sự mất cân bằng giữa chi phí và giá trị tạo ra.
Tại thời điểm đó, nhà sáng lập Woodman dường như tin rằng GoPro có thể trở thành một "đế chế" đa ngành chỉ vì họ có tiền và thương hiệu mạnh. Ví dụ điển hình nhất là tham gia mảng truyền thông thay vì tập trung phát triển, nâng cao chất lượng camera hành động của mình.
CEO Woodman đã thành lập GoPro Entertainment, quyết định chi hàng triệu USD để biến GoPro thành một công ty truyền thông, thuê về các "sao" từ HBO, Hulu, là một minh chứng cho sự lạc lối. GoPro quên mất rằng giá trị cốt lõi của họ là phần cứng và trải nghiệm quay video, chứ không phải sản xuất nội dung. Mảng này nhanh chóng thất bại và bị đóng cửa năm 2016 vì không sinh được đồng doanh thu nào đáng kể.
Đến cuối năm 2016, CEO Woodman tiếp tục có cú ngã khi thành lập Karma Drone, trở thành sai lầm chết người nhất của công ty.
Ban đầu, GoPro từ chối hợp tác với DJI – người dẫn đầu thị trường drone, vì quá tự tin vào khả năng tự phát triển. Kết quả là Karma Drone cho ra đời một sản phẩm lỗi, phải thu hồi hàng loạt, gây thiệt hại hàng trăm triệu USD và làm sứt mẻ nghiêm trọng danh tiếng. Quyết định này không chỉ là sai lầm về sản phẩm, mà còn là sự kiêu ngạo khi đánh giá thấp đối thủ.
Trong khi Woodman mải mê với những dự án "bay bổng", bỏ quên giá trị cốt lõi và xu hướng thị trường thì thế giới công nghệ đang thay đổi nhanh chóng. Smartphone ngày càng mạnh mẽ, đe dọa trực tiếp đến thị trường camera hành động phổ thông.
Các đối thủ nhỏ hơn nhưng nhanh nhẹn hơn như Insta360 lại tập trung vào đổi mới công nghệ (360 độ, AI) và xây dựng hệ sinh thái phần mềm.
GoPro, dưới sự lãnh đạo của Woodman, vẫn cố chấp với mô hình kinh doanh cũ, thậm chí cắt giảm ngân sách nghiên cứu (R&D) từ 358,9 triệu USD (2016) xuống chỉ còn 153,8 triệu USD (2019).
Việc này làm tê liệt khả năng đổi mới của công ty, khiến sản phẩm kém cạnh tranh về công nghệ, chất lượng không nhất quán, và dịch vụ khách hàng xuống cấp, làm mất đi niềm tin của người dùng và danh tiếng thương hiệu.
Vật lộn
Hiện tại, GoPro đang vật lộn từng ngày, với giá cổ phiếu chỉ còn là một phần nhỏ so với đỉnh cao và nguy cơ phá sản luôn hiện hữu. Mặc dù có những nỗ lực xoay chuyển tình thế như tập trung vào bán hàng trực tiếp và dịch vụ đăng ký (lưu trữ đám mây), Nick Woodman đã cắt giảm lương xuống 1 USD, nhưng những nỗ lực này quá muộn và không đủ để bù đắp những tổn thất lớn.
Doanh thu năm 2024 giảm 20,3% so với 2023, còn 801,5 triệu USD, chủ yếu do lượng máy bán ra chỉ 2,4 triệu chiếc (giảm 18,5%). Lỗ ròng năm 2024 của GoPro lên đến 432 triệu USD, năm thứ hai liên tiếp công ty báo lỗ nặng.
Thị phần camera hành động sụt mạnh, cổ phiếu lao dốc từ đỉnh 93,85 USD (2014) còn dưới 1 USD, vốn hóa hiện chỉ khoảng 115 triệu USD, so với 1,6 tỷ USD năm 2021
Mặc dù báo cáo gần đây (Q1/2025) cho thấy doanh thu đạt 134 triệu USD, đạt mức cao nhất trong dự báo, nhưng vẫn tiếp tục xu hướng giảm so với các năm trước. Doanh thu hàng năm giảm từ 892 triệu USD vào năm 2020 xuống còn 801 triệu USD vào năm 2024.
Doanh thu từ kênh bán lẻ giảm sút, trong khi doanh thu từ GoPro.com (bao gồm cả đăng ký) cũng giảm 48% so với cùng kỳ năm trước trong Q1/2024.
Bên cạnh lỗ lớn, GoPro còn đối diện tỷ lệ thanh khoản (current ratio) chỉ 0,95, cho thấy tài sản ngắn hạn không đủ trang trải nợ ngắn hạn. Dòng tiền âm liên tục, cùng tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu tăng từ 0,23 lên 0,81, khiến thị trường đặt dấu hỏi về khả năng duy trì hoạt động bền vững của hãng. Nhiều chuyên gia ước tính nguy cơ phá sản trong vài năm tới là rất cao nếu tình trạng thua lỗ không được xoay chuyển kịp thời.
Cuối năm 2017, GoPro sa thải gần 300 nhân viên. Tháng 1/2018, khi đóng cửa mảng drone Karma, công ty sa thải hàng trăm nhân viên khác, giảm tổng số nhân viên toàn cầu từ 1.254 xuống còn dưới 1.000 người.
Tháng 4/2020, GoPro thông báo sa thải 200 nhân viên (khoảng 20% lực lượng lao động) do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhằm cắt giảm chi phí khoảng 100 triệu USD. Tháng 10/2024, GoPro công bố kế hoạch tái cơ cấu mới, dự kiến cắt giảm khoảng 26% lực lượng lao động (tương đương khoảng 240 nhân viên). Con số này vượt quá kế hoạch ban đầu vào tháng 8 cùng năm là 15% (140 nhân viên).
Câu chuyện của Nick Woodman và GoPro là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ. Nó cho thấy rằng, ngay cả những thiên tài có tầm nhìn và niềm đam mê mãnh liệt nhất cũng có thể gục ngã trước chính sự thành công của mình. Ảo tưởng sức mạnh, sự tự mãn, và việc mất đi sự tập trung vào giá trị cốt lõi là những liều thuốc độc chậm mà Woodman đã vô tình tiêm vào đế chế của mình.
VietBF@ Sưu tập
|
|
