|
Giá điện leo thang đang dần biến thành một thách thức chính trị đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump và đảng Cộng hòa.
Tờ The Hill (Mỹ) dẫn thông tin mới đây về chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cho thấy giá điện đã tăng gấp đôi so với mức lạm phát, tương đương 5,5% trong năm qua.
Dư luận bắt đầu thể hiện quan tâm rõ rệt đối với vấn đề này. Ông Mark Wolfe tại Hiệp hội các Giám đốc Hỗ trợ Năng lượng Quốc gia nói: “Trong vài năm trở lại đây, bất kỳ mặt hàng nào tăng giá đều nhanh chóng trở thành chủ đề nóng trên truyền thông. Chúng dễ dàng lọt vào tầm ngắm của công chúng, gây phẫn nộ,và tôi tin rằng giá điện đang đi theo quỹ đạo đó”.
Ông Wolfe nhận định thêm: “Nếu mức giá tiếp tục tăng, chắc chắn nó sẽ trở thành vấn đề chính trị”. Theo The Hill, chính quyền Tổng thống Trump đã tìm cách đổ lỗi rằng đảng Dân chủ và năng lượng tái tạo đã góp phần dẫn đến tăng giá điện.
Tuần này, khi nhận câu hỏi về hóa đơn điện trong chương trình của kênh Fox Business, Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright trả lời: “Đó là thách thức lớn với chúng tôi. Hệ thống điện vận hành chậm chạp. Trong bốn năm qua, có đủ loại dự án kỳ quặc được xây dựng và đưa vào lưới điện”.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây với tờ Politico (Mỹ), Bộ trưởng Wright cũng quy trách nhiệm cho chính sách của thời cựu Tổng thống Barack Obama và Joe Biden. Bên cạnh đó, ông than phiền: “Chúng tôi sẽ bị đổ lỗi, vì chúng tôi đang nắm quyền”.
Tổng thống Trump cũng áp dụng cách tiếp cận tương tự, đổ lỗi cho năng lượng tái tạo, dù trên thực tế, nguồn cung năng lượng tái tạo dồi dào hơn sẽ giúp chi phí giảm xuống. Trên Truth Social tuần này, ông Trump chỉ trích những “cối xay gió nực cười, được các chính trị gia tham nhũng phê chuẩn”.
Trước đó, ông cũng đăng tải: “Bất kỳ bang nào xây dựng và phụ thuộc vào năng lượng từ gió và Mặt Trời đều đang trải qua mức tăng giá điện và năng lượng kỷ lục. Đây chính là trò lừa thế kỷ!”
Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, bản thân ông Trump cam kết sẽ hành động để hạ giá điện. Khi đó ông khẳng định: “Dưới sự lãnh đạo của tôi, nước Mỹ sẽ cam kết mục tiêu đầy tham vọng là cắt giảm ít nhất một nửa giá điện và năng lượng. Chúng tôi dự định cắt giảm một nửa trong vòng 12 tháng, tối đa 18 tháng”.
Giáo sư Christopher Knittel tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) phân tích với The Hill: “Giá bán lẻ điện sinh hoạt thường có độ trễ. Ảnh hưởng từ chính sách của Tổng thống Trump đối với biểu giá sẽ chỉ xuất hiện sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ”.
Tuy vậy, nhiều chuyên gia cũng cảnh báo một số chính sách của chính quyền Tổng thống Trump, đặc biệt là những chính sách gây khó khăn cho năng lượng tái tạo, có thể khiến tình hình thêm trầm trọng trong tương lai.
Ông Thomas Rowlands-Rees, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Bắc Mỹ tại BloombergNEF, nhận định về việc bãi bỏ ưu đãi thuế cho năng lượng tái tạo: “Khi số dự án tăng công suất điện mới giảm đi, nguồn cung năng lượng sẽ eo hẹp trong khi nhu cầu không đổi, dẫn đến giá cả leo thang”.
Tuy nhiên, ông Knittel nhận định rằng chính sách tại các bang do đảng Dân chủ kiểm soát, vốn yêu cầu chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, có thể cũng đang góp phần gây ra khó khăn.
Ông lưu ý: “Chính sách năng lượng tái tạo ở một số bang do đảng Dân chủ kiểm soát đã tạo sức ép tăng giá. Các tiêu chuẩn danh mục năng lượng tái tạo đã buộc, khuyến khích hoặc điều chỉnh việc áp dụng nhiều nguồn năng lượng tái tạo hơn, phần nào dựa trên kỳ vọng rằng Đạo luật Giảm lạm phát sẽ góp phần hỗ trợ tài chính.
Tuy nhiên, hiện nay nguồn hỗ trợ đó đã hoặc sẽ biến mất, khiến giá cả bị đẩy lên cao hơn. Sự kết hợp giữa tiêu chuẩn của đảng Dân chủ và việc đảng Cộng hòa rút lại trợ cấp đều góp phần tạo nên vấn đề này”.
Nhưng ông Thomas Rowlands-Rees lưu ý rằng chính sách thúc đẩy xuất khẩu khí tự nhiên hoá lỏng (LNG) của chính quyền Tổng thống Trump có thể kéo theo hệ quả là giá điện tiêu dùng tại Mỹ gia tăng.
Ông Thomas Rowlands-Rees lập luận rằng nếu Mỹ tăng cường khả năng xuất khẩu LNG thì lượng lớn khí đốt sẽ được chuyển ra nước ngoài.
Điều này đồng nghĩa với năng lực xuất khẩu càng lớn, giá khí đốt trong nước đối với người dân Mỹ càng cao. Các nhà xuất khẩu LNG sẽ thu được lợi nhuận lớn hơn nhiều so với việc bán nó trong thị trường nội địa Mỹ.
Ông bổ sung: “Hiện có chênh lệch rất lớn giữa giá khí đốt toàn cầu và giá khí đốt nội địa của Mỹ… Yếu tố duy nhất khiến hai mức giá này chưa tương đồng chính là hạn chế về khả năng xuất khẩu.
Mỹ đang trong ‘bong bóng’ khí đốt giá rẻ; và khi bong bóng này bị xì hơi bởi các chính sách khuyến khích xuất khẩu LNG, giá khí đốt tại Mỹ sẽ ngày càng tiến gần tới mức giá của thế giới”.
Tại Mỹ, nguồn cung điện chủ yếu đến từ khí đốt, than, năng lượng tái tạo và hạt nhân.
Một động lực lớn khác đẩy giá điện tại Mỹ leo thang là tình trạng các trung tâm dữ liệu bùng nổ, khi trí tuệ nhân tạo (AI) và nhiều công nghệ khác tiêu thụ lượng điện khổng lồ.
Nếu các trung tâm này không có nguồn điện riêng, chúng sẽ hút trực tiếp từ lưới điện, đẩy nhu cầu tăng cao. “Áp lực tăng giá đến từ các trung tâm dữ liệu”, ông Rowlands-Rees cho biết.
Cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều phần nào ủng hộ việc mở rộng xây dựng trung tâm dữ liệu. Nhưng theo ông Knittel, đó chỉ là một yếu tố trong bức tranh giá cả hiện nay. Ông lập luận: “Biến đổi khí hậu làm tăng rủi ro cháy rừng. Điều này tạo áp lực tăng giá… đặc biệt ở Bờ Tây”.
Trong khi đó, ông Wolfe lại lo ngại về nỗ lực của chính quyền Tổng thống Trump nhằm cắt giảm chương trình hỗ trợ tài chính giúp người Mỹ thu nhập thấp có thể sưởi ấm và làm mát nhà ở.
Chương trình này vốn được cả hai đảng ủng hộ và nhiều khả năng vẫn được Quốc hội cấp vốn, song chính quyền Tổng thống Trump đã đề xuất chấm dứt ngân sách. Ông Wolfe cảnh báo: “Ngay cả khi Quốc hội phê duyệt kinh phí, không có nghĩa là nó sẽ được giải ngân”.
VietBF@ sưu tập
|
