Các bệnh viện tuyến Trung ương đă không ít lần chứng kiến những hoàn cảnh éo le v́ sự túng thiếu, nghèo đói hoặc hiểu biết, ư thức kém của người bệnh cũng như thân nhân của họ. Đă có những trường hợp bệnh nhân qua đời, người nhà không dám nhận xác v́ không có tiền thanh toán viện phí.
Không dám nhận xác con v́… quá nghèo!
Chị Vũ Thị Mai, thôn Băi Sậy, xă Tân Dân, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đă ṛng ră chăm cháu bị bệnh hiểm nghèo tại Bệnh viện Nhi TW suốt hơn 1 năm nay và chị đă chứng kiến những hoàn cảnh mà theo chị là “khó có thể tưởng tượng ra được nếu không đến bệnh viện”.
Ở Việt Nam, người càng nghèo th́ mắc bệnh càng nhiều. V́ quá nghèo, nhiều câu chuyện khó tưởng tượng đă xảy ra trong các bệnh viện, nhất là các bệnh viện tuyến cuối (nơi tiếp nhận những bệnh nhân nặng). (Ảnh Cẩm Quyên).
Suốt hơn 1 năm ăn nghỉ tại khu vực nhà trọ quanh Bệnh viện nhi TW, chị Mai đă chứng kiến một vài trường hợp, mà điển h́nh là một cặp vợ chồng ở Vĩnh Phúc, sau khi sinh con, phát hiện con bị tim bẩm sinh liền cho cháu nhập viện. Sau một thời gian điều trị nhưng không qua khỏi, cha mẹ của bệnh nhi đă lẳng lặng bỏ đi, không nhận lại xác con.
Theo chị Mai, gia đ́nh cặp vợ chồng này có hoàn cảnh cực kỳ khó khăn bởi cả 2 đều làm nông nghiệp. Ngoài mấy tấc đất cắm rùi ra th́ không c̣n một tài sản ǵ có giá trị.
Trong suốt quăng thời gian ở trọ chăm con, 2 vợ chồng hầu như đều sống nhờ sự giúp đỡ của những người khác nghèo ít hơn ḿnh. Mỗi bữa ăn đều được mọi người san sẻ cho chút ít, đồ dùng cũng phải dùng chung. Thậm chí ban đêm, anh chồng không dám thuê pḥng trọ ngủ mà phải vạ vật ngoài vỉa hè v́ sợ tốn tiền, dù tiền thuê pḥng chỉ 5-10 ngàn đồng/đêm.
Được hơn 3 tháng, cháu bé không qua khỏi. Chị Mai ở cùng pḥng trọ với cặp vợ chồng trên cho biết: “Ngay hôm cháu mất, hai vợ chồng lẳng lặng khăn gói đi ngay lập tức mà không nói với ai câu nào. Đến khi trong bệnh viện có người ra khu nhà trọ t́m th́ mọi người mới hay cháu bé đă qua đời. Nhưng sau đó h́nh như bệnh viện không t́m ra được tung tích của 2 người nên đă lặng lẽ mai táng cho cháu”.
Lư do cho việc đột ngột biến mất này, theo chị Mai (và những người khác ở trong cùng khu trọ) là v́ gia đ́nh không có tiền thanh toán. “Trước khi họ đi, mấy lần tôi thấy 2 vợ chồng ngồi ôm nhau khóc v́ số tiền lớn quá so với khả năng trả của ḿnh, dù cháu có bảo hiểm nhưng không được thanh toán hết. Hơn nữa, tôi nghĩ họ có thể bỏ được là v́ từ khi cháu bé ra đời cho đến khi cháu qua đời, quăng thời gian quá ngắn ngủi, lại hầu như không chăm bẵm trực tiếp, t́nh cảm không phát sinh nhiều”.
Khi đề cập đến việc nhiều người trong bệnh viện truyền tai nhau câu chuyện về những gia đ́nh không dám nhận xác con sau khi con qua đời v́ không có tiền thanh toán viện phí, bà Dương Thị Minh Thu, tổ trưởng tổ công tác xă hội – Bệnh viện Nhi TW – xác nhận cũng đă có không ít gia đ́nh không nhận lại xác con nhưng lư do th́ không phải trường hợp nào cũng giống nhau, trong đó cũng có nguyên nhân liên quan đến kinh tế. Tuy nhiên, bà Thu lưu ư là dù v́ lư do ǵ th́ cũng luôn có cách giải quyết tốt nhất có thể và bệnh viện sẽ trợ giúp trong khả năng của ḿnh.
“Trăm sự nhờ bệnh viện”
Cách đây không lâu, Bệnh viện Nhi TW tiếp nhận một bệnh nhi ở Ḥa B́nh, bệnh hiểm nghèo và t́nh trạng bệnh rất nặng. Sau một thời gian điều trị, cháu bé không qua khỏi nhưng khi t́m người thân th́ không c̣n ai ở lại bệnh viện.
Căn cứ vào địa chỉ để lại trong sổ y bạ, cán bộ bệnh viện đă liên hệ về gia đ́nh và nhận được một lời đáp “trăm sự nhờ bệnh viện”.
Bệnh viện Nhi TW đă hỗ trợ nhiều gia đ́nh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, ngay cả khi bệnh nhân mắc bệnh nặng không qua khỏi. (Ảnh Cẩm Quyên).
Bà Thu cho biết: “Nếu gia đ́nh quá khó khăn th́ có thể tŕnh bày hoàn cảnh để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất có thể từ các tổ chức từ thiện trong xă hội. Với trường hợp này, bệnh viện đă phải cử người về tận nơi xem có phải v́ hoàn cảnh quá khó khăn nên mới bỏ con lại hay không. Song kết quả là gia đ́nh cũng không đến nỗi nào. Như vậy có thể quy về chuyện ư thức đạo đức”.
Lại có những trường hợp ở giữa rốn lũ của tỉnh Hà Tĩnh (năm 2009) nhưng con phải đi cấp cứu. Cháu bé cũng không qua khỏi. Mang xác cháu về quê th́ không có chỗ chôn v́ nước ngập sâu trắng xóa, hơn nữa gia đ́nh cũng thuộc diện quá khó khăn khi không c̣n một đồng nào trong túi, nhà cửa cũng đă bị lũ cuốn hết.
“Bố cháu khóc lóc v́ bất lực. Tuy nhiên, họ nghèo nhưng vẫn không bỏ xác con. Khi bệnh viện có gợi ư có thể hỏa táng cháu để mang tro cốt về quê, người cha không đồng ư v́ tập tục ở quê không cho phép.
V́ vậy, không c̣n cách nào khác, bệnh viện phải giúp đỡ bằng cách bảo quản thi hài cháu khoảng 1 tuần, đến khi nước lũ rút hẳn, bệnh viện cho riêng một xe đưa xác cháu về quê. Trong thời gian chờ đợi đó, bệnh viện cũng đă hô hào ủng hộ gia đ́nh được 10 triệu đồng từ các tổ chức từ thiện. Toàn bộ số tiền này được chuyển hết cho gia đ́nh lo làm lễ tang cho cháu”, bà Thu nói.
Cạm bẫy nghèo đói từ bệnh tật
Nghiên cứu của TS Hoàng Văn Minh (Bộ môn Kinh tế Y tế - ĐH Y Hà Nội) và ThS Nguyễn Thị Kim Phương (WHO) về “Gánh nặng chi phí y tế của hộ gia đ́nh tại Việt Nam: kết quả phân tích số liệu điều tra mức sống dân cứu 2002-2008” cho thấy một số con số rất đáng báo động.
Theo đó, tỷ lệ hộ gia đ́nh tại Việt Nam phải chi phí cho y tế tới mức “thảm họa” (tiền túi bỏ ra/khả năng chi trả >= 40%) là cao và không giảm đi theo thời gian. Năm 2008, có 6% số hộ gia đ́nh ở Việt nam phải gánh chịu mức chi y tế thảm họa. Tỷ lệ này khá cao so với quốc tế.
Hiện tượng nghèo hóa do chi phí y tế đang xảy ra và cũng không có dấu hiệu giảm đi. Năm 2008, có 3,7% số hộ bị “nghèo hóa” do chi phí y tế. Điểm đáng chú ư là chi phí y tế thảm họa và nghèo hóa xảy ra nhiều hơn ở các hộ gia đ́nh nghèo, cận nghèo và có người già.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ảnh hưởng của BHYT đối với việc bảo vệ người dân khỏi bị chi phí y tế “thảm họa” và nghèo hóa c̣n hạn chế, bởi bệnh nhân có BHYT vẫn đang phải chi trả trực tiếp từ tiền túi khá cao.
Để bệnh tật “không c̣n là cạm bẫy của sự nghèo đói” như lời nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Mạnh Hùng th́ sự nỗ lực của cả cộng đồng và người dân là rất lớn, đặc biệt là vai tṛ của ngành y tế. Chi phí điều trị c̣n nhiều tiềm năng để giảm mạnh hơn nữa (mức chi cho cùng 1 bệnh viêm phổi trẻ em chênh nhau tới 79 lần do việc lạm dụng thuốc, xét nghiệm, vv…)
Theo VietNamNet
Không nhận xác con v́ thiếu tiền viện phí
