Nhật đối phó với khủng hoảng lớn nhất sau Thế chiến 2 (cập nhật)

Những số liệu “khắc hoạ” độ khủng khiếp của trận động đất ở Nhật

Hai ngày sau thảm hoạ thiên tai khủng khiếp, Nhật Bản lại phải lo đương đầu với nguy cơ xảy ra thảm hoạ hạt nhân. Chưa thể thống kê con số thiệt hại về kinh tế, nhưng những số liệu dưới đây đủ sức khắc hoạ độ khủng khiếp của trận động đất.

Bản đồ khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của trận động đất ở Nhật hôm 11/3

* Cơ quan Khí tượng học Nhật Bản hôm nay khẳng định cường độ của trận động đất hôm 11/3 là 9,0 độ richter, chứ không phải chỉ là 8,8 độ đã đưa ra trước đó, và là một trong những trận động đất mạnh kỷ lục từ trước đến nay.

* Phần lớn khu vực bờ biển phía đông bắc Thái Bình Dương của Nhật Bản bị tàn phá bởi cơn sóng thần tiếp nối sau trận động đất dữ dội nhất trong 140 năm qua ở nước này. Động đất đã khiến đảo chính của Nhật Bản dịch chuyển khoảng 2,5 mét, làm trục Trái đất chệch đi ít nhất 8 cm. Nga, các vùng lãnh thổ của Guam, Đài Loan, Philippines, Marshall Islands, Indonesia, Papua New Guinea, Nauru, Micronesia và Hawaii cũng theo dõi lệnh cảnh báo sóng thần có thể xảy ra ở mức độ thấp hơn.

Theo thống kê của Cục Quản lý lao động ngoài nước, hiện có khoảng 18.000 lao động và tu nghiệp sinh Việt Nam đang làm việc tại Nhật Bản, chủ yếu ở Tokyo và vùng phía nam Nhật Bản. Theo số liệu của Tổ chức hỗ trợ sinh viên Nhật Bản (JASSO), trong năm 2010, có 141.774 sinh viên nước ngoài đến học tập tại quốc gia này. Chưa có thông tin nào cho thấy có thương vong trong lao động và tu nghiệp sinh Việt Nam đang làm việc tại Nhật Bản.

* Do trận động đất mạnh kéo theo sóng thần dữ dội, số người chết hoặc mất tích ở Nhật Bản đã vượt mốc 2.000 người, hàng trăm người bị thương và hàng trăm người mất tích, ít nhất 21.000 ngôi nhà bị phá huỷ. Ở miền đông-bắc nước này ghi nhận hơn 200 đám cháy lớn, có tai nạn trên đường ống dẫn khí đốt và hệ thống cấp nước. Hơn một triệu gia đình không có nước ăn, 4 triệu người không có điện. Nhật Bản nằm trên “Vành đai lửa”. Cứ 5 phút, ở đây lại xảy ra một chấn động. Mỗi năm, người dân có thể cảm nhận được sự rung lắc của khoảng … 2.000 trận động đất.

* Một ngày sau động đất, dư chấn vẫn còn tiếp tục, cứ cách 30 phút hoặc 1 tiếng là nhà cửa lại rung. Tại các ga, mọi người vẫn xếp hàng trật tự, chính nhờ ý thức người dân như vậy mà thiệt hại động đất giảm. Siêu thị cũng trở lại hoạt động bình thường, không có chuyện lợi dụng nạn động đất mà tăng giá. Nếu như người dân không được giáo dục và chuẩn bị kỹ để đối phó với động đất, con số thiệt hại sẽ rất kinh khủng.
*Sóng thần đã tàn phá sân bay, cuốn trôi máy bay, xe, tàu như những món đồ chơi… Giới chuyên gi ước tính các công ty bảo hiểm toàn cầu có thể chịu thiệt hại tới 50 tỷ USD sau trận động đất ngày 11/3. Trận động đất tháng 2 năm ngoái ở Chile, một trong những trận động đất dữ dội nhất trong lịch sử thế giới, chỉ mới khiến ngành bảo hiểm phải chi trả số tiền là 8 tỷ USD.

* 55 trung tâm điện hạt nhân của Nhật Bản nằm trong vùng động đất. Vùng Sendai, nơi bị cơn địa chấn gây thiệt hại nghiêm trọng nhất, nhiều thành phố bị sóng thần quét sạch, số người thiệt mạng có thể lên đến hơn 1000, một vài khu vực đã hoàn toàn biến mất. Ở đây có tổng cộng 11 trung tâm điện hạt nhân.

* Tỉnh Fukushima có hai nhà máy điện hạt nhân là Fukushima I và Fukushima II. Với 8 lò phản ứng, Fukushima I là một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất trên thế giới. Hàng chục nghìn người dân xung quanh nhà máy đã được yêu cầu sơ tán do lo sợ nguy cơ rò rỉ phóng xạ. Steve Kerekes, một chuyên gia hạt nhân của Viện Năng lượng Hạt nhân Mỹ, cảnh báo nếu hệ thống làm lạnh không hoạt động hiệu quả thì có khả năng sẽ xảy ra một vụ rò rỉ bức xạ tương tự như tai nạn hạt nhân tồi tệ nhất từng xảy ra ở Mỹ- một "thảm họa Chernobyl" nữa (mặc dù mức độ nguy hiểm thấp hơn so với thảm họa ở Ukraine) ở nơi chỉ cách thủ đô Tokyo có 250 km. Tin mới nhất: đã có 15 người được phát hiện nhiễm phóng xạ ở Fukushima.

Bản đồ 2 khu vực Sendai và Fukushima có nhà máy điện hạt nhân bị ảnh hưởng nặng nề do động đất

*Thủ tướng Nhật Bản Toshimi Kitazawa ngày 13/3 đã lệnh cho Bộ Quốc phòng huy động 100.000 quân tham gia các chiến dịch khắc phục thảm hoa, tăng gấp đôi con số ban đầu. Đây là chiến dịch lớn nhất từ trước đến nay của lực lượng phòng vệ Nhật Bản.

*Ít nhất 45 quốc gia sẵn sàng cung cấp vật phẩm cứu trợ và chuyên viên nếu được Nhật Bản yêu cầu. Văn phòng Điều hợp Công tác Cứu trợ Liên hiệp quốc ở Geneve cho biết Nhật Bản đã đồng ý tiếp nhận các toán chuyên viên của Australia, New Zealand, Hàn Quốc và Mỹ. Tàu ngầm hạt nhân USS Ronald Reagan của Mỹ đã có mặt tại Nhật Bản.

Việt Hà

Tổng hợp

Trong bài phát biểu trực tiếp trên truyền hình ngày 13-3, Thủ tướng Nhật Naoto Kan nhận định, Nhật Bản đang gặp phải những khó khăn lớn nhất trong 65 năm qua, kể từ sau Thế chiến thứ 2, khi cùng lúc phải đối diện với hậu quả của động đất, sóng thần và khủng hoảng hạt nhân ngày càng lớn.

Nỗi đau quá lớn từ mất mát sau động đất

Ông cũng cảnh báo từ ngày hôm nay, 14-3, Nhật sẽ bị mất điện luôn phiên, ảnh hưởng tới nguồn cung cấp nước, khí và việc chăm sóc y tế. "Liệu có vượt qua được khủng hoảng này hay không, tùy thuộc vào mỗi người dân chúng ta" - ông Naoto Kan nói.

Cho tới nay, bức tranh đầy đủ về thảm họa do thiên tai xảy ra ở Nhật Bản vẫn chưa thể được đánh giá hết. Có những thiệt hại phải mất rất lâu mới có thể thấy được rõ quy mô và hậu quả của nó.
Các đội cứu hộ thế giới đang vội vã tới Nhật Bản. Tàu sân bay Mỹ USS Ronald Reagan đã đến bờ biển Nhật sáng ngày 13-3 để cung cấp nhiên liệu cho máy bay và giúp chuyển các lực lượng của Nhật tới các khu vực bị ảnh hưởng. 144 thành viên của Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ cũng sẽ tới Misawa, bắc Nhật Bản để tham gia công tác cứu hộ, mang theo 12 con chó nghiệp vụ để tìm nạn nhân bị vùi dưới đống đổ nát và 150 tấn thiết bị cấp cứu.

Liên minh châu Âu, Úc, Hàn Quốc, và Singapore đều tuyên bố sẽ sớm gửi chuyên gia hạt nhân, chó nghiệp vụ và đội cứu hộ tới. Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế thông báo khoảng 200 ngàn người đã được sơ tán khỏi khu vực xung quanh nhà máy hạt nhân số 1 và 2 của Fukushima.

Anh đã đưa 59 chuyên gia tìm kiếm và cứu hộ tới Nhật Bản, với 2 chú chó và đội hỗ trợ ý tế, cùng 11 tấn thiết bị cứu trợ đã tới Nhật Bản. Pháp cũng gửi chuyên gia tới. Tổ chức Chữ thập đỏ Nhật Bản cho biết 62 đội khẩn cấp đã tới cứu các nạn nhân, cùng khoảng 400 bác sỹ, y tá, chuyên gia với các bệnh viện di động khẩn cấp tìm tới các nạn nhân.
Riêng tỉnh Kandahar (Afghanistan) - một khu vực còn rất khăn - tuyên bố sẽ hỗ trợ người dân Nhật 50.000 USD.
LHQ cũng cho biết Nhật đã nhận sự hỗ trợ từ Đức, Mexico, New Zealand, Singapore và Hàn Quốc. Các đội cứu họ từ 39 nước khác cũng đang sẵn sàng lên đường. Cả thế giới đều đang hướng tới nước Nhật và chia sẻ nỗi đau lớn bất ngờ với người dân đất nước này.

Theo Cơ quan an toàn hạt nhân Nhật Bản, sau tại nạn năm 1999 ở nhà máy xử lý uranium ở Tokai, Ibaraki khiến 2 công nhân thiệt mạng, chính phủ nước này đã ra luật mới để ứng phó với thảm họa hạt nhân. Luật đặc biệt chuẩn bị trong tình huống khẩn cấp của thảm họa hạt nhân bắt đầu có hiệu lực năm 2000 và phù hợp với Luật cơ bản trong tình huống khẩn cấp có từ 50 năm nay ở Nhật – vốn đặt nền tảng cho những phản ứng của chính phủ trong thiên tai.

Luật phản ứng hạt nhân buộc chính phủ thành lập trung tâm khẩn cấp hạt nhân với Thủ tướng là Tổng giám đốc điều hành, cùng với người đứng đầu bộ Thương Mại, Kinh tế và Công nghiệp là Phó Tổng giám đốc. Nhân viên tại các 22 trung tâm xử lý khẩn cấp chi nhánh có các đội y tế, phụ trách phóng xạ, phụ trách quan hệ công chúng...

Luật cũng quy định các chuyên gia cao cấp trong tình huống hạt nhân khẩn cấp phải có mặt tại khu vực nhà máy hạt nhân. Họ sẽ phối hợp với chủ nhà máy, các đơn vị vận hành để lên kế hoạch, đưa ra lời tư vấn và áp dụng các thao tác trong trường hợp khẩn cấp hạt nhân. Dù luật quy định rất chi tiết, những nhà hoạt động chống hạt nhân cho rằng, có sai sót rất lớn trong hệ thống đối phó trường hợp khẩn cấp hạt nhân.

"Tại một nước dễ bị động đất thế này, chính phủ đã không đưa ra các kế hoạch khẩn cấp trong trường hợp có tai nạn hạt nhân do động đất. Không có kế hoạch nào để bảo vệ người dân khi có cả động đất và tai nạn hạt nhân cùng một lúc" – Giám đốc tổ chức Green Action, Aileen Mioko Smith, cho biết. Nhiều blog và trang mạng Facebook của người dân địa phương gần nhà máy Fukushima cũng phàn nàn về việc thiếu thông tin từ chính quyền địa phương và nhà máy điện Tokyo về tình hình nhà máy.

H.N (Theo AFP)