Theo đánh giá của các chuyên gia, thực trạng nhà nghiêng là hệ quả tất yếu của sự buông lỏng quản lư chất lượng công tŕnh xây dựng dân sinh trong một thời gian dài, và cần đặt lại vấn đề trách nhiệm của những nhà quản lư đô thị.
Cơ quan quản lư chưa mạnh tay
Cuối tuần trước, sau khi hàng loạt báo đài phản ánh t́nh trạng nguy hiểm do nhà nghiêng tạo ra, Sở Xây dựng TP.HCM đă đi kiểm tra thực tế các trường hợp nhà nghiêng tại Q.B́nh Thạnh - địa bàn có nhiều nhà nghiêng nhất thành phố do đặc thù nền đất yếu. Qua đó, Sở Xây dựng nhận thấy nhiều trường hợp nghiêng nghiêm trọng, đè lên các công tŕnh lân cận gây nghiêng dây chuyền.
Theo đánh giá của ông Nguyễn Văn Hiệp - Phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, một số căn nhà trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, Chu Văn An, Đinh Bộ Lĩnh... khó có thể khắc phục được. Đáng nói là, dù nhiều công tŕnh trong t́nh trạng nguy hiểm, song chủ sở hữu vẫn "b́nh chân như vại" và không có ư định sửa chữa, bất chấp các khuyến cáo của địa phương.
Chẳng hạn, nhà số 726A Xô Viết Nghệ Tĩnh đă được UBND Q.B́nh Thạnh đề nghị Công ty Kiểm định xây dựng Sài G̣n phối hợp chủ sở hữu đánh giá sự cố và tiến hành khắc phục từ năm 2010, song đến nay vẫn chưa hoàn tất. Nhà số 192-198 Đinh Bộ Lĩnh cũng đă được Sở Xây dựng kiểm tra, yêu cầu khắc phục nhiều lần nhưng đến nay chưa thấy chủ nhà có động tĩnh ǵ.
|
 | Thực tế thời gian qua các cơ quan quản lư thường phó mặc việc giải quyết cho chủ sở hữu công tŕnh, trong khi ư thức của các cá nhân này chưa cao, kéo theo việc xử lư nhà nghiêng dây dưa hết năm này sang năm khác, tiềm ẩn mối nguy hiểm cho cộng đồng.
|  |
| Ông Phan Phùng Sanh - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Khoa học kỹ thuật xây dựng TP.HCM |
|
|
Ông Hiệp thừa nhận việc cơ quan quản lư chưa mạnh tay xử lư các sự cố cũng là một nguyên nhân khiến t́nh trạng nhà nghiêng kéo dài. Do đó, trước mắt, Sở Xây dựng yêu cầu các quận, huyện mở cuộc tổng rà soát các công tŕnh lún, nghiêng, nứt trên địa bàn ḿnh quản lư và đề xuất giải pháp xử lư phù hợp. Đối với công tŕnh gia cố, cải tạo chống nghiêng, lún, nứt không làm thay đổi quy mô, diện tích th́ UBND quận, huyện yêu cầu chủ đầu tư tŕnh bày phương án gia cố do một đơn vị có năng lực thực hiện. Phương án này bao gồm: khảo sát đánh giá hiện trạng công tŕnh, mức độ ảnh hưởng đến các nhà lân cận (nếu có); khảo sát địa chất; đánh giá nguyên nhân; phương án gia cố cụ thể, kể cả việc tháo dỡ một phần hoặc toàn bộ công tŕnh…
Trước khi khởi công cải tạo chống nghiêng, lún, chủ đầu tư phải đăng kư với UBND phường, xă, thị trấn để theo dơi, giám sát. Đối với các công tŕnh có nguy cơ sụp đổ, địa phương cần nhanh chóng giải tỏa người dân.
Quản lư rất "khoan thai"
Ông Phan Phùng Sanh - Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Khoa học kỹ thuật xây dựng TP.HCM - cho rằng, công tŕnh nhà ở tuy thuộc sở hữu tư nhân, song khi xảy ra các sự cố như nghiêng, lún ảnh hưởng đến bộ mặt đô thị và an toàn cộng đồng th́ đó không c̣n là chuyện riêng của cá nhân. Lúc này, việc chỉ đạo và giám sát công tác giải quyết sự cố thuộc về các cấp quản lư đô thị.
Theo ông Sanh, nhà lún, nghiêng được xem là công tŕnh có sự cố, do đó Sở Xây dựng và các quận, huyện là đơn vị chịu trách nhiệm giải quyết.
Với những công tŕnh có thể khắc phục được, UBND quận, huyện có trách nhiệm giám sát chủ nhà hoặc chủ sử dụng nhà nghiêng thuê tư vấn kiểm định đủ năng lực để kiểm soát, đánh giá hiện trạng, đề xuất biện pháp khắc phục (sửa chữa, gia cố, kích nâng chỉnh, giảm tải hoặc tháo dỡ...). Các cơ quan quản lư tạo điều kiện thuận lợi cho người dân sửa chữa bằng cách đơn giản hóa thủ tục cấp giấy phép xây dựng hoặc sửa chữa, cho thuê mặt bằng tạm cư, mặt bằng thi công...
Đừng để những căn nhà nghiêng đổ sập hoàn toàn th́ cơ quan quản lư đô thị mới vào cuộc - Ảnh: Minh Sang |
Những trường hợp nhà qua đánh giá thấy đang trong t́nh trạng nguy hiểm, địa phương phải cương quyết buộc chủ nhà khắc phục hoặc áp dụng biện pháp cưỡng chế khắc phục, di dời; không để tiếp tục sử dụng theo hiện trạng.
Tuy vậy, thực tế thời gian qua cho thấy, chính quyền lơi lỏng trong việc giám sát, khắc phục t́nh trạng nhà nghiêng. Chẳng hạn, nhiều căn nhà trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, Đinh Bộ Lĩnh (Q.B́nh Thạnh), khu vực B́nh Phú (Q.6)... đă nghiêng từ gần chục năm, mức độ nghiêng được đánh giá là rất nghiêm trọng, song mọi việc vẫn chậm được xử lư.
Có thể truy cứu trách nhiệm h́nh sự
TS Phạm Sỹ Liêm - nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, t́nh trạng nhà ở lún, nứt, nghiêng thực chất đă tồn tại từ lâu, và trách nhiệm chính thuộc về cơ quan quản lư khi thiếu kiên quyết trong việc xử lư. Đồng thời, việc giải quyết không phải chỉ nhắc nhở bằng văn bản mà cần có giám sát nghiêm ngặt, thậm chí xử phạt, cưỡng chế nếu cần, bởi t́nh trạng nhà nghiêng không chỉ ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị mà c̣n tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng cho chủ sở hữu cũng như người dân lân cận.
|
| Thực tế cho thấy, trước đây khi TP.HCM chưa bước vào giai đoạn phát triển rầm rộ như hiện nay, các tai biến địa chất không hoặc ít xảy ra. Chính việc triển khai đồng loạt các công tŕnh xây dựng đă khiến môi trường địa chất lâm vào trạng thái mất cân bằng và t́nh trạng nhà nghiêng, lún xuất hiện nhiều hơn
| |
| PGS-TS Đặng Hữu Diệp - Tổng hội Địa chất VN |
|
|
Ở góc độ tổng quát hơn, theo PGS-TS Đặng Hữu Diệp (Tổng hội Địa chất VN), trách nhiệm quản lư nhà nước c̣n thể hiện ở việc cho phép triển khai ồ ạt các công tŕnh xây dựng hạ tầng, khu công nghiệp, cao ốc... mà chưa thực sự quan tâm đến yếu tố địa chất như thời gian qua, kéo theo các tai biến địa chất đe dọa nghiêm trọng đến sự ổn định, gây biến dạng, nghiêng, lún, hư hỏng kết cấu các công tŕnh xây dựng. Do đó, trách nhiệm của các cơ quan chức năng khi cấp phép xây dựng là cần cân nhắc đầy đủ các yếu tố quy hoạch, địa chất, cũng như khuyến cáo người dân các biện pháp xây dựng phù hợp, chứ không nên để người dân "tự bơi".
LS Hoàng Xuân Sơn (Văn pḥng LS Hoàng Xuân Sơn) cho rằng: khi xảy ra t́nh trạng nhà nghiêng, lún, thanh tra xây dựng có trách nhiệm lập đoàn thanh tra để xác định nguyên nhân sự cố, nếu nhận thấy có t́nh trạng vi phạm quy định về quản lư chất lượng công tŕnh xây dựng, phải lập biên bản xử phạt hành chính. Sau khi đă xử phạt hành chính và yêu cầu khắc phục, nếu chủ sở hữu không chấp hành dẫn đến công tŕnh bị sụp đổ gây hậu quả nghiêm trọng th́ có thể truy cứu trách nhiệm h́nh sự của chủ sở hữu.
Tuy vậy, nhiều công tŕnh tại TP.HCM có dấu hiệu nghiêng, lún, hư hỏng từ nhiều năm nay nên đă hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính (tối đa 2 năm kể từ khi xảy ra sự cố), và do đó cũng không thể truy cứu trách nhiệm h́nh sự đối với chủ đầu tư và nhà thầu.
Theo LS Sơn, việc giám sát, xử phạt đối với các công tŕnh nghiêng, lún là trách nhiệm của các cơ quan quản lư đô thị, chứ không phải chuyện muốn làm hay không cũng được. Do đó, nếu các cơ quan này không thực hiện đúng trách nhiệm th́ có thể bị xử phạt hành chính, trong trường hợp xảy ra sự cố gây chết người có thể bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự về tội "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
N.Tuấn Đạt, thanhnien.com.vn
Hiểm họa nhà nghiêng - Bài 3: Có thể truy cứu trách nhiệm h́nh sự
