Dở khóc dở cười: Người dân tộc mua đồ lót "hút bệnh"

Thời gian gần đây, nhiều hộ dân tộc thiểu số tại huyện Đak Glei (Kon Tum) đua nhau bán nông sản non và vay nợ để mua những loại tiện nghi sinh hoạt không cần thiết với mức giá trên trời để rồi đem cất vào xó nhà hoặc để ngắm. Như chị Y Nin, người dân tộc H’Lăng bán mỳ non để mua đồ lót "hút bệnh" giá 2,5 triệu đồng nhưng ngượng không dám dùng.

Anh A Mắc (phải) và ông A Jêu (trái) đang khoe cái máy ozôn 4,7 triệu đồng mà anh A Mắc mua về 4 tháng nay chưa 1 lần sử dụng.

Hậu quả của việc này là nhiều người lâm vào cảnh lao đao vì nợ nần tuy nhiên không vì thế mà người dân hoảng sợ, họ vẫn tin rằng sẽ nhận được nhiều tiền từ việc nhiệt tình mua hàng loại này theo như lời của một Công ty có cái tên rất kêu… Thiên Ngọc Minh Uy (TNMU)

Xã nghèo xài sang

Đak Glei là một trong những huyện khó khăn của tỉnh nghèo Kon Tum. Đời sống của người dân còn rất nghèo nàn, nhận thức còn rất lạc hậu. Ngay đến cả vật dụng vốn đã rất phổ biến là cái nồi cơm điện, nhiều người vẫn còn chưa biết. Hàng năm, nhà nước vẫn phải thực hiện cứu đói cho dân ở đây vào những tháng giáp hạt (tháng 5, 6).

Ấy vậy mà thời gian gần đây, một chuyện thật như đùa lại đang diễn ra trên vùng đất hiền hòa này. Hàng trăm gia đình vay nợ, thậm chí bán non nông sản sau đó vượt hàng trăm cây số xuống TP. Quy Nhơn (Bình Định) tưng bừng sắm những vật dụng sinh hoạt không cần thiết như bếp từ, nồi cơm điện, máy ozôn, máy mát-xa, các loại túi hút bệnh… rồi sau đó mang về nhà cất vào xó.

Chúng tôi vào đến xã Đak Long vào một buổi trưa oi ả của cái nắng Tây Nguyên. Ngôi nhà đầu tiên được giới thiệu đến là của vợ chồng A Mắc, chị Y Nin (thôn Đak Ác, xã Đak Long). Trong ngôi nhà sàn truyền thống chật chội, liếc qua chúng tôi chỉ thấy có chiếc tivi cũ kỹ là có vẻ đáng giá nhất.

Nội y có thể hút bệnh (giá 2,5 triệu đồng) theo lời quảng cáo mà vợ chồng A Mắc mau cũng nằm trong xó hơn 4 tháng nay.

Anh A Mắc tuy mới 35 tuổi nhưng có đến 5 mặt con. Tiếp chúng tôi, anh A Mắc vẫn địu trên vai đứa con gái 2 tuổi. Anh thật thà bộc bạch, nhà chỉ có 1ha mì, gần 3 sào lúa và vài sào bắp nhưng vì đông con nên dù vợ chồng đều đặn sớm hôm cặm cụi trên nương mà cuộc sống vẫn thiếu thốn đủ bề.

Nồi cơm điện và bếp từ giá 5,2 triệu chỉ để ngắm

Chẳng hiểu nghe công ty TNMU rót vào tai lời mật ngọt như thế nào mà tháng 4 vừa rồi, vợ chồng A Mắc quyết bán non một phần mỳ được 15 triệu đồng rồi đổ đèo xuống TP. Quy Nhơn “tậu” về 1 nồi cơm điện, 1 bếp từ với giá 5,2 triệu đồng, 1 máy ozôn khử độc thực phẩm giá 4,5 triệu đồng, 1 áo ngực và quần trong nữ xuất xứ từ Trung Quốc, theo như lời quảng cáo của công ty TNMU thì khi mặc những thứ này vào có thể “hút được bệnh” với giá 2,5 triệu đồng.

Anh A Mắc cho biết, đến giờ này, những thứ mua được vợ chồng anh vẫn chưa một lần sử dụng vì một lẽ rất giản đơn, cơm thì nấu bằng củi, rơm; rau thì tự trồng và hái trên rẫy, trên rừng nên làm gì có “độc”.

Còn vợ anh, chị Y Nin - một phụ nữ dân tộc H’Lăng chính hiệu thì cả đời từ lao động đến sinh hoạt hàng ngày đều vận đồ truyền thống thì làm gì biết đến cái gọi là nội y làm đẹp như những phụ nữ ở vùng đô thị. Chị Y Nin còn không biết những thứ đó được gọi là chi nữa, chị bảo, mặc vào xấu hổ lắm, mình không dám mặc đâu vì nó là thứ lạ hoắc.

Theo nhận thức của A Mắc về kiểu mua sắm này là, phải mua hàng từ 5 triệu đồng trở lên rồi chờ “đầy khung”. Nghĩa là khi khung 1 có đủ 100 người thì sẽ nhận được 1 triệu đồng. Bên cạnh đó, nếu rủ được 3 người mua hàng sẽ thăng lên chức “tổ trưởng kinh doanh”. Một thôn nếu có 3 tổ trưởng kinh doanh sẽ thành lập 1 chủ nhiệm… Đại loại là nếu ai rủ thêm được 1 người mua hàng của TNMU với số tiền từ 5 triệu đồng trở lên sẽ được hưởng tiền hoa hồng từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.

Hơn tháng nay, gia đình A Mắc đang rơi vào túng thiếu. Mới đây, gia đình anh nhận được 1,6 triệu đồng từ Công ty TNMU vì đã đã rủ thêm được 3 người mua hàng. Cũng vì việc này, giờ anh đã được thăng lên làm tổ trưởng kinh doanh.

Cách nhà A Mắc không xa là nhà bố vợ anh, ông A Jêu- trưởng thôn Đak Ác. Ông này được cậu con rể có chức danh “tổ trưởng kinh doanh” giới thiệu mua hàng để hưởng “lợi” từ chương trình “trăm hoa đua nở”. Tin lời, ông cũng gom tiền dẫn vợ con xuống TP. Quy Nhơn tậu ngay 1 máy ozôn, một nồi cơm điện và bếp từ với giá tổng cộng gần 10 triệu đồng.

Theo cách nói của ông A Jêu thì nhận thức về những loại vật dụng gia đình ông mua hết sức đơn giản. Công ty TNMU có cho xe đưa đón nên không mất chi phí đi lại, chỉ mất 130.000 đồng tiền ở khách sạn và một ít tiền ăn. Bếp từ mình không dùng, máy ozôn thì 1 tháng nhà mình dùng từ 1 đến 2 lần khi bữa ăn có thịt hoặc cá.

Suốt ngày bán mặt cho đất, bán lưng cho trời trên cái nương, cái rẫy, thường xuyên trèo đèo, lội suối đến tối mịt mới về đến nhà thế nhưng A Thìn (làng Pim Long) cũng tỏ ra “sành điệu” khi “rinh” về 1 máy mát xa hiệu “Kang Fwu life saver” với giá 6,3 triệu đồng tại Công ty TNMU ở TP. Quy Nhơn. Mua máy hơn 4 tháng nay, nhưng gia đình anh mới dùng thử được 5 lần. Đi làm cả ngày đã mệt nhừ, về đến nhà chỉ muốn chợp mắt cho khỏe. A Thìn kể lại một cách lơ mơ.

Muốn bán nhà để mua hàng đa cấp

Lấy danh nghĩa nhân dịp giải phóng miền Nam, tờ rơi chương trình “trăm hoa đua nở” của Công ty TNMU hướng dẫn rằng, nếu người tiêu dùng mua hàng từ Công ty này sẽ được xếp vào cung Eiffel, vị trí E1 và khi có người khác đến sau thay vị trí đó thì khách hàng sẽ được chuyển từ E1 lên E4, lúc này khách hàng được tặng thưởng 1 triệu đồng.

Tờ rơi giới thiệu chương trình

Khi khách hàng được chuyển lên cung Kim tự Tháp, được xếp vào vị trí đầu tiên K1. Sau khi những người ở vị trí E đều nhận được tiền thưởng 1 triệu đồng và chuyển sang cung Kim Tự Tháp, khách hàng sẽ được nâng lên K4 và nhận được tiền thưởng 10 triệu đồng. Cũng như vậy, khi khách hàng lên cung Vạn Lý Trường Thành (V4) sẽ được thưởng 30 triệu đồng…

Phía dưới tờ rơi là phần ghi chú: Những phần thưởng trên tương ứng với doanh số của Công ty, do đó toàn thể khách hàng đều phải tích cực… kích cầu. Doanh số nhanh tiền thưởng sẽ nhanh và ngược lại. Quyền giải thích đối với chương trình thuộc về Công ty TNMU(?).

Đánh vào trình độ nhận thức còn rất hạn chế cũng như tâm lý hám lợi của đồng bào bản địa đó là độc chiêu của Công ty TNMU. Người của Công ty không bao giờ lộ mặt, họ dùng người địa phương rủ rê người bản địa.

Tại buổi làm việc với chúng tôi, ông A Sô Lai - Bí thư Đảng ủy xã Đak Long cho biết, cả xã có hơn 90% là người dân tộc H’Lăng và người Jẻ Triêng, hơn 60% hộ trong xã là hộ nghèo, thu nhập bình quân đầu người chỉ là 5 triệu đồng/người/năm. Năm nào bà con cũng thiếu đói vào những tháng giáp hạt, phải nhận sự cứu đói của Chính phủ.

Với việc mua bán này, bà con chỉ vì hám lợi chứ đâu biết gì. Cả ngày họ ở trên nương rẫy đến tối mới về rồi lăn ra ngủ vì mệt chứ có biết dùng đến những thứ mua về đâu.

"Nhiều gia đình cơm còn không đủ ăn nhưng cũng cố vay tiền để tham gia chương trình “trăm hoa đua nở”. Thậm chí, có hộ còn muốn bán nhà để mua hàng của Công ty TNMU, may mà xã kịp thời can thiệp, nếu không thì... ", ông Lai chua xót nói.

Được biết, trước vấn nạn trên, chính quyền xã Đak Long đã kết hợp với đơn vị bộ đội biên phòng đóng trên địa bàn và các ban ngành khác tổ chức họp dân, động viên, phân tích để người dân hiểu, không nên mua và ảo mộng kiếm tiền từ loại hình mà Công ty TNMU quảng cáo.

Thế nhưng hiệu quả nhận được chỉ là, khi họp thì dân nghe, sau đó thì đâu lại vào đấy. Trước đây, cứ đủ 10 người là Công ty TNMU cho xe vào tận nhà để đón dân đi mua sắm ở TP. Quy Nhơn. Khi xã tổ chức ngăn chặn, họ không cho xe vào làng đón nữa mà đứng đợi tại Quốc lộ 14, người dân sẽ đi xe máy đến đó rồi đưa đi.

Ông A Sô Lai- Bí thư Đảng ủy xã Đak Long ngậm ngùi nhìn danh sách hàng trăm người dân nghèo bỏ gần 1 tỷ đồng mua những thứ đắt tiền nhưng không dùng được.

Ông A Sô Lai còn bức xúc, chúng tôi đã mời ông Trương Thanh Tâm - đại diện Công ty TNMU chi nhánh tại TP. Quy Nhơn lên làm việc. Tại buổi làm việc, ông này đã đưa ra bảng hàng hóa cùng chủng loại dân ở đây đã mua nhưng rất khác, có nghĩa là người dân đã mua với giá đắt gấp 5, 6 lần. Ông Tâm còn cho biết, chương trình “trăm hoa đua nở” là do dân tự nghĩ ra chứ Công ty không làm. Sau đó ông ta hứa 1 tuần sau sẽ tiếp tục lên xã làm việc, nhưng đã 2 tháng nay không thấy xuất hiện, gọi điện thoại thì không nghe.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, không chỉ người dân xã Đak Long mà còn nhiều xã khác nữa trên địa bàn tỉnh Kon Tum cũng đang lâm vào vấn nạn này. Thật quá đau xót khi phải chứng kiến cảnh người dân tưng bừng mua sắm những vật dụng đắt tiền không cần thiết trong khi gia đình phải chạy ăn từng bữa!

( theo vtc )