1. Trong 14 bộ tiểu thuyết kiếm hiệp của nhà văn Kim Dung, Tiếu Ngạo giang hồ có lẽ đứng vào hàng các cuốn sách bán chạy nhất. Từ nhỏ đến lớn, ai đã từng đọc qua và say mê với các bộ truyện võ hiệp Trung Quốc, ắt cũng phải một lần chăm chú dõi theo bước chân chàng lãng tử Lệnh Hồ Xung, một gã giang hồ bạt tử, nốc rượu như nước lã và ngay từ đầu được nhắc đến qua 1 câu nói đầy mỉa mai “Lãng tử vô hạnh, thân danh tàn tạ”.
 |
| Chàng lãng tử Lệnh Hồ Xung trong tiếu ngạo giang hồ. Nguồn ảnh: Internet. |
Nhưng lạ một điều, trong rất nhiều tuýp nhân vật mà Kim Dung đã tạo ra, thì tên tửu đồ lãng tử ấy lại đứng vào hàng những người “hot” nhất! Đọc Anh hùng xạ điêu thấy bực mình cho chàng “anh hùng” Quách Tĩnh bao nhiêu, thì đọc Tiếu ngạo giang hồ thấy lại sảng khoái bấy nhiêu. Bởi vì sao? Vì Lệnh Hồ Xung không phải mẫu anh hùng “ước lệ” như Quách Tĩnh hay là mẫu tiểu nhân “ước lệ” như Vi Tiểu Bảo. Hắn là mẫu nhân vật “người” nhất, gần với cuộc sống và gần với số đông nhất!
2. Bao người khi xem bóng đã đã tự hỏi rằng: Vì sao ít ai ghét được Barca? Không ghét, chứ không phải là thích. Không yêu đấy nhưng mà còn lâu mới ghét cay ghét đắng được. Vì tiki-taka? Không phải, Barca đá tiki-taka thành công nhưng tiki-taka không phải của riêng mình họ. Hay vì dàn sao “khủng”? Chẳng phải luôn vì Real, Man City… có “khủng” kém gì Barca đâu. Hay vì truyền thống. Cũng “thường thôi” nếu so với những Manchester United, Liverpool hay đại kình địch Real Madrid. Thế thì vì sao?
Đơn giản thôi. Vì Barca là một đội bóng “người” nhất, không phải một tập thể được lý tưởng hóa để trở thành những huyền thoại, và ắt hẳn những cầu thủ Barca hẳn cũng không lấy đó làm mục đích. Không! Nhưng mà cứ lần lượt, những kỷ lục bị xô đổ, những cầu thủ trở thành huyền thoại, và những huyền thoại mới lại được viết nên. Thế mới tài chứ!
Ai xem Tiếu ngạo giang hồ đều ấn tượng với câu nói của Lệnh Hồ Xung để trả lời cho câu nói của Phong Thanh Dương “…có điều làm như vậy cũng hơi đê hèn vô liêm sỉ” [1]. Lệnh Hồ ta đã trả lời thế này: “Đối với những kẻ đê hèn vô liên sỉ thì cũng phải dùng thủ đoạn đê hèn vô liêm sỉ” [2]. Phong Thanh Dương lại hỏi: “Thế đối phó với bậc chính nhân quân tử thì làm sao?”[3]. Lần này Lệnh hồ suy nghĩ một lát rồi mới trả lời: “Cho dù bọn họ có là bậc chính nhân quân tử đi nữa, mà nếu như họ muốn giết đệ tử, thì đệ tử quyết không cam tâm để bị giết, cùng lắm đến lúc chẳng đặng đừng đó, thì thủ đoạn hèn hạ vô liêm sỉ cũng phải dùng tạm chớ biết làm sao!” [4]. Còn gì khoái trá bằng! Khoái trá ở chỗ, nó gạt sang một bên quan niệm cố hữu về quân tử, tiểu nhân, về cái tốt và cái xấu, mà thành thật nhìn vào những quan niệm của riêng mình. Cho nên mới nói, Lệnh Hồ Xung rất “người”, đọc lời hắn nói và tự nhìn một cách trung thực vào bản thân mình ta mới không khỏi bật ra một tiếng cười: Hóa ra ta cũng thế!
 |
| Các cuộc đối đầu siêu kinh điển luôn thu hút được sự quan tâm của dư luận. Nguồn ảnh: Internet. |
Quay trở lại với Barca, có lẽ điều làm cho họ “ít bị ghét” nhất, quy kết lại cũng là như vậy. Barca chơi đẹp không? Không hẳn, hay nói đúng hơn là với tùy đội. Với những đội mà tự thấy có khả năng lớn để thủ thắng, Barca trình diễn một lối chơi đẹp, nhưng trong trường hợp cần kíp, khi gặp những đối thủ sẵn sàng chơi xấu, họ cũng sẵn sàng chơi xấu trả lại, vẫn ăn vạ như ai. Điển hình là trận Bán kết lượt về Champions League, năm trước, một trận đấu mà người Madrid sẽ có nhiều điều để biện bạch. Nhưng vấn đề là, cùng giở thủ đoạn, nhưng Barca thành mà Real bại, Barca qua mặt được trọng tài mà Real không. Thế thì thua đứt đuôi đi rồi còn gì.
Thế mà, trừ những fan ruột của đội bóng Hoàng Gia, những người yêu bóng đá chân chính, có thể không thích, có thể chỉ trích lối đá đó của Barca. Nhưng nói ghét thì ít ai ghét được. Không thích và ghét không phải một. Xem Barca đá như thấy một phần tích cách của chính mình. Ghét làm sao được khi bản thân mỗi chúng ta đều có một phần như thế? Đó là những đặc điểm người nhất, thật nhất, không hoa hòe hoa sói, không cường điệu, tô vẽ như những kẻ mọt sách tối ngày giảng đạo lý nhưng lại không dám thẳng thắn nhìn vào quan niệm của chính bản thân mình.
3. Trong tiếu ngạo Giang hồ ngoài Lệnh Hồ Xung còn có một nhân vật cũng rất đặc biệt, đó là Nhạc Bất Quần. Sẽ là hơi oan ức nếu đổ hết lên đầu Nhạc Bất Quần cái danh xưng mà Thánh Cô Nhật Nguyệt thần giáo Nhậm Doanh Doanh đã gợi ý: Ngụy quân tử. “Ngụy” làm sao được khi mà Tiếu ngạo giang hồ còn đầy ắp mối băn khoăn: Quân tử là gì? Nhạc Bất Quần cũng là một nhân vật gần với số đông, rất “người” và cũng rất giống với Lệnh Hồ Xung. Nhưng cái khác giữa Lệnh Hồ Xung và sư phụ của hắn, chính bởi mục đích mục đích Lệnh Hồ đơn giản là sống thanh thản, lánh xa chốn giang hồ đầy gió tanh mưa máu, còn Nhạc Bất Quần lúc nào cũng ôm mộng tranh hùng đoạt vị, tạo dựng vị thế độc tôn trên giang hồ. Nhạc Bất Quần thuộc dạng người làm tất cả những gì để đạt được mục đích còn Lệnh Hồ Xung hành động gần như theo bản tính. Và cuối cùng, như chúng ta biết lệnh Hồ Xung đã thắng.
 |
| Bàn tay 5 ngón ám chỉ 5 trận thắng trong đó trận thắng đậm nhất với tỉ số 5-0, một nỗi đau khó nguôi của Real. Nguồn ảnh: Internet. |
Nhắc về cuộc đối đầu trong truyện để trả lời cho câu hỏi: tại sao Real cứ núp mãi dưới cái bóng Barca sau mỗi trận El Clasico? Vì Barca cũng như Lệnh Hồ Xung, họ chơi bóng như chỉ vì được chơi bóng. Cầu thủ Barca sẵn sàng chơi gian, ăn vạ, phạm lỗi như những đứa trẻ chỉ vì ham muốn chiến thắng trên sân cỏ. Động lực của họ là khát khao bất tận dường như không bao giờ đổi thay.
Còn với Real thì sao? Động lực của họ lại là tìm lại ánh hào quang đã mất, và lật đổ kẻ thống trị Barca. Jose Mourinho, vị huấn luyện viên lắm tài và cũng nhiều tật, đã làm đúng cái điều gần giống như điều mà Nhạc Bất Quần đã làm khi luyện Tịch tà Kiếm pháp, đó là tự bỏ đi thứ bóng đá hào hoa đã làm say lòng bao nhiêu người xem những năm đầu thế kỉ, để theo đuổi một thứ bóng đá triệt phá được Barca. Cứ nhìn theo Barca và biến đổi theo Barca khiến Real không thể chơi bóng theo cách của mình, và sau những thành công đầu tiên, cứ thế, họ thất bại. Thất bại mà không hiểu vì sao. Cứ nhìn cái cách cầu thủ Real tức tối triệt hạ Messi, Fabregas… trong trận đấu vừa qua cũng đủ hiểu, rằng lòng kiên trì đã đạt đến một giới hạn nào đó rồi, nhất là khi nó bị đặt sai mục đích.
Tikia-Taka của Barca cũng giống như Độc cô cửu kiếm mà lệnh Hồ Xung được truyền thụ. Chỉ có người như Lệnh Hồ Xung, con người dám nhìn thẳng vào bản ngã của mình mới có thể nhìn ra ngay những yếu điểm của đối phương và triển khai thành thực Độc cô cửu kiếm, cũng giống như chỉ có Barca, chứ không phải đội bóng nào khác mới vận dụng được tiki-taka. Độc cô Cửu kiếm có 9 thức và vô chiêu; tiki-taka cũng chẳng có đường nét nào cụ thể để bắt bài, chỉ là chuyền, chuyền, chuyền, chuyền, di chuyển, di chuyển và khi đối phương lộ ra sơ hở, lập tức là những đường chuyền chí mạng xuất phát từ bất cứ đâu, và bất cứ ai cũng có thể là người dâng lên để trừng phạt đối thủ.
4. Trong truyện, Nhạc Bất Quần đã luyện 100 đường Tịch Tà kiếm pháp, gặp phải Lệnh Hồ Xung thì lập tức “tắt điện”, đơn giản vì một lẽ 100 chiêu của Tịch Tà dù có biến ảo đến đâu thì rồi cũng phải lặp lại, và lặp lại đến lần thứ hai thì Lệnh Hồ Xung đã kịp nhìn ra chỗ sơ hở rồi. Như lời Phong Thanh Dương từng nói trên đỉnh Hoa Sơn: “Học thuộc lòng 300 bài thơ Đường thì kẻ không biết ngâm thơ cũng ngâm được thật. Nhưng chỉ thuộc thơ người ta, rồi mình có làm thơ cũng chẳng ra hồn. Nếu tự mình không có óc sáng tác liệu có thành đại thi gia được không?” [5] Đấy có lẽ cũng là điều Mourinho cay đắng nhận ra sau thành công ở cúp Quốc gia để rồi thất bại ở Champions League. Gần đây nhất, vừa qua ở lượt đi trận tranh siêu Cúp, Mou cũng lại “xuất chiêu”, và rồi ở trận lượt về ở Camp Nou, đoàn quân kiêu hùng thành Madrid đã bị gã khổng lồ xứ Catalan với các trụ cột chỉ vừa mới trở lại và đang không có phong độ cao quật ngã lấm lưng trắng bụng.
Và rồi, ai biết được, trong mùa giải sắp tới, vị huấn luyện viên này và Real còn “chiêu” gì để đối phó với Barca nữa đây ?
(Tham khảo: [1], [2], [3], [4], [5] Hồi 60, 61, Tiếu ngạo giang hồ, tác giả: Kim Dung, bản dịch Tiếng Việt của Hàn Giang Nhạn.)
(Bạn đọc: Phạm Minh Khôi)
El Clasico, Barca, Real và triết lý trong Tiếu ngạo giang hồ
