Cảnh ly tán của gia đình Gadhafi

Tung tích đại tá Muammar Gadhafi đang là điều bí ẩn và cả chính quyền chuyển tiếp Libya (NTC) lẫn phương Tây đều tin rằng ông này vẫn còn trong nước, trong khi các con ông người bị giết người phải lẩn trốn khắp nơi.

Chính quyền chuyển tiếp tại Libya đang nhận được sự hỗ trợ của phương Tây trong cuộc truy lùng Gadhafi và các nguồn tin tình báo đều khẳng định viên đại tá này vẫn còn ở trong nước. Tuy nhiên vị trí chính xác Gadhafi đang ở đâu thì chỉ có thể phỏng đoán dựa trên các mối liên hệ.

Đại tá Muammar Gadhafi. Ảnh: AFP.

Những nơi Gadhafi có thể ẩn náu

Khu dinh thự Bab al-Aziziya của chế độ Gadhafi ở Tripoli bị phe nổi dậy đánh chiếm hôm 22/8, nhưng không loại trừ khả năng ông vẫn trốn đâu đó tại thủ đô. Hôm 31/8, con trai Gadhafi là Saif al-Islam cho biết ông đang ở ngoại ô Tripoli và cha mình vẫn khoẻ mạnh. Nhưng nay phe nổi dậy đã kiểm soát hoàn toàn thủ đô nên nếu ẩn náu tại đây sẽ khiến Gadhafi gặp nhiều rủi ro.

Trong khi đó, thành phố quê nhà Sirte vẫn do phe ủng hộ Gadhafi kiểm soát được nhiều người nhận định đang bảo vệ viên đại tá bị săn đuổi của Libya. Đây cũng là vùng đất gốc của bộ tộc Qadhadfa mà Gadhafi đã sinh ra từ đó. Trong đoạn băng phát đi hôm 1/9, Gaddafi tuyên bố bộ tộc này đã được vũ trang để kháng cự đến cùng.

Thời còn cầm quyền, đại tá Gaddafi từng tập trung phát triển Sirte từ một nơi hẻo lánh thành thủ đô thứ hai của Libya với một khu dinh thự hoành tráng. Tại đây cũng có một căn cứ quân sự và không quân lớn cùng hệ thống hầm ngầm kiên cố. Tuy nhiên Sirte vẫn có nhiều rủi ro cho Gadhafi nếu chọn để lẩn trốn vì nó được phe nổi dậy và NATO đặc biệt chú ý và bao vây chặt.

Một thành phố nhỏ nằm cách Tripoli 150 km về phía đông nam là Bani Walid cũng được cho là nơi Gadhafi có thể ấn náu. Chế độ cũ có nhiều sự ủng hộ tại thành phố 50.000 dân này. Phe nổi dậy cho biết họ có nguồn tin đáng tin cậy về việc đại tá Gadhafi cùng người con trai nổi tiếng nhất là Saif al-Islam và giám đốc cơ quan tình báo Abdullah Sanussi đã chạy tới Bani Walid hồi tuần trước.

Thành phố Sabha nằm giữa sa mạc ở phía nam Tripoli chỉ có 10.000 dân cũng được đặt trong tầm ngắm của lực lượng truy lùng Gadhafi. Có nhiều cuộc giao tranh tại đây những ngày qua, nhưng thành phố vẫn do phe ủng hộ Gadhafi kiểm soát. Dù không lớn như Bani Walid, thành phố Sabha nằm xa hơn về phía nam và đây có thể là cửa ngõ ra nước ngoài thuận lợi cho Gadhafi.

Theo nguồn tin trên báo El Watan của Algeria, đại tá Gaddafi đã cố gọi cho Tổng thống Algeria Abdelaziz Bouteflika từ thành phố Ghadamis nằm giữa sa mạc, sát biên giới Algeria và Tunisia. Theo đó Gadhafi đang tìm cách xin tị nạn tại Algeria sau khi vợ và 3 con ông chạy sang nước này hôm 29/8. Hiện chưa thể kiểm chứng cuộc gọi này thực hiện khi nào nhưng thành phố Ghadamis cũng được chú ý.

Ngoài ra còn có phỏng đoán đại tá Gaddafi đang tìm cách sang ẩn náu tại một nước châu Phi khác như Chad, Sudan, Zimbabwe và Nam Phi. Tuy nhiên rất khó cho Gadhafi trốn sang các nước này bằng máy bay. Chad có biên giới với Libya ở phía nam và cũng đã công nhận chính quyền NTC. Còn Algeria vẫn được coi là sự lựa chọn tốt nhất cho Gadhafi vì nước này chưa công nhận NTC cũng như Toà án hình sự quốc tế ICC vốn đang truy nã Gadhafi và các con trai.

Từ trái qua phải hàng trên: Saif al-Islam Gadhafi, Saif al-Arab Gadhafi, Saadi Gadhafi, Aisha Gadhafi. Từ trái qua phải hàng dưới: Hannibal Gadhafi, Khamis Gadhafi, Mutassim Gadhafi và Muhammad Gadhafi. Ảnh: Telegraph.

Các con mỗi người một ngả

Theo người đứng đầu NTC Mustafa Abdul Jalil, hai con trai của Gadhafi là Saif al-Islam and Mutassim Gaddafi đã ẩn náu tại thành phố Bani Walid tới thứ bảy tuần trước thì rời đi. Trước đó, những người đàm phán của phe nổi dậy đã thất bại trong việc thuyết phục lực lượng ủng hộ Gadhafi tại Bani Walid ra hàng.

Ông Mustafa Abdul Jali cho rằng chính hai con trai của Gaddafi đã ngăn cản Bani Walid đầu hàng quân nổi dậy. Do đàm phán không đạt kết quả nên lực lượng NTC đổ tới các vị trí gần Bani Walid, cách Tripoli 150 km về phía đông nam, để chuẩn bị cho một cuộc tấn công quy mô lớn.

Ngoài Bani Walid hiện còn có Jufra, Sabha và Sirte là những thành phố ở Libya còn do phe ủng hộ Gadhafi kiểm soát. Do sức ép của cuộc bao vây, con trai nổi tiếng nhất của Gadhafi là Saif al-Islam Gaddafi được cho là đã rời Bani Walid hôm thứ bảy tuần trước để tới một nơi xa hơn về phía nam chưa được xác định.

Một con trai khác của Gadhafi cũng chưa xác định được tung tích là Mutassim Gadhafi, trong khi người con trai khác là Saad Gadhafi được cho là đang cố thủ ở Bani Walid. Hai người con trai còn lại là Saif al-Arab và Khamis Gadhafi, chỉ huy một lữ đoàn khét tiếng tại Libya trước đây, được cho là đã bị quân nổi dậy tiêu diệt.

Những thông tin về bản thân đại tá Gadhafi cùng các con trai nêu trên chưa thể kiểm chứng xác thực. Chỉ có trường hợp hai con trai khác của Gadhafi là Muhammad và Hannibal cùng con gái Aisha và vợ Safia được khẳng định đã trốn sang nước láng giềng Algeria. Đặc biệt cô con gái Aisha Gadhafi đã sinh con ngay khi trốn sang được Algeria.

Vợ của đại tá Gadhafi là Safia và con gái Aisha đang ở Algeria. Ảnh: AFP.

Số phận gia đình Gadhafi hiện nay đang được so sánh với nhà Saddam Hussein tại Iraq năm 2003. Khi đó, vợ và con gái Saddam Hussein đã sang nước ngoài tị nạn, trong khi hai con trai ông khét tiếng một thời ở Iraq là Uday và Qusay Hussein bị đặc nhiệm Mỹ bắn chết trong một ngôi nhà. Bản thân cựu tổng thống Saddam Hussein bị bắt sống sau nhiều tháng lẩn trốn và bị treo cổ sau đó.

Đình Nguyễn/vne