Hàng trăm ngàn người đã thiệt mang trong Trận chiến Berlin, tuy nhiên, cái chết của Hitler và vợ Eva Braun trong căn hầm kiên cố dưới lòng đất vào ngày 30/4/1945 mới là dấu hiệu thực sự đánh dấu chấm hết cho phát xít Đức.
Tháng 4/1945, khi quân Nga và phát xít Đức giao chiến ác liệt, giáp lá cà trên từng tuyến phố để giành kiểm soát thủ đô Đức, thế thắng ngày càng nghiên về phía quân đồng minh. Không lâu sau cuộc chiến kéo dài 2 tuần đó, phóng viên ảnh 33 tuổi của tạp chí Life, William Vandivert, đã có mặt tại hiện trường, ghi lại khung cảnh tàn phá của Berlin, bị mệnh danh là Thành phố chết khi đó. Hàng trăm ngàn người đã thiệt mang trong Trận chiến Berlin, tuy nhiên, hai cái chết đặc biệt, của Hitler và người bạn tri kỷ lâu năm đồng thời là người vợ của trùm phát xít, Eva Braun, trong căn hầm kiên cố dưới lòng đất vào ngày 30/4/1945, mới là dấu hiệu thực sự đánh dấu chấm hết cho phát xít Đức.
Dưới đây là những bức hình chưa từng được công bố bên trong căn hầm của trùm phát xít Đức và cảnh đổ nát bên trên nó.
Bức ảnh chưa từng được công bố chụp con phố chính ở trung tâm Berlin, phố Oberwallstrasse, nơi diễn ra một số trận giao chiến ác liệt nhất giữa quân phát xít và quân đội Liên Xô (cũ).
Vandivert là phóng viên phương Tây đầu tiên được vào căn hầm Führerbunker (Hầm lãnh đạo) của Hitler sau khi Berlin sụp đổ. Hàng loạt bức ảnh ông chụp về căn hầm và thành phố Berlin đổ nát đã được xuất bản trên tạp chí Life vào tháng 7/1945. Hầu hết những bức ảnh dưới đây chưa từng được xuất bản trước đó.
Bức ảnh chụp trung tâm chỉ huy trong Hầm lãnh đạo của Hitler, đã bị đốt một phần khi phát xít Đức rút đi.
Bức ảnh chưa từng được công bố này không chỉ lột tả được sự hỗn loạn trong căn hầm của Hitler mà còn chụp được vật dụng khiến người ta nhớ đến chủ nghĩa gangster và tính tham lam vô độ đặc trưng của Đức quốc xã: bức họa từ thế kỷ 16 bị cướp từ một bảo tàng ở Milan.
Trong những dòng chú thích đánh máy gửi tới văn phòng của tạp chí Life tại New York, “ngay sau khi tới Berlin”, Vandivert miêu tả chuyến thăm căn hầm dữ dội và chóng vánh của mình rằng: “Những bức ảnh này được chụp trong bóng tối, với ánh sáng từ ngọn nến, do chỉ có đèn ở trong hai phòng. Và khi chúng tôi tới đó, thì hoàn toàn không có đèn. Một nhóm nhỏ gồm 4 người chúng tôi phải chiến đấu lại với phần còn lại của đám đông cũng xuống hầm khoảng 40 phút sau khi chúng tôi tới”.
Còn ở đây, Vandivert mô tả khoảng thời gian ngắn ngủi của mình ở nơi Hitler và vợ Eva Braun kết thúc cuộc đời. “Hình Huss và Knauth nhìn chiếc ghế sofa nơi Hitler và Eva được cho là tự sát…Phải chụp rất nhanh và hầu như không thấy thấy gì ở đây”.
Chỉ có nến để soi đường, các phóng viên chiến tranh đang xem xét chiếc ghế dính máu (mảng tối trên thành của chiếc ghế sofa) bên trong căn hầm của Hitler. Vandivert viết chú thích: “Ảnh các phóng viên đang xem xét chiếc ghế sofa Hitler và Eva đã ngồi tự bắn mình. Đáng chú ý là vệt máu trên thành ghế nơi Eva bị chảy máu. Bà ta ngồi ở cuối ghế…Hitler ngồi ở giữa và ngã về phía trước, nên không chảy máu ra sofa. Đây là phòng khách của Hitler”.
Trong bức ảnh chưa từng được công bố này của Vandivert, phóng viên chiến tranh Percy Knauth (trái) của Life, nhìn qua đống đổ nát ở trong rãnh nông tại khu vườn Chancellery Reich (cách gọi cũ của văn phòng thủ tướng Đức), nơi thi thể của Hitler và Eva Braun được cho là đã bị đốt sau khi họ tự sát. Trong ghi chú vắn tắt về cảnh này, Vandivert đã miêu tả những gì được chứng kiến khi khám phá bên ngoài căn hầm: “Những hộp đựng thức ăn cho chim trên cành cây bị bẹp rúm…Những hộp thức ăn này được thấy ở khắp Berchtesgaden (nơi nghỉ trên đỉnh núi của Hitler, trong dãy Bavarian Alps).”
Một bức ảnh chưa từng xuất bản chụp mũ của lính SS, với biểu tượng nổi tiếng hộp sọ "cái chết của đầu" hiếm khi nhìn thấy. Trong tấm hình này, Vandivert chú thích đơn giản: "chiếc mũ SS bị mốc nằm trong vũng nước trên sàn phòng khách."
Một chiếc két an toàn trống rỗng, bị phá cạnh chân giường bên trong hầm của Hitler.
Vandivert viết: “thấy hầu hết mọi tòa nhà nổi tiếng ở Berlin bị đổ nát”. Đây là bức ảnh chưa từng được công bố chụp từ trên cao các tòa nhà bị dội bom quanh khu Schöneberg của Berlin. Từ tháng 8 năm 1940 và tháng 3 năm 1945, máy bay ném bom của Mỹ, RAF (Anh), và Liên Xô đã tiến hành 350 cuộc không kích Berlin.
Quân Đồng minh (Anh, Mỹ, Pháp, và Liên Xô) đã kiểm Berlin sau khi phát xít Đức đầu hàng tháng 5/1945. Ảnh chụp một lính Mỹ đang đùa chào theo kiểu của Đức Quốc xã bên trong tòa nhà bị bom dội sập mái Sport Palace. Đây là nơi Đức Quốc xã tổ chức các cuộc tập hợp chính trị lớn và nơi Hitler thường xuyên phát biểu.
Trong bức ảnh chưa bao giờ được công bố này, binh lính Nga và một thường dân đang cố đẩy bức tượng bằng đồng khổng lồ của Đảng Đức Quốc xã, nằm chắn lối đi của Reich Chancellery ở Berlin. “Họ đang đưa bức tượng lên xe tải”.
Một bức ảnh chưa bao giờ được công bố khác.
Một bức ảnh chưa bao giờ được công bố cho thấy quả địa cầu bị nghiền nát và bức tượng bán thân của Hitler nằm giữa đống đổ nát bên ngoài toàn nhà Reich Chancellery.
William Vandivert làm việc cho Life từ cuối những năm 1930 đến hết năm 1948. Năm 1947, ông cùng 3 nhiếp ảnh gia khác thành lập hãng ảnh Magnum huyền thoại (nhưng ông chỉ làm ở hãng có 1 năm). Ông mất năm 1992.
Phan Anh
Theo Life
Những bức ảnh chưa từng công bố bên trong căn hầm của Hitler
