Kinh tế Mỹ tháng 10: Lãi suất thấp, thất nghiệp và thâm hụt cao

Kinh tế Mỹ tháng 10: Lãi suất thấp, thất nghiệp và thâm hụt cao


Kinh tế Mỹ đã đi qua tháng 10 với tâm trạng không được “vui vẻ” và lạc quan.

Những vấn đề “kinh niên” của nền kinh tế lớn nhất thế giới như thất nghiệp, thâm hụt ngân sách… vẫn tồn tại và ngày càng khó xử lý.

Tháng 10 cũng chứng kiến không có bất cứ chương trình kích thích kinh tế nào được ban hành ngoài việc lãi suất vẫn ở mức “cực thấp” 0,25% và thực hiện “Operation Twist”. Hình như nước Mỹ vẫn chưa tìm được đâu là nguyên nhân cơ bản, đâu là vấn đề cốt lõi… kìm hãm kinh tế Mỹ tăng trưởng.

Chính vì lẽ đó, Cục Dự trữ liên bang (FED) cũng “chưa dám” đưa ra các chương trình kích thích kinh tế tiếp theo, vẫn dừng ở mức “theo dõi chặt chẽ” hoặc là những lời hứa hẹn.

Kinh tế Mỹ vẫn là số 1 thế giới nhưng không phải là số 1 trong tăng trưởng, đó là thực tế mà người Mỹ dù có đồng ý hay không cũng phải cũng phải thừa nhận.

Điều này được khẳng qua nhận xét của Chủ tịch FED, ông Ben Bernanke “Những nền kinh tế phát triển như Mỹ sẽ cần học hỏi những bài học kinh nghiệm từ các thị trường mới nổi. Sức tăng trưởng của các thị trường này thể hiện rõ tầm quan trọng của chính sách tài chính chặt chẽ, khuyến khích thành lập khu vực vốn tư nhân song song với cam kết đầu tư công, giáo dục và công nghệ tiên tiến trong bối cảnh duy trì sự bền vững của nền kinh tế”. Như vậy, người đứng đầu FED đã giải thích những điều mà kinh tế Mỹ không có hoặc chưa có trong thời điểm hiện nay.

Nếu nhận định trên là đúng, kinh tế Mỹ đã có vấn đề “nghiêm trọng” hơn và điều đó có thể nằm trong cấu trúc của kinh tế lớn nhất thế giới này. Chỉ có như vậy mới giải thích được sự “ì ạch” của kinh tế Mỹ hiện nay cho dù đã có hoặc sẽ có lực đẩy từ QE2 hoặc QEn tới đây.

Trong các nền kinh tế lớn của thế giới, Nước Mỹ cùng Nhật Bản có mức lãi suất thấp nhất thế giới, 0,25% ở Mỹ và 0,01% ở Nhật Bản. Đây là mức lãi suất nước Mỹ đã ban hành suốt thời gian sau khủng khoảng năm 2008 đến nay.

Điều đáng nói ở đây là cả hai quốc gia này đều có chung mẫu số đó là tăng trưởng thấp và cực thấp, rất có thể năm 2011 nước Mỹ chỉ “loanh quanh” ở mức 2%, Nhật Bản còn “thê thảm” hơn với mức 0,4%. Như vậy lãi suất thấp mới là điều kiện cần thiết để kinh tế phát triển nhưng không phải là điều kiện duy nhất.

Muốn kinh tế phát triển, cần có nhiều điều kiện khác như tăng chi tiêu của chính phủ, giảm giá đồng tiền, kích thích tiêu dùng…Tuy nhiên, với mức thâm hụt cỡ 1.300 tỷ USD trong năm 2011 đã đặt dấu chấm hết cho khả năng tăng chi tiêu của chính quyền Mỹ, và như vậy kinh tế Mỹ không có một lực đẩy quan trọng như các giải pháp đã nêu.

Một vấn đề “nan giải” nữa của kinh tế Mỹ mà khi thực hiện QE2 đã hy vọng giải quyết được nhưng kết quả lại không như kỳ vọng, đó là tỷ lệ thất nghiệp luôn ở mức cao trên 9%.

Thực tế nếu so với tỷ lệ thất nghiệp cách đây khoảng 1 năm thì tỷ lệ 9,1% như hiện nay là có giảm nhưng không giảm mạnh. Thất nghiệp vẫn “trụ vững” ở mức cao là lý do để Tổng thống B.Obama đưa ra chương trình giải quyết việc làm trị giá 447 tỷ USD cho dù đảng Cộng hòa phản đối.

“Chúng ta sẽ không chấp nhận câu trả lời không cho vấn đề việc làm tại Mỹ”, phát biểu thể hiện quyết tâm của Tổng thống B.Obama khi dự luật bị “dừng bước” tại Thượng viện Mỹ vừa qua.

Nước Mỹ luôn “đồng hành” với thâm hụt ngân sách và luôn thâm hụt ở mức cao là sự thật.

Không những vậy, mức thâm hụt những năm gần đây đều lớn và lớn gấp 3 lần nếu so với tốc độ tăng trưởng (tăng trưởng chưa đến 3% GDP nhưng thâm hụt thường xuyên ở mức trên dưới 9% GDP).

Nước Mỹ hiện nay “chi nhiều hơn thu” và đưa mức thâm hụt của năm 2011 vượt quá 1.300 tỷ USD.

Không chỉ là vấn đề kinh tế thông thường thâm hụt ngân sách có lúc trở thành vấn đề chính trị và uy tín của kinh tế Mỹ. Dư luận chắc chưa quên tranh luận về nâng trần nợ công đợt cuối tháng 7 vừa qua đã được đẩy lên “cao trào” và tác động đến kinh tế Mỹ, đến nước Mỹ như thế nào.

Kinh tế Mỹ đã khác, đang khác và sẽ khác nhiều nếu thâm hụt vẫn ở mức cao như hiện nay. Nước Mỹ quen chi “mạnh tay” do vậy khi nói đến cắt giảm thâm hụt ngân sách luôn gặp sự phản đối lúc ở phe này, lúc ở phía kia.

Với viễn cảnh “nhùng nhằng” đó, chương trình cắt giảm 3.000 tỷ USD thâm hụt của đảng Dân chủ có lẽ còn phải kéo dài, phải qua nhiều “hiệp đấu”, “hiệp phụ”, thậm chí “bù giờ” mới có thể thành luật.

Nước Mỹ có nhiều lực lượng “phản ứng nhanh” nhưng cắt giảm thâm hụt lại không nằm trong số đó và thế mới là nước Mỹ.


Báo điện tử Tầm Nhìn