- Thành danh ở hải ngoại nhưng gần đây, Chí Tài đă trở thành một trong những cái tên ăn khách của làng hài Việt. Đến với chuyên mục "Cà phê với sao", danh hài này không ngại chia sẻ: "Với tôi Hoài Linh và Nụ Cười Mới luôn ở trong tim!..."
Tối 7-4, Chí Tài lần đầu tiên làm MC trong chương tŕnh ca nhạc "Quê hương – Giấc mơ" được tổ chức tại Nhà hát Ḥa B́nh. Anh cùng với Hoài Linh nỗ lực trên sàn tập để hoàn thành tốt vai tṛ mới. Dù bận rộn nhưng danh hài này vẫn vui vẻ nhận lời chia sẻ cùng "Cà phê với sao" những tâm sự, những câu chuyện mà theo anh: "nhiều bước ngoặt, ngả rẽ khiến bản thân đôi lúc cũng không thể tin được đó là cuộc đời ḿnh".
Diễn hài, đóng phim và giờ là MC!
NS Chí Tài (ảnh Thanh Hiệp)
*Anh đa năng quá! không chỉ diễn hài, đóng phim mà giờ c̣n thử sức luôn cả lĩnh vực MC. Lần đầu tiên trổ tài ăn nói trên sân khấu, anh có lo lắng?
- Trời ơi! tôi sợ gần chết... nhưng anh Thành, Công ty FMC - người nhiều năm tổ chức chương tŕnh đưa nghệ sĩ trong nước sang Mỹ và ngược lại, muốn tôi làm cái ǵ đó lạ. Nghĩ lại tôi thấy sợ v́ diễn hài th́ có kịch bản, t́nh huống, cứ thế "phang tới" c̣n làm MC từng câu, từng chữ phải cẩn trọng, phải có kiến thức về những chuyên mục sắp giới thiệu.
Đồng ư tôi và Hoài Linh sẽ diễn những tiểu phẩm để đưa khán giả đến với từng bài hát, nhưng chính v́ điểm nhấn của mỗi tiết mục cần hội đủ “hỉ, nộ, ái, ố” và cái duyên của một MC nên tôi lo.
NS Chí Tài và NS Kiều Mai Lư trong live show NSƯT Bảo Quốc tổ chức tại Mỹ năm 2009 (ảnh Thanh Hiệp)
*Anh thích nghe lời khen hay lời phê b́nh của khán giả?
- Khen th́ ai không thích nhưng tôi xác định ḿnh là nghệ sĩ, mỗi ngày qua đi cần “tẩm bổ” bằng “hàng độc” cơ thể mới được khỏe khoắn. “Hàng độc” là những lời phê b́nh.
NS Chí Tài (ảnh do Sân khấu Nụ cười mới cung cấp)
Thường th́ khán giả không như báo chí, hễ chê th́ "té tát" vào mặt. Nhiều khán giả xem vài tiểu phẩm đă gặp tôi và chỉ nói “sao cái hài này không vui?”, “sao anh diễn tuồng này hông mắc cười?”. Mấy câu ngắn gọn cũng đủ để tôi gác tay lên trán suy nghĩ cả đêm. Tôi là tay ngang đến với nghề này, mỗi chút mỗi học và lấy sự cần mẫn bù cho tài năng được đào luyện.
Nhiều lúc bật tivi, thấy có kịch dài tôi ngồi xem cho hết. Đồng nghiệp dù trẻ hay già, mới ra trường hay tên tuổi lừng lẫy cũng đều có cái đáng học tập. Xem họ, tôi có thể rút kinh nghiệm cho bản thân.
* Mỗi khi gặp khó anh giải quyết thế nào?
- Chuyện khó th́ gặp nhiều nhưng đa phần tự thân tôi giải. Xem bạn diễn để đúc kết cho ḿnh là một chuyện, cái chính là ḿnh phải tự thân vận động. Tôi là người thích thử thách để làm mới ḿnh. Chuyện khó mà ḿnh giải được, dù có chậm th́ cũng thú vị hơn nhờ người khác.
Chưa bao giờ "nộp tiền" cho Las Vegas!
NS Chí Tài và Tấn Beo trong hậu trường live show NS Hoài Linh năm 2011 (ảnh Thanh Hiệp)
* Nghệ sĩ nổi tiếng thường có thú tiêu khiển riêng? Anh thường giải trí thế nào?
- Cuộc sống mà không chơi th́ phí phạm nhưng chơi liều lượng, hưởng thụ nhưng đừng tận thu, tận diệt. Tôi sợ nhất là để ḿnh dính vào tứ đổ tường. Nhiều người cho rằng đàn ông mà không rượu chè, thuốc lá, bài bạc... không phải đàn ông nhưng riêng tôi th́ những thứ trên chỉ dẫn đến một nơi: bệnh viện.
“Bệnh viện” dành cho tứ đổ tường có nhiều loại: nhồi máu cơ tim, phổi, giang mai; bệnh làm lại cuộc đời ở khám Chí Ḥa... Thú vui của tôi là đến các quán hát với nhau, nơi có ban nhạc để tôi được lên sân khấu đánh đàn, ôn lại kỷ niệm xưa.
Hồi đó tôi hay đến quán bar của anh ca sĩ Duy Quang, v́ ở đó có ban nhạc rất giỏi. Hễ thấy tôi đến là anh biết tôi rảnh, vậy là sau một vài câu chào hỏi, uống vài ly nước giải khát, tôi lại lên sân khấu “phiêu cho đă cơn ghiền rồi đi về”. À, tôi c̣n thích đánh tennis nữa… Ở bên Mỹ tôi từng đi diễn ở ṣng bài, nơi mà 24/24 ánh đèn không bao giờ tắt. Nhưng tôi lại vô cảm với casino, đi thẳng một mạch lên khách sạn ngủ, đến khi diễn th́ có người điện thoại kêu dậy, xuống sân khấu diễn, rồi đi ăn, rồi về ngủ. Tôi chưa bao giờ phải nộp tiền cho Las Vegas.
NS Chí Tài và NS Hữu Nghĩa trong live show NSƯT Bảo Quốc tổ chức tại Mỹ năm 2009 (ảnh Thanh Hiệp)
*Nh́n được cố tật của ḿnh là một người luôn biết khắc phục để đi lên, anh có thấy được cố tật đáng ghét của ḿnh?
- Tôi có một cái tật mà không ai có thể chữa được đó là ngáy to. Hoài Linh đi diễn xa với tôi dứt khoát không ở chung pḥng. Lên máy bay cũng không ngồi kế bên. Một lần tôi và Hoài Linh bay sô xa, ngồi giữa chúng tôi là một cô gái Hàn Quốc. Ban đầu cô ta c̣n lịch sự mỗi khi nghe tôi ngáy, Hoài Linh cũng cười mỉm chi nhưng rồi đến một lúc không thể chịu được, cô ta kêu tôi dậy và nói một tràng tiếng Hàn. Hoài Linh cười, thuật lại câu chuyện cho tôi nghe. Lúc đó tôi xin lỗi quá trời, nh́n phía sau máy bay có hàng ghế c̣n trống, tôi lặng lẽ xuống đó ngủ một ḿnh.
*Sự thăng hoa được anh vẻ theo biểu đồ nào trong sự nghiệp của ḿnh?
- H́nh kim tự tháp ngược.
NS Chí Tài (ảnh do sân khấu Nụ cười mới cung cấp)
Tôi là một nhạc công, bất ngờ xuôi khiến đi vào con đường diễn viên hài, rồi trở thành một danh hài. Phần nặng nhất của kim tự tháp cứ đè lên vai tôi. Nó nhắc tôi phải làm sao giữ cho vững, không bất ngờ đổ xuống.
*Mỗi khi bực tức điều ǵ, anh tiêu hóa nó bằng cách nào?
- Tôi đàn.
*Nếu không đàn, anh sẽ làm ǵ v́ không ai mang theo đàn 24/24 bên người?
- Tôi đàn trong tâm thức. Âm nhạc trong con người đam mê khác với người thường, cũng như nhà thơ sáng tác có bao giờ họ lấy giấy viết ra ngay để chép, mà thơ sắp sẵn vần điệu trong đầu, đến khi gặp giấy nó tự động tuôn trào. Tôi cũng thế, đàn trong tâm thức để tránh đi những khó chịu thực tại.
* Hậu trường nghề có bao giờ khiến anh phải "đàn trong tâm thức"?
- Nhiều. Khi tập th́ tôi thoại câu này, bạn diễn thoại câu kia, sự ḥa quyện đó tạo nên t́nh huống, nuôi mạch cảm xúc và h́nh thành tính cách, số phận của nhân vật. Thế mà ra sân khấu bạn diễn giành thoại câu của tôi, đảo lộn tất cả mạch diễn. Tôi không quen cách làm ăn kỳ lạ như thế. Sau này tôi biết được ở bên sân khấu cải lương có nhiều nghệ sĩ quen diễn lập thành, hễ bốn bước quẹo trái, năm bước ngồi xuống, ba bước tựa vào cánh gà.
Th́ cứ đúng như thế mà diễn, họ tôn trọng bạn diễn và tôn trọng bản thân họ, chứ không như ngày nay một số nghệ sĩ, diễn viên diễn bừa, không tôn trọng bạn diễn. Tôi nghĩ, ra sân khấu th́ phải nghiêm túc, dù diễn một vai nhỏ tôi cũng hóa trang, tôi không thích cái kiểu để mặt mộc mà diễn. Khán giả mua vé vào xem ḿnh đẹp, th́ không có lư ǵ ḿnh làm cho ḿnh xấu đi.
* Anh rất yêu sân khấu cải lương, đúng không?
- Tôi là người hâm mộ của sàn diễn cải lương. Hồi đó mỗi khi đi chơi nhạc về sớm, tôi đều ghé qua rạp Lao Động để xem cải lương. Có hôm v́ không có tiền tôi xin vào coi cọp, hôm có tiền mua vé ngồi tuốt trên lầu hàng Z nhưng vẫn cảm thấy hạnh phúc. Tôi thích Hùng Cường, Thanh Nga và tuồng nào của hai nghệ sĩ này tôi cũng xem. Sân khấu cải lương ngày xưa không có chuyện diễn quên lời, tiếng nhắc tuồng rộn ràng bên trong cánh gà. Sân khấu cải lương hồi xưa có dàn micro kéo dây, có khi đụng đầu diễn viên đau nhói ḷng nhưng họ vẫn diễn hết ḿnh và khán giả cảm nhận rơ từng cảm xúc qua vai tuồng, lời ca của họ.
* Và anh cũng nhiều lần lấn sân sang sân khấu cải lương?
NS Chí Tài rất kính trọng các nghệ sĩ sân khấu cải lương.
Anh chụp bức ảnh này với nghệ sĩ lăo thành Văn Chung - năm nay ông đă 87 tuổi (ảnh Thanh Hiệp)
- Hậu trường rạp Hưng Đạo dạo trước có thờ di ảnh cô Thanh Nga, nay di ảnh đó dời về rạp Thủ Đô. Lần nào diễn ở hai nơi này tôi cũng đều vào khấn nguyện. Tôi khấn: “Cô Nga ơi, hồi đó con có đi xem cô hát, cả đời không nghĩ sẽ bước lên sân khấu cải lương. Nay, có cơ duyên cho con làm nghệ sĩ, nếu có lần nào dám cả gan mạo phạm mà bước lên thánh đường của cô, cô phù trợ cho con bơi qua tới bờ nhé!”.
Không biết có phải cô Thanh Nga nghe lời tôi cầu khấn mà thương cho cơ hội hay không mà tôi đă "lận lưng" nhiều vai diễn trong các vở cải lương: Nửa đời hương phấn, T́nh yêu tướng cướp và Dạ cổ hoài lang. Vai Mă Nàm trong vở T́nh yêu tướng cướp được bạn đọc báo Người Lao Động đề cử giải Mai Vàng năm 2009.
"Không có tôi nếu thiếu gia đ́nh!"
NS Chí Tài (ảnh do sân khấu Nụ cười mới cung cấp)
* Nh́n lại quăng đời đă qua, chính anh c̣n cảm thấy bất ngờ?
- Tôi sinh 15-8-1958 với cái tên cúng cơm là Nguyễn Chí Tài. Tôi được biết đến như một nhạc công guitar, một nhạc sĩ trước khi tôi theo nghề diễn viên hài. Những năm 1976 - 1977, tôi tham gia hoạt động văn nghệ tại địa phương ở quận Phú Nhuận, TPHCM. Năm 1981, tôi sang Mỹ định cư theo diện gia đ́nh bảo lănh, có ư định sẽ tạo dựng cuộc sống mới tại Mỹ bằng cách đi học tiếng Anh, vi tính và không tham gia văn nghệ.
Tuy nhiên tôi vẫn giữ niềm đam mê nghệ thuật bất chấp sự phản đối của gia đ́nh. Lúc đó, tôi ghi danh đi học khóa dạy đàn và lớp nhạc Jazz gần nhà. Cha của tôi bằng ḷng dành một khoản tiền hưu mua cho tôi một dàn âm thanh điện tử, gồm trống đàn, nhạc cụ để tôi lập một nhóm nhạc trẻ, từ đó tôi thành lập ban nhạc gia đ́nh "Chi Tai brothers" với Chí Thiện – anh trai của tôi, Quang Mỹ, Phương Loan (sau này là bà xă tôi), Kiều Linh, Lê Huỳnh.
Bước đầu, "Chi Tai brothers" nhận lời tŕnh diễn ở các tiệc cưới và những buổi sinh hoạt cộng đồng. Con đường hoạt động nghệ thuật của tôi trở nên thuận buồm xuôi gió. Sau khi mở studio làm ḥa âm và thu âm cho nhiều ca sĩ nổi tiếng tại hải ngoại, tôi được các nhạc sĩ chuyên nghiệp nhận xét là có sự ḥa âm mới mẻ, sáng tạo và trẻ trung.
NS Chí Tài (ảnh do sân khấu Nụ cười mới cung cấp)
Tôi cảm ơn ba mẹ tôi đă sinh ra tôi có một gương mặt "ngồ ngộ", để sau này thích hợp với nghề diễn viên hài. Tôi mang ơn anh trai tôi – nhạc sĩ Chí Thiện đă d́u dắt tôi vào nghề, dạy cho tôi đàn guitar. Trong gia đ́nh tôi có 10 anh em, chỉ có anh tôi, tôi và em út hiện là một tay trống trong ban nhạc. Gia đ́nh tôi thực sự là điểm tựa cho tôi trong sự phấn đấu gắn bó với nghề.
*Anh c̣n nhớ giai đoạn tham gia phong trào ca khúc chính trị ở TTVH Phú Nhuận?
NS Chí Tài (ảnh Thanh Hiệp)
- Đó là thời gian hào hứng nhất trong đời tôi. Ban nhạc lúc đó sung lắm, anh em hăng hái biểu diễn và tập luyện lắm. Sự hơn thua giữa các đội chơi ở các quận huyện khác nhau tạo nên cạnh tranh trong sáng. Ban nhạc này có “cây đinh” là tay bass, th́ ban nhạc khác khoe ngay “cây đinh” là tay trống. Riêng Phú Nhuận của chúng tôi th́ muốn có “cây đinh” nào cũng được, đă chơi th́ “khô máu” cũng chơi. Những “chiến hữu” của tôi: Hào Hiệp, Kiều Linh, Vân Bê, Anh Sơn…tất cả đều hăng say sáng tạo, hết ḿnh với ban nhạc và chịu khó học hỏi.
Với chúng tôi thời đó những đàn anh trong nghề luôn được kính nể, có trước, có sau. Gặp là khoanh tay thưa, đi về trước đều phải chào các sư phụ. Không như ngày nay tôn ti trật tự đảo lộn.
Vợ tôi là khán giả khó tính!
NS Chí Tài và vợ - Phương Loan trên đường lưu diễn tại Mỹ (ảnh Thanh Hiệp)
* Chính nhờ phong trào ca khúc chính trị đă gắn kết "mối lương duyên" của anh và bà xă?
- Năm 1979, tôi tham gia phong trào văn nghệ quần chúng với nhóm ca khúc chính trị ở TTVH Phú Nhuận. Một lần đi hát đám cưới ở G̣ Vấp, bà xă tôi là ca sĩ được mời hát tăng cường trong ban nhạc. Lúc hát xong thay v́ cô ấy phải chạy qua sô khác nhưng không hiểu sau lại nán đợi hết chương tŕnh để anh em ngồi ăn tối với nhau.
Tôi nhận thấy tính t́nh của cô ấy rất dễ mến nên để ư. Cả đám ăn tối xong leo lên xe xích lô máy về. Nhà cô ấy ở cư xá Lữ Gia, quận 11; tôi th́ ở Trương Quốc Dụng, Phú Nhuận, thế là quen nhau! Nhưng t́nh yêu cũng lắm thăng trầm v́ năm 1980 cô ấy theo gia đ́nh đoàn tụ tại Mỹ, có ai nghĩ là sẽ gặp lại nhau đâu. Một năm sau tôi cũng sang Mỹ, may nhờ gặp một người quen, cho số điện thoại, thế là liên lạc với nhau.
Lúc đó, cô ấy ở Hawaii, c̣n tôi th́ ở California, gặp được nhau rất khó. Đến năm 1984 mới gặp nhau trong một sô đám cưới. Chúng tôi tổ chức lễ hỏi, sau hai năm mới đám cưới. Sau lễ hỏi tôi đă rước nàng từ Hawai về California để chung sống.
Xem tiếp phần 2