Đặt quyền lợi nhà đầu tư trên người tiêu dùng

TT - Việc cho phép Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn được cộng 3-7% thuế nhập khẩu vào giá bán nhằm tạo điều kiện cho các nhà máy này hoạt động hiệu quả.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng cần lưu ý thế nào là “trần” của ưu đãi và công khai để tạo bình đẳng khả năng tiếp cận...

Vận hành thiết bị phục vụ sản xuất xăng dầu tại Nhà máy lọc dầu Dung Quất (Quảng Ngãi) - Ảnh: TTXVN

Theo một quan chức Bộ Tài chính, vấn đề ưu đãi đầu tư cho hai nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ và hiện cơ chế này đã được thông qua để đảm bảo các nhà máy lọc dầu hoạt động có hiệu quả.
Trợ giá cho nhà đầu tư

Ông Nguyễn Thiệu, nguyên thành viên Ban nghiên cứu của Thủ tướng, công nhận việc ưu đãi cho đầu tư phát triển một ngành, nhất là ngành hóa dầu, thường phải được cân nhắc rất kỹ. Tuy nhiên, ông Thiệu cũng nhấn mạnh với việc cho các nhà máy lọc dầu được cộng thêm thuế vào giá bán, dù có thời hạn, nhưng nó có nghĩa Nhà nước đã phải... trợ giá cho nhà đầu tư, thay vì trợ giá hoặc ưu tiên giá rẻ cho người tiêu dùng.

Thông thường nếu sản xuất trong nước mà đắt hơn đi nhập khẩu, người ta sẽ không làm mà tập trung vào làm mặt hàng có lợi thế hơn. Tại VN, chắc chắn khi làm nhà máy lọc dầu, ai cũng mong sẽ tạo ra mặt hàng xăng dầu rẻ hơn nhập khẩu do sử dụng lao động trong nước, chi phí trong nước, vật liệu trong nước... Tuy nhiên, với việc được cộng 7% thuế nhập khẩu vào giá xăng dầu, ông Thiệu cho rằng trước mắt mục tiêu tạo hiệu quả, có lãi cao hơn cho các nhà máy đã được đặt cao hơn. Và mục tiêu lấy giá dầu Dung Quất bình ổn khi giá thế giới lên cao là cực khó.

Với việc cho cộng 3-7% thuế vào các mặt hàng từ các nhà máy lọc dầu, ông Thiệu tính toán mỗi năm các nhà máy sẽ được lợi cả ngàn tỉ đồng. Ông Thiệu cho rằng cần tính toán lại các ưu đãi, bởi không nên để giá bán xăng dầu theo thị trường nhưng giá cho các nhà máy lọc dầu lại không thị trường.

Nên công khai minh bạch

Bà Nguyễn Thị Tuệ Anh - trưởng Ban môi trường kinh doanh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương - cho rằng VN đã có nhiều chính sách ưu đãi đầu tư và cũng nhiều nơi từng ưu đãi vượt trần quy định. Tuy nhiên, khu Dung Quất nằm hoàn toàn trong vùng khó khăn nên có thể được hưởng cơ chế ưu đãi cao nhất. Việc phát triển ngành công nghiệp hóa dầu cũng đòi hỏi phải có những ưu đãi đặc thù, nếu không với lãi suất như hiện nay rất khó để nhà đầu tư bỏ hàng tỉ USD vào.

Nhưng theo bà Tuệ Anh, cách ưu đãi nên để một thời gian ngắn, chứ không nên dài tới 10 năm. Sau đó tùy khả năng đáp ứng của các nhà máy lọc dầu với yêu cầu phát triển công nghiệp hóa dầu mà gia hạn ưu đãi.

Cũng theo bà Tuệ Anh, để tránh các nhà đầu tư ai cũng xin ưu đãi và không biết khả năng mình có thể xin ưu đãi đến đâu, liệu có bằng hoặc hơn người đi trước không, Chính phủ cần ban hành bộ tiêu chí để nhận được các ưu đãi đặc thù. Và nhà đầu tư cũng nên được biết “trần” ưu đãi, tránh cơ chế xin cho. Bà Tuệ Anh nhấn mạnh mấu chốt cần lưu tâm là cần công khai minh bạch tiêu chí, cơ chế để mọi doanh nghiệp đều bình đẳng trong cơ hội tiếp cận, hưởng các ưu đãi của Nhà nước.

CẦM VĂN KÌNH
Tuoitre

Mỹ xem xét mở kho dầu dự trữ để giảm giá xăng

Nguồn tin Reuters và báo Wall Street Journal cho biết các quan chức chính quyền Mỹ tiết lộ Washington đang xem xét khả năng mở kho dầu dự trữ để kéo giá xăng dầu bán lẻ giảm xuống.
Theo Wall Street Journal, chính quyền Tổng thống Barack Obama lo ngại giá xăng tăng cao sẽ ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi của nền kinh tế Mỹ. Ngoài ra, một quan chức Mỹ cho biết ông Obama quyết định xem xét việc mở kho dầu dự trữ bởi không muốn Iran thu lợi lớn từ việc giá dầu tăng cao khi quốc gia này đang bị bao vây, cấm vận. Hiện các quan chức Mỹ đang xem xét các con số để đưa ra quyết định.
Washington cũng sẽ đàm phán với các đối tác quốc tế về việc cùng mở kho dầu dự trữ nhằm tăng nguồn cung trên thị trường. Các quan chức Mỹ tiết lộ hồi đầu năm, khi giá dầu tăng lên gần 110 USD/thùng, Mỹ cũng đã tính mở kho dầu dự trữ và các nước Anh, Pháp, Đức cùng một số thành viên Cơ quan Năng lượng quốc tế đã đồng ý hành động. Tuy nhiên sau đó giá dầu đã giảm. Kho dự trữ dầu chiến lược của Mỹ có khoảng 700 triệu thùng dầu.
Wall Street Journal cho biết hiện giá xăng tại Mỹ khoảng 3,7 USD/gallon (20.400 đồng/lít), tăng mạnh so với mức 3,4 USD/gallon (18.700 đồng/lít) một tháng trước. AFP đưa tin trong phiên giao dịch hôm 17-8, giá dầu thô trên thị trường New York giảm 49 cent, xuống còn 95,11 USD/thùng do có thông tin Mỹ xem xét mở kho dầu dự trữ. Giá dầu Brent biển Bắc trên thị trường London (Anh) giảm 1,12 USD, xuống còn 114,15 USD/thùng.
Giới chuyên gia nhận định giá dầu tăng dù tăng trưởng toàn cầu yếu là do giới đầu cơ lợi dụng tâm lý lo ngại về vấn đề Iran đã găm hàng thổi giá lên cao. Trên thực tế nguồn cung dầu thô quốc tế hiện nay rất dồi dào. Theo Bloomberg, trong quý 2-2012 các nước OPEC sản xuất 31,9 triệu thùng/ngày, mức cao nhất trong một quý kể từ năm 1998.

SƠN HÀ
Tuoitre