Hai đầu tàu kinh tế truyền thống là Mỹ và Trung Quốc đang phát đi những tín hiệu xanh về sự phục hồi cho kinh tế toàn cầu. Hai quốc gia này đang gánh trọng trách quốc tế trong bối cảnh kinh tế châu Âu và Nhật Bản chưa có lối thoát.
Đó là một loạt những tin tức như: việc làm mới, nhu cầu nhà cửa mạnh lên ở Mỹ và sản lượng của các nhà máy cùng với doanh thu bán lẻ tăng lên ở Trung Quốc. Là hai nền kinh tế lớn thứ nhất và thứ hai thế giới, hai quốc gia đang gánh trọng trách quốc tế trong bối cảnh kinh tế châu Âu và Nhật Bản đang chưa có lối thoát.
“Trung Quốc và Mỹ đều đang khá lên, đây là những tin tức rất tốt”, Jim O’Neill, chủ tịch Quản lý tài sản Goldman Sachs cho biết. “Nếu bỏ qua Nhật Bản và châu Âu thì có thể nói rằng nền kinh tế thế giới đang phục hồi”.
Tốc độ phục hồi đang phụ thuộc vào việc khi nào các chính phủ có quyết định rõ ràng về chính sách. Các nhà lập pháp Mỹ đang tranh luận gay gắt về việc tăng thuế và cắt giảm chi tiêu, trong khi cuộc chuyển giao quyền lực 10 năm một lần ở Trung Quốc đang khiến người ta chờ đợi những định hướng rõ ràng. Trong khi đó, cuộc chiến chống khủng hoảng ở châu Âu vẫn chưa có lối thoát và Nhật Bản đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan về chính trị và tài khoá.
“Chính trị không ổn định sẽ tác động xấu đến lòng tin kinh doanh, lòng tin tiêu dùng, đặc biệt là ở Mỹ”, Tim Drayson, nhà kinh tế toàn cầu, cựu quan chức tài chính Anh cho biết. “Nếu chính phủ tìm được giải pháp rõ ràng cho một số vấn đề thì điều đó sẽ là cú hích cho nhu cầu tiêu dùng đang bị dồn nén”.
Khảo sát lạc quan
Theo kết quả cuộc khảo sát giữa các giám đốc quỹ đầu tư của Bank of America Merrill Lynch được công bố ngày 13/11, dự báo về tăng trưởng toàn cầu ở mức lạc quan nhất kể từ tháng 2 năm 2011 và triển vọng về kinh tế Trung Quốc ở mức cao nhất trong 3 năm.
Lần đầu tiên trong 7 tháng, đa số các câu trả lời cho rằng lợi nhuận của họ sẽ tăng thay vì giảm như trước đây. Nhiều nhà đầu tư cho các công ty sẽ sử dụng tiền nhàn rỗi để mở rộng và tăng chi tiêu thay vì bù đắp vào bảng cân đối tài sản hay mua lại cổ phiếu. 37% các nhà quản lý tài sản cho rằng họ đã đầu tư quá nhiều vào các thị trường mới nổi trên toàn cầu, so với 32% tháng trước.
Tại Mỹ, chi tiêu dùng, động lực lớn nhất của nền kinh tế, và thị trường nhà cửa là hai yếu tố đi đầu khi niềm tin đang tăng lên, cùng với đó là triển vọng việc làm khá hơn, thu nhập của hộ gia đình được cải thiện. Những kết quả này là nhờ Cục Dự trữ liên bang Mỹ tiếp tục cam kết thực hiện chính sách nới lỏng định lượng lần 3. Nếu thị trường nhà cửa tiếp tục phục hồi thì đó sẽ là trụ đỡ cho kinh tế.
Nhu cầu nước ngoài về hàng hoá Mỹ cũng đang cải thiện dần. Xuất khẩu tăng 3,1% trong tháng 9, mức cao nhất kể từ tháng 7/2011, lên mức 187 tỷ USD, chủ yếu sang Nam và Trung Mỹ.
Tại Trung Quốc, kinh tế tăng trưởng gần 8% sau 7 quý suy giảm, cho dù việc nới lỏng chính sách tiền tệ đã ngừng lại từ tháng 7. Sản lượng của các nhà máy và doanh thu bán lẻ tháng 10 vượt quá mức dự đoán trong khi xuất khẩu tăng mạnh nhất kể từ tháng 5. Kết quả trung bình từ cuộc khảo sát của Bloomberg với các nhà phân tích cho rằng tốc độ tăng trưởng sẽ vào khoảng 7,7% trong quý 4 và 7,9% trong 3 quý tiếp theo.
John McCormick, Chủ tịch RBS châu Á cho biết “Chúng tôi đang lạc quan một cách thận trọng với Trung Quốc”. Sands China, sòng bạc Macau do tỷ phú Mỹ điều hành đã tăng 17% lợi nhuận trong quý 3 này, do chi tiêu của tầng lớp trung lưu Trung Quốc tăng lên. Tập đoàn vận chuyển hàng hải lớn thứ 2 Trung Quốc, China Shipping Container Lines Co., đang có lãi trở lại trong quý 3 khi hoạt động giao thương Á – Âu tăng lên.
Vẫn còn bất ổn
Tuy nhiên, vẫn còn đó những dấu hiệu bất ổn ở khu vực châu Âu và Nhật Bản. Một báo cáo ngày 15/11 cho thấy khối đồng tiền chung châu Âu đã lại rơi vào suy thoái trong quý 3. Cuộc khủng hoảng nợ công kéo dài 3 năm nay đe doạ nhấn chìm nốt cả Tây Ban Nha và các bộ trưởng tài chính đang loay hoay tìm cách bù đắp lổ hổng mới trong ngân khố Hy Lạp.

Tình hình dường như còn tồi tệ hơn ở Nhật Bản, khi GDP tăng trưởng âm trong quý trước, do xuất khẩu và chi tiêu dùng giảm. Các nhà phân tích dự đoán đà suy giảm còn kéo dài sáng quý 4 của năm. Nhiều công ty lớn của Nhật như Sharp và Panasonic đã thua lỗ trong năm tài chính này.
Ổn định về chính trị
Sự phục hồi thật sự của thế giới sẽ không thành hiện thực nếu những bất ổn chính trị chưa được xua tan. Trong khi tổng thống Obama đã tái đắc cử thành công và Hy Lạp tiến gần hơn tới một gói cứu trợ mới, khả năng này không phải là quá xa vời. Các nhà kinh tế của Deutsche Bank đã tính toán rằng nếu giải pháp được gọi là “vách đá tài chính” của Mỹ thành công sẽ đem lại 2 điểm % cho tốc độ tăng GDP.
Đảng Cộng sản Trung Quốc đã chuyển giao xong quyền lực cho thế hệ lãnh đạo mới. Nhà lãnh đạo Tập Cận Bình được hy vọng sẽ tạo ra “nguồn năng lượng mới” cho nền kinh tế Trung Quốc. Đây được coi là tin tốt lành cho phần còn lại của năm và nửa đầu năm tới tại Trung Quốc.
Ở Nam Mỹ, Brazil cũng có những dấu hiệu phục hồi sau khi hoạt động xuất khẩu yếu làm cả nền kinh tế trì trệ. GDP dự tính tăng 4% năm 2013 so với mức 1,5% năm nay, theo khảo sát của ngân hàng trung ương với 100 nhà kinh tế. Lý do của điều này là: một loạt các biện pháp kích thích từ giảm thuế đến giảm lãi suất.
Dương An - (theo Bloomberg)