Không ít người muốn cả gia đ́nh được ăn ngon đă chọn mua loại gạo thơm ngon về dùng. Vậy nhưng khi nấu thành cơm mới tá hỏa v́ mùi thơm đă biến mất, cơm lại bị khô và rời rạc. T́m hiểu thực tế từ chuyện gạo “mất hương” sau khi nấu, chúng tôi thấy lo cho sự mất an toàn của loại gạo này.
Bảo quản gạo bằng thuốc diệt côn trùng
Chị Hà Thị B́nh, phố Vũ Thạnh, quận Đống Đa, Hà Nội ấm ức cho biết: “Thường nhà tôi ăn các loại gạo tám nên khi ra cửa hàng cứ thấy loại gạo tám nào mà hạt nơn nà, tṛn trịa, nh́n đẹp và thơm là mua. Mới cách đây 3 ngày tôi cũng chọn gạo cẩn thận như vậy ở một cửa hàng mới mở ở gần nhà nhưng chỉ thơm lúc đang sôi, c̣n lúc ăn th́ chả thấy ǵ nữa, hạt gạo lại bị khô, rời rạc. Tôi ra cửa hàng hỏi th́ họ nói, v́ là gạo tồn nên không được chất lượng như gạo mới và có giá rẻ hơn b́nh thường”.
Trong vai người chuẩn bị mở cửa hàng gạo và được một người quen giới thiệu, chúng tôi t́m đến bà N.T.O, chủ cửa hàng bán gạo trên phố Cầu Giấy, Hà Nội để t́m hiểu. Gặng hỏi măi, bà N.T.O tiết lộ: “Các cô đi buôn gạo phải mua về cả xe ô tô, không có cách bảo quản th́ hỏng hết. Trước khi xếp gạo vào kho phải rắc một lớp thuốc chống côn trùng dạng bột dưới nền rồi trải một lớp bạt lên, sau đó xếp gạo thành từng chồng. Xếp xong một hàng th́ xịt luôn thuốc chống côn trùng lên dăy bao đó, làm lần lượt như vậy, nếu không gạo để dăm bữa nửa tháng là mối mọt, mốc xanh hết. C̣n gạo muốn đẹp, được giá th́ lên Hàng Buồm mua… hương liệu nhé”.
Rất khó nhận biết gạo tẩm hương liệu bằng mắt thường mà phải thông qua sử dụng. |
“Vậy ở cửa hàng chị cũng làm như vậy ạ?” - tôi nhỏ nhẹ hỏi lại. Bà N.T.O trừng mắt: “Bí quyết đấy, loa lên là chết”. Tôi lo lắng: “Vậy khách ăn có bị ngộ độc không? Em sợ lắm!”. Bà N.T.O thản nhiên: “Chẳng thấy ai kêu than ǵ hết v́ họ c̣n vo trước khi nấu...”.
Gạo thơm nhờ…hương liệu trôi nổi
Chúng tôi đến phố Hàng Buồm, nơi được bà N.T.O giới thiệu là “xứ sở” cung cấp hương liệu cho Thủ đô và các địa phương lân cận. Chúng tôi được một bà chủ bán hương liệu gần giữa phố Hàng Buồn mang ra một lọ nhựa có màu xanh, nhăn hiệu Robertet nói: “Nếu để giữ gạo thơm ngon th́ chỉ cần một lọ này là đủ”. Chúng tôi mở nắp lọ ra ngửi thấy có mùi thơm như mùi gạo nếp, thắc mắc: “Giống mùi gạo nếp quá, cho em mùi gạo thường đi”. Bà chủ lại mang ra một lọ cũng màu xanh khác nói: “Hương dứa, dễ pha nhất đấy”. “Pha thế nào chị?”. “Tỷ lệ 1/1.000, một lít pha được 1 tấn, pha xong là gạo thường sẽ thành gạo đặc sản, bán tăng được mấy giá, mà mua hương liệu th́ rẻ bèo có 400.000 đồng/lít”.
Đến một cửa hàng bán hương liệu khác, chúng tôi cũng được bà chủ đưa ra một can nước hương liệu nặng 5kg với giá 2 triệu đồng. Vừa xách can, bà chủ vừa đon đả: “Mua một can dùng cả năm nhé”. Tất nhiên là loại can nước hương liệu này 100% là tiếng nước ngoài, không có dấu kiểm định của các cơ quan chức năng. Chúng tôi bày tỏ sự lo ngại về độ an toàn v́ không có tiếng Việt để từ chối mua hàng.
Khó nhận biết bằng mắt thường
Các chuyên gia được hỏi đều cho rằng, gạo tẩm hương liệu và gạo an toàn rất khó phân biệt bằng mắt thường. Theo ông Nguyễn Văn Trực, Tổng giám đốc Tổng Công ty Nông nghiệp Sài G̣n, t́nh trạng ướp hương liệu vào gạo tạo hương thơm để hút khách mua hàng hiện nay rất phổ biến.
Cũng theo ông Trực th́ gạo bị tẩm ướp rất khó nhận biết bằng mắt thường mà phải qua sử dụng mới biết được. Đó là gạo chỉ thơm lúc chưa nấu, khi nấu chín th́ không c̣n thơm, hoặc gạo chỉ thơm trong mấy ngày đầu mua về sau đó không c̣n hương nữa. Nếu đúng là gạo có mùi hương th́ thường phải hít sâu mới thấy mùi và lúc nấu lên, mùi thơm sẽ lan tỏa đậm hơn rất hấp dẫn, hạt cơm ngọt, mềm và dẻo.
Ông Bùi Sỹ Doanh, Phó cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cảnh báo rằng, hoạt chất gây độc của các loại thuốc diệt côn trùng là rất mạnh. Việc sử dụng loại thuốc này để diệt côn trùng trong kho gạo rất nguy hiểm. Chất độc hại sẽ ngấm, thẩm thấu vào gạo. Nếu người bán gạo sử dụng chế phẩm diệt côn trùng thường xuyên th́ có tác dụng pḥng chống các dịch bệnh côn trùng lan truyền, nhưng nếu dùng quá liều lượng hoặc dùng các chế phẩm trôi nổi trên thị trường không rơ nguồn gốc, sẽ rất có hại cho sức khỏe người dùng gạo.
Một số chuyên gia cũng khẳng định rằng, các chế phẩm diệt côn trùng dạng b́nh xịt của Trung Quốc dùng để phun ngoài bao gạo đều nằm trong danh mục hóa chất, chế phẩm cấm sử dụng trong gia dụng, thực phẩm và y tế. Các chế phẩm này được xác định có chứa hoạt chất thuộc nhóm phốt-pho, tồn lâu trong môi trường, gây nhiễm độc đường hô hấp, tiếp xúc nhiều lần có thể gây ung thư. Điều này không chỉ gây hại cho người dùng gạo mà chính người bán gạo cũng gặp nguy hiểm v́ phải tiếp xúc nhiều.
Cách chọn gạo thông minh
Gạo ngon không ở hạt to hay nhỏ, mà quan trọng phải đều hạt, căng, bóng, gạo không bị gẫy, không có nhiều hạt màu vàng. Một phương pháp để nhận biết gạo ngon là ngửi, hăy bốc một ít gạo lên bàn tay và ngửi thử, gạo ngon sẽ có mùi thơm nhẹ dễ chịu. Sau đó, cho vài hạt gạo vào miệng nhai thử, gạo ngon sẽ có vị ngọt nhẹ, không có mùi vị ǵ lạ. Hoặc có thể mua số lượng nhỏ nấu thử nếu thấy gạo có dấu hiệu của việc ướp hương th́ sẽ “tẩy chay” cửa hàng đó. Hay nhờ người quen mua gạo chính gốc ở quê vừa rẻ lại đảm bảo an toàn. Chọn gạo có nguồn gốc rơ ràng, đóng gói cẩn thận và được bán ở địa chỉ uy tín.
GiadinhNet