Măi đến hơn 12 giờ khuya Thứ Ba, pḥng làm việc của Tổng Thống Barack Obama mới tắt đèn. Những giờ đồng hồ trước đó, người đang lănh đạo nước Mỹ cùng với các viên chức thân cận như ông Chánh Văn Pḥng Denis McDonough, bà Cố Vấn Đặc Trách Chính Sách Đối Nội Valerie Jarrett, cùng dàn phụ tá kẻ ngồi người đứng theo dơi kết quả cuộc bầu cử giữa kỳ 2014.
Khuôn mặt đầy lo lắng của Tổng Thống Barack Obama tối Thứ Ba. (H́nh: Mark Wilson/Getty Images)
Tin tức đi kèm với h́nh ảnh được phổ biến qua truyền h́nh cho thấy t́nh huống không sáng sủa, các ứng cử viên Cộng Ḥa lần lượt thành công ở hết tiểu bang này đến tiểu bang khác, báo hiệu những khó khăn mà tổng thống phải đối phó trong 2 năm trời cuối cùng trước ngày ông cùng gia đ́nh rời Ṭa Bạch Ốc để về lại Chicago.
Hai ngày trước đó, ông quyết định xuất hiện ở những tiểu bang từng giúp ông thành công trong 2 cuộc bầu cử tổng thống, kêu gọi mọi người nhớ đi bầu để ủng hộ các chính sách ông đă đề ra và ủng hộ các ứng cử viên Dân Chủ đang gặp khó khăn chỉ v́ họ từng bỏ phiếu ủng hộ ông hoặc là người cùng đảng với ông. “Các bạn đă 2 lần đứng chung với tôi hồi 2008 và 2012, bây giờ tôi muốn các bạn đi bầu để chúng ta có thể tiếp tục con đường chúng ta đă đi,” để ngăn chận những kể hoạch “tệ hại” và “tầm nh́n sai lầm về tương lai của quốc gia” mà đảng Cộng Ḥa “sẽ đưa ra nếu họ làm chủ Thượng và Hạ Viện.”
Khi có mặt trong cuộc vận động tại Michigan, ông c̣n bảo dù đảng Cộng Ḥa “là những người tốt, yêu tổ quốc và gia đ́nh,” nhưng ngay sau đó ông nhấn mạnh tới điểm cánh Cộng Ḥa “theo đuổi chủ trương giảm thuế cho người giầu chứ không cho tập thể dân trung lưu, không giúp cho người dân cơ hội có tiền để dành, cũng chẳng hề nghĩ đến chuyện thông qua chính sách b́nh đẳng để giúp cho nữ giới được hưởng quyền lợi lương bổng như nam giới.” Đảng Cộng Ḥa, theo ông, là đảng “không chủ trương bảo vệ môi trường, lúc nào cũng đ̣i hỏi và t́m đủ mọi cách để nới lỏng luật lệ về ngân hàng, tài chánh.” Ông t́m đủ mọi cách để vẽ nên một h́nh ảnh không mấy sáng sủa cho quốc gia, nhắc nhở mọi người đừng quên đi bỏ phiếu “v́ chỉ có các bạn mới thay đổi được t́nh h́nh, thay đổi được những điều mà tôi đă nói, giúp tôi cơ hội để làm rất nhiều điều tôi muốn làm trong 2 năm tới, giúp tôi tiếp tục đẩy mạnh kế hoạch phát triển kinh tế, tiếp tục kế hoạch tạo thêm việc làm vững chắc cho người dân.”
Rất tiếc, lời kêu gọi tha thiết của ông không được cử tri Dân Chủ đáp ứng đúng mức, nếu không muốn nói là không được những người từng hết ḷng ủng hộ ông lắng nghe. Bức tranh ảm đạm ông vẽ ra chính là bức tranh mà ông phải trực diện hàng ngày trong 24 tháng sắp tới, trước khi cử tri toàn quốc chọn người thay thế ông vào năm 2016.
Trong cuộc họp báo sau ngày bầu cử, ông từ chối không đưa ra bất kỳ dự đoán nào cho tương lai, ngoại trừ điều được nhắc đi nhắc lại nhiều lần với cùng nội dung “sẵn sàng bắt tay làm việc với đảng Cộng Ḥa,” lực lượng đối lập sẽ điều khiển cả Thượng lẫn Hạ Viện. Ông nói đùa “sẵn sàng ngồi uống chung ly rượu với Thượng Nghị Sĩ Mitch McConnell” (người được dự đoán sẽ được các đồng viện cùng đảng chọn làm Chủ Tịch Khối Đa Số) hay “sẵn sàng chấp nhận để ông (Chủ Tịch Hạ Viện) John Boehner thắng tôi ở sân golf” miễn làm sao hai bên có thể làm việc chung với nhau. Khi nói điều này, có lẽ ông không quên ông Boehner là người từng nói câu “chúng ta không thể tin vào ông Obama” và ông McConnell là người từng dơng dạc tuyên bố bằng mọi giá “chỉ để ông ta (Obama) làm tổng thống một nhiệm kỳ thôi.” Những điều đó đủ để cho mọi người thấy chuyện hành pháp-lập pháp cùng bắt tay làm việc là điều khó có thể xảy ra.
Khó khăn đó không phải chỉ ḿnh ông nh́n thấy.
Nói với mọi người sau ngày thành công, Thượng Nghị Sĩ McConnell cho biết kết quả cuộc bầu cử cho thấy “người dân muốn quốc gia có một hướng đi mới,” không chấp nhận “lối làm việc không hữu hiệu của chính phủ (Obama),” gọi đó “là một chính quyền chẳng những không biết làm việc mà c̣n là một chính quyền chỉ biết đổ lỗi cho người khác.” Dù vị nghị sĩ quyền uy nhất của đảng Cộng Ḥa hứa hẹn sẽ làm việc chung với hành pháp Dân Chủ, “không phải v́ chúng ta có hệ thống chính trị lưỡng đảng nên phải đối đầu với nhau” sẵn sàng cùng Ṭa Bạch Ốc t́m những điểm đồng thuận “để giải quyết những điều người dân trông chờ,” nhưng ông McConnell cũng nói “những điểm đồng thuận đó không đi ngược với đường lối (mà đảng Cộng Ḥa đă đề ra.” Tại Hạ Viện, ông Chủ Tịch John Boehner hănh diện với chiến thắng chính trị mới tạo được, “nhưng đây không phải là lúc ăn mừng chiến thắng mà là lúc biết trách nhiệm phải làm ǵ,” báo trước sẽ không cho hành pháp cơ hội “tự ư làm những ǵ ông Obama muốn làm” như lúc đảng Dân Chủ c̣n nắm Thượng Viện.
Chỉ vài năm trước đây, h́nh ảnh người dân Hoa Kỳ trông thấy là h́nh ảnh của một chính trị gia trẻ tuổi, năng động, là người được tin là có tầm nh́n để “đoàn kết nước Mỹ làm một” (One America), là nhà lănh đạo với lời cam kết “muốn làm vị tổng thống của mọi người, không phân biệt Dân Chủ hay Cộng Ḥa, không phân biệt màu da hay chủng tộc, tôn giáo.” Bây giờ, chính ông - người nói những câu đó - cũng biết trong 2 năm tới, ông không c̣n phải là người đọc những bài diễn văn nảy lửa trước công chúng, mà chỉ là một nhà lănh đạo rất b́nh thường, hàng tuần ngồi trước bàn hội nghị để đàm phán với những người không hài ḷng với ông và với chính sách của ông ngay từ lúc ban đầu.
Và có thể trong những cuộc tranh luận đó, ông chợt nghĩ phải chi chỉ làm một nhiệm kỳ th́ hay hơn, hoặc phải chi được về lại Chicago ngay lúc này thay v́ phải đối phó với không khí chính trị nóng bức của thủ đô Washington D.C. Cũng có thể ông nhớ đến thời vàng son của những ngày đầu khi mới đặt chân vào Ṭa Bạch Ốc, và cũng có thể ông chợt nhớ đến cảnh mới vài ngày trước, một nhân viên dưới quyền vừa lắc đầu, vừa than với đồng nghiệp “họ (Cộng Ḥa) bỏ ra tới 2 tỷ dollars để quảng cáo tranh cử, chủ đích là những lời chỉ trích nặng nề mà họ nhắm vào Tổng Thống Obama, thế mà không ai lên tiếng bênh vực ông một câu!”
Nguyễn Văn Khanh/NV
