Thay vì cả hai chống IS, thì nay lại quay ra đánh nhau vậy người có lợi nhất ở đây chính là IS. Nga thực tế cũng có ý định chống IS cùng liên minh với Mỹ thật không?Cùng vietbf.com khám phá thêm.
Theo các nhà phân tích, không còn hy vọng gì nữa vào việc thành lập liên minh quân sự Mỹ-Pháp-Nga chống quân khủng bố IS, sau vụ chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay quân sự Nga.
Liên minh quân sự Mỹ-Pháp-Nga chống quân khủng bố IS bị đe dọa sau vụ máy bay Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ chiếc Su-24 của Nga, bởi nó có thể phá tan nỗ lực kết nối 3 nước này dẹp bỏ bất đồng, cùng chống một kẻ thù chung là IS.
Hiện Mỹ và đồng minh đang chật vật kiềm chế ảnh hưởng của Nga ở Syria, cố gắng thuyết phục Nga giữ một vai trò xây dựng trong liên minh quân sự quốc tế do Mỹ dẫn đầu để đánh IS. Liên minh này hiện có đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhưng Nga chống lại các nỗ lực ép Nga ngưng ủng hộ chế độ Tổng thống Syria Bashar al Assad, trong khi phương Tây muốn ông Assad phải ra đi.
Lãnh đạo Mỹ-Pháp ra điều kiện với Tổng thống Nga Putin
Ngày 24.11, Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp Tổng thống Pháp Francois Hollande tại Nhà Trắng, thể hiện một tinh thần đoàn kết trong cuộc gặp đầu tiên giữa hai ông từ sau vụ IS tấn công khủng bố Paris tối 13.11 khiến 130 người chết.
Hai lãnh đạo Mỹ-Pháp nói Nga phải thay đổi chiến lược quân sự ở Syria, thay cả quan điểm của Nga trong một giải pháp chính trị để kết thúc nội chiến ở Syria, trước khi liên quân do Mỹ dẫn đầu có thể hợp tác với Nga trong cuộc chiến chống IS.
Các đòi hỏi của hai vị tổng thống, bao gồm vấn đề chính là tương lai của ông Assad, hứa hẹn sẽ dẫn đến căng thẳng cho cuộc gặp giữa ông Hollande với Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 26.11 tại Moscow.
Lãnh đạo Mỹ-Pháp hứa tăng cường chia sẻ tin tình báo hiệu quả hơn để chống IS, và ông Obama kêu gọi EU sửa đổi một thỏa thuận, qua đó buộc các hãng hàng không phải chia sẻ thông tin của hành khách.
Ông Hollande nói nhiệm vụ chính của chiến dịch quân sự ở Sirya là tái chiếm các vùng đất bị IS chiếm, và bảo vệ an ninh biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Obama tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ có quyền bảo vệ không phận, và vụ bắn rơi máy bay Nga là bằng chứng Nga chỉ đánh các đối thủ của ông Assad, chứ không đánh IS.
Lãnh đạo Pháp-Mỹ nói chuyện tại Nhà Trắng
Hai ông Obama-Hollande vẫn giữ quan điểm là ông Assad phải ra đi, như một phần trong giải pháp chính trị kết thúc nội chiến Syria.
Ông Hollande cho ông Putin biết Pháp có thể làm việc chung với Nga, nếu Nga tập trung đánh IS. Nga cũng phải thay đổi quan điểm về một cuộc chuyển giao chính trị ở Syria.
Nhưng ông Putin hôm 23.11 đã tái khẳng định sự ủng hộ ông Assad.
Giờ thì chỉ có thể hy vọng hai bên không nổ súng
Ông Obama sau lần tỏ ra sẵn sàng phối hợp với Nga khi gặp ông Putin tại hội nghị thượng đỉnh G.20 ở Thổ Nhĩ Kỳ tuần trước thì hôm 24.11 lại tìm cách cô lập ông Putin. Ông nói: “Nga hiện có một liên minh hai nước Iran và Nga ủng hộ Assad. Còn chúng ta có một liên minh toàn cầu, riêng Nga ở ngoài”.
Chuyến đi Nga của ông Hollande trước đây đã được dự báo là một chiến thắng cho kế hoạch của ông Putin: Kêu gọi nhiều nước tham gia chiến dịch chống khủng bố của ông Putin, cùng tiềm năng hòa giải giữa Nga với phương Tây, sau khi Nga bị cô lập và phương Tây cáo buộc Nga can thiệp vào Ukraine, sáp nhập Crimea vào Nga.
Nhưng các nhà phân tích nói vụ máy bay Nga bị bắn rơi có thể tác động đến quan điểm Nga về cuộc can thiệp quân sự của họ ở Syria.
Ông Alexei Makarkin, Phó chủ nhiệm Tổ chức nghiên cứu Trung tâm công nghệ chính trị (ở Moscow) nói: “Nhiệm vụ của ông Hollande là đạt được một sự phối hợp với Nga. Nay thì rất khó có thể đạt được sự phối hợp ấy. Điều quan trọng mà chúng ta nay có thể nói là tránh được nguy cơ hai bên bắn nhau”.
Chuyến đi Mỹ của ông Hollande là một chặng trong chuyến đi toàn thế giới nhằm kêu gọi lập “một liên minh quân sự lớn” để đánh IS.
Nhưng các nhà ngoại giao Pháp vài ngày qua lại đứng tách ra khỏi lời hiệu triệu của ông Hollande. Thay vào đó, họ nói về “sự điều phối” các cuộc không kích IS, bác hẳn chuyện lập trung tâm chỉ huy chung để đánh bom các mục tiêu ở Syria.
Nga có trả đũa Thổ Nhĩ Kỳ?
Sự bất đồng về việc ông Assad nên tiếp tục nắm quyền lực hay không, và nếu có thì bao lâu, đã là rào cản chính không chỉ cho một giải pháp chính trị đang được đàm phán ở Áo, mà cho cả một liên minh quân sự lớn gồm Nga.
Bất đồng gia tăng từ cuộc khẩu chiến, khi ông Putin cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ tài trợ cho quân khủng bố. Xem ra cuộc đấu khẩu này sẽ đầu độc bất kỳ cơ hội lập một liên minh quân sự thống nhất, khi Mỹ không chịu bỏ rơi Thổ, còn ông Putin tỏ ra rằng không có chuyện Nga tham gia một liên minh trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ.
Điện Kremlin nhấn mạnh ông Putin không cho biết Moscow sẽ phản ứng bằng bất kỳ hành động quân sự nào hay không. Nhưng các nhà phân tích nói có lẽ Nga sẽ có những phản ứng.
Nguy cơ xung đột quân sự giữa Nga-Thổ Nhĩ Kỳ ở ở vùng biên giới Syria được đặt ra, cũng đe dọa quan hệ thương mai song phương. Thổ là khách hàng lớn của ngành năng lượng Nga, cũng là một điểm đến của những du khách Nga.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cảnh báo Moscow “nên suy nghĩ thận trọng” về các bước có thể chống lại quyền lợi của Thổ.
Hồi đầu tháng 10, Thổ Nhĩ Kỳ từng nói máy bay Nga xâm phạm vùng trời Thổ. Lúc đó, ông Erdogan dọa Moscow là Thổ sẽ mua khí đốt của nước khác, một động thái có thể cắt việc Nga bán năng lượng qua thị trường lớn thứ hai của họ.
Nga đã phản ứng bằng tuyên bố giảm một nửa sản lượng của tuyến ống dẫn khí Turk Stream, mà Nga muốn xây dựng ngang qua Thổ Nhĩ Kỳ để vận chuyển khí đốt vào châu Âu.
Kim Sengupta, cộng tác viên chuyên mảng ngoại giao và quốc phòng của báo Independent (Anh) nói quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị tổn thất nghiêm trọng. Ông lưu ý đến những tuyên bố quá mạnh mẽ của ông Putin, khi nhà lãnh đạo Nga cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ là “đồng bọn của quân khủng bố”.
Tuần dương hạm Moskva sẽ được triển khai để bảo vệ máy bay quân sự Nga
NATO đã họp khẩn theo đề nghị của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng có lẽ NATO sẽ tìm cách kéo giảm căng thẳng, dù vài tháng qua liên minh quân sự phương Tây này lên án việc máy bay Nga xâm phạm không phận các nước thành viên NATO ở châu Âu.
Ông Sengupta nói: “Điều cuối cùng NATO muốn lúc này là một cuộc xung đột mới với Nga”.
Shashank Joshi, một chuyên gia về Trung Đông ở tổ chức nghiên cứu Royal United Services Institute (Anh) nói rằng khi không phận Syria đặc nghẹt máy bay Nga-Mỹ đánh khủng bố, những chiến thuật của Nga và căng thẳng ngoại giao đã “tạo ra một ly cocktail độc hại có thể dễ dàng bùng nổ thành một cuộc khủng hoảng”.
Ông Joshi nói thêm: “Tình hình rất nguy hiểm, bởi Nga có thể cố tình xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ vì những lý do quân sự-chính trị. Những điều này luôn được tiến hành theo một cách không thể lường trước được. Chúng ta đã chứng kiến những cuộc xung đột có thể bắt đầu khi có những liên minh lớn”.
Nhà phân tích Vasily Kashin của tổ chức nghiên cứu quốc phòng CAST (ở Moscow) nói chiến đấu cơ Nga có thể chuyển sự chú ý vào các nhóm quân nổi dậy có Thổ Nhĩ Kỳ “chống lưng”. Ông nói: “Sẽ không ai tấn công một nước thuộc NATO đang có sức mạnh quân sự đáng kể, nhưng các cuộc đàm phán về tương lai Syria, cùng mối quan hệ thương mại hàng tỉ USD thì có thể sẽ lãnh hậu quả lớn”.
Vĩnh Thụy (theo The Wall Street Journal, Independent)
