Vietbf.com - Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016 có quá nhiều điều phải suy nghĩ và bàn cãi. Tuy nhiên, thế giới không thể làm thay người Mỹ. Vì vậy ông Trump đã chiến thắng đi ngược lại dự đoán trước đó, mà ông Trump lại không phải "vô danh tiểu tốt", bà Clinton cũng là người đã nổi tiếng từ lâu, khiến các nhà thăm dò cũng như giới phân tích khá sốc.
Politico đã gọi đó là “bất ngờ lớn nhất trong lịch sử”, David Remnick của New Yorker gọi đấy là “bi kịch của nước Mỹ”, một nhà toán học đoạt giải Fields viết trên Facebook “Khoa học số liệu dính cú sốc lớn”.
Donald Trump sẽ là tổng thống đầu tiên bước vào Nhà Trắng mà không có bất kỳ kinh nghiệm chính trị, ngoại giao hay quân sự nào cả. Và chắc chắn cả thế giới sẽ bối rối với Tổng thống Donald Trump.
Chuyện gì đã xảy ra vậy?
6 lý do
Các thăm dò sai lầm: Sáng 8/11, Reuters/Ipsos vẫn dự đoán khả năng thắng của bà Clinton là 90%. Theo dõi Upshot của New York Times từ đầu mùa tới giờ luôn để tỷ lệ của bà Clinton cao hơn Donald Trump, có lúc lên tới 92%-8%. Trước lúc bầu cử, tỷ lệ này là 84%-12% nghiêng về bà Clinton.
Sai lầm lớn nhất có lẽ là vì các cử tri giờ đã đi vào thế hệ mới hoàn toàn. Cách thăm dò truyền thống bằng gọi điện thoại cố định của các hãng đã không còn chính xác. Lối thăm dò này bỏ qua những người trẻ mà giờ phần lớn sống trên mạng xã hội hay gắn chặt đời sống của mình quanh chiếc smartphone.
Donald Trump đã bất ngờ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 8/11. Ảnh: Reuters
Đầu năm nay, cách thăm dò truyền thống cũng đã thất bại thảm hại với Brexit cũng như là thăm dò về trưng cầu dân ý cho độc lập của Scotland.
Các nhóm cử tri “giấu mặt” của Trump: Giới phân tích nói nhiều về các nhóm cử tri Trump “giấu mặt” hoặc là “số đông im lặng”. Biểu hiện rõ nhất có lẽ là việc nhiều cử tri của Trump ngại không trả lời mình ủng hộ cho ứng viên nhiều bê bối như vậy.
Nước Mỹ cần sự thay đổi: Nước Mỹ cần thay đổi và các cử tri chán ghét với cách Washington bế tắc trong nhiều năm nay. Họ cần một thay đổi đột phá và cảm thấy một người “bên ngoài” với lối ăn nói bạt mạng, khác thường như Trump có thể mang lại sự thay đổi. Đó là cú đòn mạnh đối với giới thượng tầng ở nước Mỹ.
Sự phân biệt sắc tộc: Nhóm cử tri đông nhất của Donald Trump là nhóm cử tri da trắng và có học vấn thấp ở các vùng nông thôn. Đây là nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất của toàn cầu hoá: những việc làm đơn giản được chuyển đến các nước đang phát triển như Trung Quốc, Pakistan, Ấn Độ,... trong khi nhóm này không kịp thích nghi với nền kinh tế.
Họ không thể hoà nhập lại với thế giới của những Facebook, Google, Apple mà ưu tiên thường dành cho giới trẻ, có học. Họ là lực lượng ủng hộ mạnh mẽ nhất của Trump.
Những “bất ngờ tháng 10”: Hàng loạt tiết lộ từ Wikileaks đã huỷ hoại danh tiếng của bà Clinton, đẩy thêm sự nghi ngờ của cử tri về độ trung thực cũng như uy tín của bà.
Các tiết lộ này phát hiện bà nhận được chỉ dẫn từ bạn thân trong các cuộc tranh luận (gian lận), quỹ Clinton nhận tiền từ vua Marocco và đương nhiên là câu chuyện những bê bối email của bà.
Ngoài ra, cú giáng của FBI liên quan tới vụ email chỉ 10 ngày trước bầu cử cũng đã làm thay đổi cục diện cuộc chiến. Phe Trump đã có thêm sinh khí và năng lượng trong cuộc đua vào phút chót.
Người Dân chủ có lỗi: Nhu cầu về sự thay đổi của người Mỹ là một chuyện. Bản thân những người Dân chủ cũng có lỗi trong thất bại của bà Clinton.
Nhiều người Mỹ đã khóc khi Clinton thất bại. Ảnh: Reuters.
Trong mùa bầu cử này, rất nhiều người Dân chủ thích Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, và khi ông thất bại thì chán nản, không đi bỏ phiếu.
Cũng có những cử tri Dân chủ như cô Mami Halasa ở New York cũng không hài lòng với bà Clinton, nên chọn bầu cho ứng cử viên Jill Stein của đảng Xanh. Cựu nhà báo Robert Hughes ở New York cũng vậy, rất ghét Trump nhưng chẳng muốn đi bầu.
Việc đánh mất những lá phiếu như thế khiến bà Clinton thiệt hại nặng và ông Trump hưởng lợi lớn.
Ở Quảng trường Thời Đại, anh A.J Holmes buồn bã thừa nhận mình không đủ cố gắng, cứ nghĩ rằng mọi chuyện rồi sẽ tốt đẹp, bà Clinton sẽ thắng thôi. Nhưng kết quả hoàn toàn trái ngược.
Bất ngờ tên Trump
Suốt buổi tối 8/11 và rạng sáng 9/11, có mặt ở Quảng trường Thời Đại tại thành phố New York để theo dõi kết quả bầu cử tổng thống Mỹ, tôi chứng kiến tâm trạng người dân đi từ hào hứng sang ngạc nhiên, hoang mang, sốc và giận dữ.
Các cử tri Trump và Clinton tranh cãi với nhau tại Times Square sau khi kết thúc. Ảnh: Thanh Tuấn.
Càng về khuya, nỗi tuyệt vọng càng hiện rõ trên khuôn mặt của những người theo dõi kết quả bầu cử qua những màn hình lớn tại Quảng trường Thời Đại. Nhiều thanh niên bức xúc ngồi bệt xuống đất, chửi rủa.
Tôi bước giữa Times Square nơi hàng ngàn người vẫn đang dán mắt vào màn hình nhìn kết quả từ đài ABC News ngay đó. Mọi người quay ra hỏi nhau, “Họ đã mất những bang nào thêm rồi?” Những ánh mắt thẫn thờ nhìn kết quả các bang đang cập nhật.
Một gia đình đi cùng thanh niên nhỏ đang du lịch từ California. Ông bố trả lời với báo giới: “Chúng tôi cảm thấy rất xấu hổ”. Nước Mỹ đã trải qua một cú sốc không tưởng.
Donald Trump đã giành chiến thắng và sẽ ngạo nghễ bước vào Nhà Trắng. Nước Mỹ 4 năm tới sẽ ra sao khi Tổng thống Trump vô cùng khó lường nắm quyền? Không ai có thể dự đoán được. Có một điều chắc chắn là cả thế giới sẽ còn tiếp tục đau đầu và bất ngờ với Donald Trump.
